« Η Πόλις εάλω »

[[ δαμ-ων ]]

- Γιατί πουλι 'μ δεν κελαηδείς
πως κελαηδούσες πρώτα ;
- Για πώς μπορώ να κελαηδώ ;
Με κόψαν τα φτερούδια μου.
με πήραν τη λαλιά μου
Μας πήρανε μπρ' αμάν την Πόλη μας
Μας πήρανε την Πόλη μας και την Αγιά-Σοφιά μας
Κλαίγει πικράν η Παναγιά..."
(θρήνος για την Αλωση)


« Η Πόλις εάλωωω»: Φρικιαστικότερη κραυγή δεν ακούστηκε ποτέ σε πόλη ανθρώπου ωσάν να έφτανε η συντέλεια του κόσμου. Η πτώση της Βασιλεύουσας επισφράγισε το τέλος του Μεσαιωνικού Ελληνισμού, την τελευταία ημέρα της ένδοξης πολιτείας, που ίδρυσε χίλια διακόσια χρόνια ο Μέγας Κωνσταντίνος και του «Λεωνίδα» του Βυζαντίου, του τελευταίου Αυτοκράτορα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του «μαρμαρωμένου Βασιλιά». Μια μαύρη σελίδα της παγκόσμιας ιστορίας γραμμένη με το αίμα των Βυζαντινών. Ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό. Αλλά και ημέρα μνήμης.1453 μ.Χ. 29 Μαΐου, ημέρα Τρίτη. Δεν είχε ακόμα ξημερώσει, όταν οι κατακτητές Τούρκοι ουρλιάζοντας σα δαιμονισμένοι, ρίχτηκαν και πάλι στους ελάχιστους υπερασπιστές, που αναγκάζονταν να είναι διασπαρμένοι σε όλο το μήκος των τειχών, γιατί οι επιθέσεις εκδηλωνόταν ή μπορούσαν να εκδηλωθούν οπουδήποτε. Καθώς οι Τούρκοι ορμούσαν, έβγαιναν ξοπίσω οι τρομεροί γενίτσαροι, τα καημένα αρπαγμένα παιδάκια που τα είχαν μεγαλώσει ως θηρία απάνθρωπα οι Τούρκοι… Οι γενίτσαροι παρακολουθούσαν ποιος Τούρκος στρατιώτης θα πισωγυρίσει και ορμούσαν και τον έσφαζαν μπροστά στους άλλους, ώστε περισσότερο φόβο να έχουν οι Τούρκοι πίσω, παρά εμπρός!… Όμως οι λίγοι γενναίοι Έλληνες και Φιλέλληνες, με τον Ιουστινιάνη πρωτοστράτoρα και μπροστάρη τον ίδιο τον Παλαιολόγο, αμύνονταν με ηρωισμό τέτοιο, που δεν έχει όμοιό του στην Ιστορία των λαών… Δεν παλεύανε οι Έλληνες με στρατό, αλλά με θηρία φανατισμένα. Και η αντιστοιχία ήταν 1 δικός μας με 35 Τούρκους και Γενίτσαρους! Και βαστούσαμε 58 ημέρες τώρα, θαύμα στ΄ αλήθεια, θαύμα! Πανηγύρισαν οι πολιορκημένοι! Είχαν αποκρούσει την πρώτη επίθεση με επιτυχία! Μα ήδη ξεκινούσε δεύτερο κύμα με αλαλαγμούς φοβερούς και σκληράδα θανάτου! Μα ενίσχυση μεγάλη για τους υπερασπιστές σε αυτές τις στιγμές ήταν οι δυναμικοί και φιλικοί ήχοι από τις καμπάνες των Εκκλησιών μας, που δεν έπαυαν να ηχούν και να ενισχύουν τους υπερασπιστές, τους γίγαντες αυτούς που κανείς δεν έχει τιμήσει ίσα με σήμερα όπως τους πρέπει! Ένα μνημείο (=μνήμη) δεν έχει στηθεί για τη θυσία τους!..Πλατάγισαν στο αμυδρό φως οι χρυσοκίτρινες σημαίες με το Δικέφαλο αετό στα κάστρα και τους πύργους της Αυτοκρατορίας! Είχαμε πάρει πάλι τη νίκη! Αλλά ήταν ασταμάτητοι οι εχθροί. Και ρίχνονταν τρίτη φορά τώρα με την κύρια δύναμή τους στο πιο αδύνατο όπως πάντα σημείο των τειχών. Την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, δίπλα στην κοιλάδα του ποταμού Λύκου! Τώρα ο Μεχμέτης έστελνε ξεκούραστους, τις ειδικές του δυνάμεις, τον επίλεκτο στρατό με συνοδεία δέκα χιλιάδων Γενιτσάρων. Δεν σταμάτησαν τούτη τη φορά. Σύννεφο σκέπασε με τις σαγίτες τα κάστρα, για να μη ξεμυτίσει κεφάλι ρωμέικο, ώστε να στηρίξουν οι άπιστοι σκάλες στα τειχιά και να φτάσουν απάνω. Και τόσο ούρλιαζαν και φώναζαν το όνομα του Αλλάχ και του προφήτη του , του Μωάμεθ, που είχαν ξεκουφάνει τελείως τους υπερασπιστές, οι οποίοι είχαν όμως βάλσαμο στην καρδιά τους το γλυκύ όνομα του Χριστού. Με τόση ορμή ανέβαινε τούτη το επίλεκτο κύμα που έσπαζαν οι σκάλες από τη μανία τους! Με ορμή άφταστη αμύνονταν όμως και οι πολιορκημένοι! Κι όλοι, γυναίκες, παιδιά, βοηθούσαν με κάθε τρόπο να χρησιμεύουν στους στρατιώτες των επάλξεων! «Κρατάτε αδερφοί μου! Υποχωρούν», φώναξε γεμάτος χαρά ο βασιλιάς μας και είδαν όλοι ότι ξεψύχησε η δύναμη και η φωνή των Αγαρηνών και γέμισε δύναμη η ψυχή τους. Μα δεν πρόλαβαν να χαρούν πολύ. «Τον Ιουστινιάνη! Χτυπήσαν τον Ιουστινιάνη» φώναξε κάποιος καθώς ο αρχηγός της άμυνας, ο μόνος ξένος που φιλοτιμήθηκε να έρθει να βοηθήσει την Πόλη των Χριστιανών, διπλωνόταν στα δύο, κάνοντας μεγάλη προσπάθεια να μη φωνάξει από τον πόνο, να σταθεί όσο μπορούσε, αλλά δεν μπορούσε! «Βασιλέα, γρήγορα το κλειδί της πόρτας» ψιθύρισε στον Κωνσταντίνο που έτρεξε σιμά του. «Πεθαίνω», «Όχι, τώρα γενναίε Ιουστινιάνη. Σε παρακαλώ, μείνε εδώ, αν φύγεις», «Πεθαίνω». Λιγοψύχησαν οι δικοί του, οι ηρωικοί πολεμιστές του Ιουστινιάνη, βλέποντας τον αρχηγό τους βαριά λαβωμένο και πήγαν να τον ακολουθήσουν…Αυτό ήταν. Χαλάρωσε η άμυνα, στην οποία κάθε πέτρα, κάθε κεραμίδι βυζαντινό, κάθε στρατιώτης, έπαιζε σημαντικότατο ρόλο! Και Θεέ μου! Θεέ μου! Από μια πόρτα, από την Κερκόπορτα είχαν μπει λίγοι Τούρκοι και σήκωσαν μία και μοναδική σημαία απάνω στα τειχιά μας! Ουρλιαχτά ακούστηκαν, ενός πανικού, που στην πραγματικότητα δεν υπήρχε, αν έμενε στη θέση του ο Ιουστινιάνη, αν δε λαβωνόταν, αν, αν…Με τη δύναμη όλων των γενεών των Ελλήνων ρίχτηκε στη μάχη τώρα ο ίδιος ο τελευταίος βασιλέας μας. Σήκωνε το σπαθί του και όταν το κατέβαζε απλώνονταν σωρός οι Τούρκοι, που βλέποντας πως κάτι συνέβαινε ξανατρέξαν με καινούργια ορμή στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, εκεί που πολεμούσε σαν το λιοντάρι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος! Στο πιο αδύναμο μέρος της άμυνας! Ο πανικός απλωνόταν, οι στρατιώτες του Ιουστινιάνη έφευγαν αν και απολύτως ζωτικοί για την άμυνα! «Οι Τούρκοι, οι Τούρκοι» ακούγονταν ακόμα πιο πολλές φωνές πανικού, βλέποντας το λυσσασμένο κύμα των Γενιτσάρων να σπάει τις αφύλακτες πια θέσεις των ανδρών του Ιουστινιάνη και να περικυκλώνει τον Αυτοκράτορα, που πολεμούσε με όλη τη δύναμη της ψυχής του, με όλη την πνοή της ανδρείας του! «Εάλωωω! Η Πόλις εάλωωωω»! Δάκρυα σπαραγμού βγήκαν από τα σωθικά του σαν άκουσε εκείνο το «εάλω»… Η Πόλη του, ό,τι αγάπησε, αυτό για το οποίο τόσο πάλεψε και ξαγρύπνησε, αυτή για την οποία διέπραξε τη μεγάλη ασέβεια, η Πόλη του Θεέ μου “εάλω”! Γύρισε κατάκοπος το κεφάλι του ο Κωνσταντίνος… Ήταν πια ολομόναχος! Όλοι σχεδόν γύρω του είχαν πέσει σαν ήρωες! Ως Έλληνες! «Δεν υπάρχει κανείς Χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι;» φώναξε με όλη τη δύναμή του καθώς το σπαθί του κατέβαινε με ορμή σε ένα Γενίτσαρο που ούρλιαξε από το πόνο, φοβούμενος μην πέσει ζωντανός στα χέρια των σκυλιών! Αστραπή πέρασε από το νου του το αίτημα που είχε ζητήσει από το Χριστό, το βράδυ όταν Μεταλάμβανε και γύρεψε συγχώρηση.Και σαν απάντηση ήρθε τότε ένα δυνατό χτύπημα που του έκοψε την ανάσα! Ένας Γενίτσαρος τον είχε λαβώσει πισώπλατα! «Εάλω η Πόλιςςςς» ακούστηκε μακάβρια η σπαραχτική φωνή. Και όπλισε με τέτοια δύναμη τον βασιλέα, που γύρισε τραυματισμένος και με μια σπαθιά πήρε το κεφάλι του άτιμου που τον χτύπησε! Καινούριο κύμα Τούρκων χίμηξε από τα χαλάσματα μέσα! Όσοι είχαν απομείνει πάλευαν τώρα 1 με 20! Μακάρι να μπορούσε εκεί να είναι όλη η Ελλάδα, όλες οι γενιές, να δουν τι θα πει πατρίδα, να δουν τι θα πει Πίστη, να δουν τι θα πει ΕΛΛΗΝΑΣ!!! Μακάρι να ήταν εκεί όλα τα Έθνη, για να ξέρουν, για να τρέμουν από δέος, για να βουρκώνουν τα μάτια τους όταν θα λένε Ελλάδα και Ρωμιοσύνη, όταν θα μιλούν για Κωνσταντινούπολη και για Ιστορία της Ανθρωπότητος! Μακάρι να ήταν εκεί όλοι οι Δάσκαλοι, όλοι οι Εκπαιδευτικοί της Ελλάδας και του Κόσμου, για να διδάσκουν στα παιδιά της γης, τον τιτάνιο αγώνα που έδωσε μόνος του ο Ελληνισμός, αιώνες, για να κρατήσει τον Ισλαμισμό και τον Τουρκισμό έξω από την Ευρώπη, μακριά από τη Δύση, για να μπορούν εκείνοι, να είναι σήμερα εφευρέτες και καλλιτέχνες και χορευτές και διανοούμενοι και εύποροι και έμποροι και αφέντες. Πάλι σήκωσε το σπαθί ο Κωνσταντίνος! Πάλι πολεμούσε για την Πίστη, όπως είχε πει στον τελευταίο λόγο του και για την Πατρίδα! Ζωτικές αξίες που θα επαναλάμβανε 400 χρόνια αργότερα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης! Γιατί αυτό και το ίδιο είναι τούτο το Γένος στους αιώνες! Μακριά από το Χριστό χάνεται και κοντά Του ξαναγεννιέται! Γέμισε ο τόπος τούρκικα σαρίκια! Ένα δόρυ σφενδονίστηκε καταπάνω του και τον ήβρε τον ΗΡΩΑ στο στήθος! Χαλάρωσε η λαβή του! Λύγισαν τα γόνατα! Τα μάτια του έγιναν βαριά! Οι φωνές έπαψαν να ακούγονται! Τα ουρλιαχτά πια δεν τον άγγιζαν! Ο Αετός φτερούγιζε για τα ουράνια! Να βάλει μετάνοια πια μπροστά στον ολόλαμπρο θρόνο του Υψίστου Βασιλέως, να σμίξει με τους παλιούς ήρωες, που τον περίμεναν δακρυσμένοι στα ουράνια, κάτω από το Θρόνο του Κυρίου της Ζωής και της Ανάστασης! Είχαν προλάβει με απανωτές τους Πρεσβείες, με μπροστάρισα την ίδια τη Βασίλισσα των Αγγέλων και είχαν αποσπάσει τη μεγάλη και βεβαία υπόσχεσή Του: «Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλε δικά σας θα ‘ναι»!!!
{ Πηγή:http://www.noiazomai.net/1453.html}
Τι σημαίνει η σημερινή μέρα για τον νεοέλληνα και ποια μηνύματα πρέπει να πάρει; Το πέπλο ιστορικής λησμονιάς έχει σκεπάσει την ελληνική μνήμη με αποτέλεσμα να κινδυνεύουμε με εθνικό αποχρωματισμό, διαπιστώνοντας την αρνητική εικόνα που παρουσιάζει, τόπος και λαός, σε ότι έχει σχέση με αυτά που ονομάζουμε «Εθνικά θέματα». Έτσι επιχειρείται επί δεκαετίες τώρα η διάβρωση της ταυτότητας του Γένους των Ελλήνων μέσω της ιστορικής αγνωσίας και παραπλάνησης της Ελληνικής ιστορίας. «Η Ιστορία εκδικείται αυτούς που την αγνοούν» (Κ. Τσατσος). Υπάρχουν όμως αντισώματα που τιμούν τη μνήμη του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά» θυμούνται την Άλωση και τους θρύλους της κι έτσι ενοχλούν και αναταράσσουν τα λιμνάζοντα νερά της ιστορικής μνήμης κάθε χρόνο.
Η 29η Μαίου 1453 φέρει στην Εθνική μνήμη τα θλιβερά γεγονότα της πτώσης της Βασιλεύουσας, γιατί κανένα γεγονός της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας δεν είχε το τραγικό μεγαλείο της πτώσης και κανένα μεγάλο γεγονός δεν σφράγισε τόσο βαθιά την ψυχή του λαού μας όσο η Άλωση που χαρακτηρίστηκε «συμφορά μεγίστη των κατά των οικουμένη γενομένων, από τον Λαόνικο Χαλκονδύλη ενώ ο Στέφαν Τσβάιχ χαρακτήρισε ως μοιραία στιγμή της ανθρωπότητας». Ένα ιστορικό γεγονός μεγάλης σημασίας, όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά για την Παγκόσμια ιστορία. Το Βυζάντιο ήταν πρόμαχος όχι μόνο του Ελληνισμού αλλά και του Χριστιανισμού επί μία και πλέον χιλιετία. Το Βυζάντιο υψωνόταν αληθινό προπύργιο της Δύσης, ασάλευτος κυματοθραύστης πάνω στον οποίο ξεσπούσαν κάθε φορά τα άγρια στίφη των βαρβάρων της Ανατολής.
Αλλά το πρώτο πλήγμα κατά της ισχυρής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας καταφέρθηκε αρχικά από τη Δύση, τους Σταυροφόρους της Δ’ Σταυροφορίας το 1204 μ.Χ. Ο Άγγλος Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν αναφέρει: «Η δυνατότητα κατακτήσεως υπό των Οθωμανών της Κωνσταντινουπόλεως οφείλεται στο έγκλημα των Σταυροφόρων του 1204... στις 29 Μαίου 1453 ένας πολιτισμός σαρώθηκε αμετάκλητα». Μετά το 1204 έπνεε τα λοίσθια. Έγινε μια τρεκλίζουσα αυτοκρατορία. Περιορισμένη εδαφικά, εξαντλημένη οικονομικά, διχασμένη θρησκευτικά σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, προδομένη και βαθιά πληγωμένη από τους Δυτικούς, εξουθενωμένη από τις ενδοδυναστικές διαμάχες περίμενε μοιρολατρικά «τον Τούρκο να την πάρει» (Κ. Παλαμάς).
Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή βρέθηκε στην Βασιλεύουσα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος με λεωνίδιο φρόνιμα για να σταθεί αντάξιος των πιο ένδοξων προκατόχων του. Γι’ αυτό όταν ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ του έκανε πρόταση να παραδώσει την Πόλη, έδωσε απάντηση θερμοπυλάχου: «Το την πόλιν σοι δούναι ούτ’ εμού, ούτε των αυτήν οικούντων. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών». Ήταν μια μακρινή απήχηση του «Μολών λαβέ» και πέρασε σαν άλλος Λεωνίδας στην Ιστορία. Έγινε θρύλος, σύμβολο και τραγούδι. Ο Κωνσταντίνος δεν πολέμησε για να νικήσει, πολέμησε για να μην ηττηθεί η τιμή της Βασιλεύουσας. Η πόλη κυριεύεται αλλά δεν παραδίδεται. Στάθηκε άγρυπνος, ακάματος, ακαταπόνητος. Μάχεται σαν τον Αθανάσιο Διάκο με σπασμένο σπαθί. «Απέθανε απάνω στο σπαθί του» όπως λέει το ποντιακό τραγούδι. Μπορεί να σκοτώθηκε στην Πύλη του Ρωμανού αλλά αναστήθηκε στην ψυχή του λαού. Ο Γέρος του Μοριά έλεγε πως ο τελευταίος υπερασπιστής δεν συνθηκολόγησε αλλά έπεσε πολεμώντας. Και το Γένος μας δεν δέχτηκε το ζυγό της δουλείας, δεν συμβιβάστηκε με τον κατακτητή και σε κάθε ευκαιρία έπαιρνε τα όπλα για να ανακτήσει την ελευθερία του. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έμεινε ο Έλληνας με το μύθο του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά», σύμβολο αθάνατο, ενσαρκωτής του ονείρου και των προσδοκιών του, που κράτησε άσβεστη τη φλόγα του Ελληνισμού γιατί μέσα από τις συμφορές βρίσκουμε την αυτοσυνειδησία μας κι αυτή έχουμε σήμερα ανάγκη για να μην αλλοτριωθούμε. «Η πόλις εάλω! Αλλοίμονον, όμως, αν την αφήσωμεν να αλωθεί εντός μας» (Καθ. Ν. Τωμαδάκης). Όχι λησμονιά αλλά μνήμη για να διατηρηθεί η ιστορική μας συνέχεια μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

" Πήραν την Πόλη πήραν την , πήραν τη Σαλονίκη .
Πήραν και την Αγιά Σοφιά το μέγα μοναστήρι
με τετρακόσια σήμαντρα κ' εξήντα δυό καμπάναις ,
κάθε καμπάνα και παπάς , κάθε παπάς και διάκος .
Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς , δεξιά ο πατριάρχης ,
κι' απ' την πολλή την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόναις .
Να μπούνε στο χερουβικό και να 'βγη ο βασιλέας ,
φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι' απ' αρχαγγέλου στόμα ,
Πάψετε το χερουβικό κι' ας χαμηλώσουν τ' άγια ,
παπάδες πάρτε τα γιερά και σεις κεριά σβηστήτε ,
γιατί είναι θέλημα Θεού η πόλη να τουρκέψη .
Μον στείλτε λόγο 'ς τη Φραγκιά να 'ρτούνε τριά καράβια ,
το 'να να πάρη το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο ,
το τρίτο το καλύτερο τηυν Άγια Τράπεζά μας ,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν .
Η Δέσποινα ταράχτηκε , κ' εδάκρυσαν οι εικόνες .
Σώπασε , κυρά Δέσποινα , και μη πολυδακρύζης ,
πάλι με χρόνους , με καιρούς , πάλι δικά μας θα 'ναι ".