Αναφορά στην «Κυβερνώσα Αριστερά»

Από τον Πολιτικό Μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Η «Κυβερνώσα Αριστερά. Για το δικαίωμα στην ευημερία» είναι ένα βιβλίο πολιτικό και επιστημονικό ντοκουμέντο που κατατίθεται στο πολιτικό γίγνεσθαι του τόπου μας στην καταλληλότερη ώρα με την βεβαιότητα ότι θα συμβάλλει καθοριστικά και καταλυτικά στο σχετικό προβληματισμό συγκροτώντας το αξιακό πλαίσιο, αλλά και την «τροχιοδεικτική βολή» της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας. Διανύουμε την εποχή όπου τα αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης συντηρητικής πολιτικής προκαλούν κοινωνική πνιγμονή ενώ ο λαός μας λαχταρά το οξυγόνο μιας νέας πολιτικής πρότασης. Ζούμε την όξυνση και κορύφωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης με την κυβέρνησή μας παγιδευμένη και παραπαίουσα στα δικά της αδιέξοδα,εξ αιτίας των οποίων ωριμάζουν συνθήκες νέων αναζητήσεων, έντονων αμφισβητήσεων και πολιτικών ανατροπών. 

Η σημερινή κρίση δεν διαψεύδει μόνο το δόγμα «της αυτορρύθμισης των αγορών», αλλά ραπίζει ηχηρά το αξίωμα ότι η νεοφιλελεύθερη αγορά είναι η «φυσική» οργάνωση και η απαραίτητη προϋπόθεση που ταιριάζει στις προδιαγραφές της παγκοσμιοποίησης ,της ψηφιακής επανάστασης και των τεχνολογικών αλμάτων. Παράλληλα, η κρίση έκανε επιθυμητή μια άμεση πολιτική παρέμβαση σε παγκόσμιο επίπεδο, την ώρα που η παγκοσμιοποίηση εμφανιζόταν ως μία διαδικασία πολιτικά αναπότρεπτη και ακάθεκτη . Τέλος, η κρίση άλλαξε αιφνιδίως την παγκόσμια πολιτική «ατζέντα», εμπεδώνοντας την πεποίθηση ότι η πολιτική παρέμβαση στην καπιταλιστική φρενίτιδα και η τιθάσευση των αγορών αποτελούν σύγχρονες απαιτήσεις. 

Η προσδοκία ότι η κρίση μπορεί να γίνει «σμίλη» μιας άλλης μορφής παγκοσμιοποίησης είναι ήδη εμφανής και αρχίζουν να σφυρηλατούνται οι κεντρικοί άξονες μιας μεταρρυθμιστικής πολιτικής που θα βασίζεται στην οικολογική αναδιάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας, την αλλαγή του ενεργειακού προτύπου και τη νέα πολιτική οργάνωση της παγκοσμιοποίησης. Οι ανωτέρω κρισιακές αναταράξεις προλειαίνουν το έδαφος ώστε οι προοδευτικές σοσιαλδημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις, από ευνοϊκότερη πλέον θέση, να ανοίξουν ένα άλλο δρόμο ευημερίας για την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα. Προβάλλει και αποτελεί αυτονόητα επίκαιρο το ερώτημα, αν η σημερινή κρίση μπορεί να αποτελέσει μαμή μιας νέας ηγεμονίας της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας. Αν θα προκαλέσει την έναρξη ενός νέου μεταρρυθμιστικού κύκλου ή μετά τον τρέχοντα παροξυσμό και ύστερα από κάποιο απαραίτητο «lifting» η νεοσυντηρητική ηγεμονία θα παραμείνει αλώβητη και θα περάσει στην αντεπίθεση ; Φυσικός φορέας μιας νέας προοδευτικής ηγεμονίας, σε ένα περιβάλλον όπου όλοι αποδέχονται την ανάγκη μιας νέας δημοκρατικής ρύθμισης του καπιταλισμού θα ήταν υπό κανονικές συνθήκες η σοσιαλδημοκρατία. 

Η κατάσταση όμως των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων διεθνώς δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική και αισιόδοξη για την ανάληψη ριζικών πρωτοβουλιών και οι ελάχιστες εξαιρέσεις απλώς βεβαιώνουν τον κανόνα. Σε όλα αυτά απαντά η «Κυβερνώσα Αριστερά» του κ. Κώστα Σκανδαλίδη(Κ.Σ) ως μια εναλλακτική πρόταση για την διακυβέρνηση της χώρας μετά το κλείσιμο του κύκλου της μεταπολίτευσης. Η «Κυβερνώσα Αριστερά» αποτελεί συνέχεια του από το 1997 πολιτικού δοκιμίου του ιδίου με τίτλο «Πολιτεία ανθρώπου - Η Αριστερά στη δίνη της χιλιετίας», όπου ο συγγραφέας συμπύκνωνε το πολιτικό του «πιστεύω», βασισμένο στην επικαιρότητα εκείνης της εποχής. 

Σήμερα και ύστερα από 12 χρόνια, ο Κώστας δεν περιορίζεται μόνο στον ανασχεδιασμό ή την ανασύνθεση μιας επιθυμίας ή ενός πιστεύω, αλλά εισχωρεί στο επιτακτικό κοινωνικό και πολιτικό αίτημα της «επανίδρυσης της Αριστεράς» και του επανακαθορισμού του ρόλου της στη χώρα μας. Με το ιδιαίτερο ταλέντο του στην αποτύπωση των ιδεών του στο χαρτί, τολμά και αποπειράται να καθορίσει τις συνιστώσες της εποχής μας. Ο ίδιος χρησιμοποιεί τον όρο «ύστερη παγκοσμιοποίηση» με θύματα, όπως λέει: • «Το κράτος-αφέντη» είτε ως «κρατικό σοσιαλισμό» είτε ως «ευρύτερο συντηρητισμό», δεξιό ή αριστερό, που εκφράζεται με τη βαθιά προσήλωση στον «κρατισμό» κάθε μορφής. • Την παραδοσιακή αντίληψη στην επιδοματική πρακτική του «κράτους πρόνοιας» της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. • Το «νεοφιλελευθερισμό», που μέχρι προχθές προέλαυνε θριαμβευτικά προς το μέλλον. Υπάρχει ένα μετέωρο ερώτημα στα χείλη όλων: «quo vadis»; Ερώτημα που αφορά καίρια την πατρίδα μας, ερώτημα - έκφραση απόγνωσης- για την «ανοχύρωτη χώρα» μας. Σε αυτό το ερώτημα, απαντά με την πρόταση της «Νέας Μεταπολίτευσης». 

Οι δυνάμεις της προόδου και της κοινωνικής αλλαγής οφείλουν να συναντηθούν και να συνδιαμορφώσουν τις προϋποθέσεις αυτής της «Νέας Μεταπολίτευσης» σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα διακυβέρνησης. Στόχος της «Νέας Μεταπολίτευσης» η δημοκρατική ανατροπή. Όραμά της η νέα ευημερία για τη χώρα και τους πολίτες. Καταλυτική προϋπόθεση τέλος, η Κυβερνώσα Αριστερά ως φορέας μεγάλων μεταρρυθμίσεων στους τομείς της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων του πολίτη, της ανασύνταξης του πολιτικού συστήματος,της ενίσχυσης της διαβουλευτικής δημοκρατίας και της καθιέρωσης ευρύτατων συμμετοχικών διαδικασιών στη λήψη των αποφάσεων. Ποιοί είναι λοιπόν οι ιδεολογικοί όροι που προσδιορίζουν την Κυβερνώσα Αριστερά και πώς αυτή διαχωρίζεται από την «κυβερνητική» αριστερά; Βασικά χαρακτηριστικά της γνωρίσματα κατά το συγγραφέα είναι η βαθύτατη δημοκρατική της λειτουργία, ο πατριωτικός και οικουμενικός της χαρακτήρας, η δίκαιη κοινωνία θεμελιωμένη στον ισχυρό και αυτόνομο πολίτη, καθώς και η ποιοτική ανάπτυξη με συνιστώσες την ισομέρεια, την αειφορία και την αναδιανομή. 

Χρέος της Κυβερνώσας Αριστεράς είναι να πάρει στα χέρια της την πυξίδα πλεύσης της Ελλάδας και του Ελληνισμού και να δημιουργήσει νέα αναπτυξιακά πεδία. Μια τέτοια αναστροφή μόνο με το κράτος ως πλοηγό της ανάπτυξης μπορεί να συντελεστεί. Με δημόσιες επενδύσεις, με ρυθμιστικούς κανόνες στην αγορά, με παροχή φθηνής τεχνογνωσίας, με αντιγραφειοκρατική αντίληψη στην διεκπεραίωση, με παραγωγική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Η συγκρότηση της Κυβερνώσας Αριστεράς απεχθάνεται την αθροιστική λογική ηγεσιών ή ηγετικών ομάδων. Δεν αρκείται σε άθροιση κομμάτων, δεν συνάδει με ηγεμονισμούς, δεν συρρικνώνεται σε εφήμερους τακτικισμούς, δεν εγκλωβίζεται σε αδιαφανείς λειτουργίες, δεν παγιδεύεται σε φαινόμενα διαφθοράς. Η Κυβερνώσα Αριστερά δεν αποτελεί συγκυριακή συμμαχία ανάμεσα στην παραδοσιακή Αριστερά (σοσιαλιστική ή κομμουνιστική) και σε κάποια κόμματα του δημοκρατικού κέντρου, αλλά είναι μια νέα σύνθεση που παράγει ένα ενιαίο πολιτικό υποκείμενο. 

Ο ορατός αντίπαλος αυτής της παράταξης που εκφράζει τις δυνάμεις της εργασίας, της παραγωγής και της δημιουργίας είναι η έκνομη κερδοσκοπία, η ασύδοτη αγορά και η φαύλη παραοικονομία. Ο άγονος δικομματισμός μετασχηματίζεται έτσι στο γόνιμο διπολισμό δυο εναλλακτικών δρόμων. Η πρόταση του συγγραφέα διαφοροποιείται από τις προηγούμενες των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, στο μέτρο που συνιστά ειλικρινή πρόταση πολιτικής ανατροπής με ευδιάκριτο αριστερό πρόσημο. Ανατροπή στη μονοκομματική αυτάρκεια και αυταρέσκεια, στον τρόπο που κυβερνάται η χώρα, στο μοντέλο ανάπτυξης, στη διανομή του παραγόμενου πλούτου, στον τρόπο τέλος, που συγκροτούνται οι θεσμοί και λειτουργεί η δημοκρατία. Ισχυρίζεται ότι μια προοδευτική κυβέρνηση ξεκινά από την πρωταρχική επιλογή: «κανένας αναλφάβητος - κανένας άνεργος - κανένας ανασφάλιστος - κανένας κάτω από το όριο της φτώχειας». Αυτή την επιλογή χρηματοδοτεί μια προοδευτική και αριστερή κυβέρνηση μέσα από μία δίκαιη και αναλογική διανομή του κόστους, με αξιοκρατία παντού και με ορθολογική κατανομή των πόρων. Το μέσο είναι η ενιαία τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα για όλα τα εισοδήματα και τις απολαβές, καθώς και η ριζική αλλαγή της δομής του προϋπολογισμού. 

Μόνο μία τέτοια «ρεαλιστική» Αριστερά μπορεί να ενσωματώσει στην οπτική της φαινόμενα, σαν την ενδυνάμωση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, τον κατακερματισμό της εργατικής τάξης και την συρρίκνωση του βιομηχανικού προλεταριάτου. Το νέο αυτό αριστερό πρόγραμμα μπορεί να διαμορφωθεί μέσω της σύγκλισης δυνάμεων που από διαφορετικές αφετηρίες κινούνται προς τους ίδιους στόχους. Οι προτάσεις αυτές, τελικά, ίσως να μην είναι τόσο νέες. Ωστόσο για πρώτη φορά προβάλλει τόσο ώριμη και επιτακτική η ανάγκη να υλοποιηθεί από την Κυβερνώσα Αριστερά που θα προκύψει από τη μήτρα της κοινωνίας, με εμβρυουλκό το ΠΑΣΟΚ. Από αυτή τη σκοπιά, το βιβλίο του (Κ. Σ) , αποτελεί βήμα και συνάμα πρόσκληση διαλόγου με στόχο τη διαμόρφωση μιας μεγάλης δημοκρατικής και σύγχρονης σοσιαλιστικής Αριστεράς. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ ζητεί συνεργασία από το ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς αυτό να εκλαμβάνεται ως αδυναμία μονοπρόσωπης συγκρότησης ενός κοινωνικοπολιτικού μετώπου αντιπολίτευσης και αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης απέναντι στη ΝΔ. Η αποδοχή μιας τέτοιας «πολυκομματικής κυβερνώσας αριστεράς» προϋποθέτει, κατά τον συγγραφέα , την προοπτική κυβερνητικής συνεργασίας μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα οικοδομηθεί πάνω σε σταθερές και συγκεκριμένες προγραμματικές συγκλίσεις. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο να εμπεδωθεί μια νέα κουλτούρα συνεργασίας πάνω σε μια κοινά αποδεκτή πολιτική ατζέντα. 

Την εμπιστοσύνη των πολιτών θα την κερδίσουν οι πολιτικές δυνάμεις που θα τολμήσουν να χαράξουν μια τέτοια πορεία. Που θα διαρρήξουν τις κατεστημένες αντιλήψεις, τις σχέσεις και τα ισχυρά συμφέροντα της κομματοκρατίας και του κρατισμού. Κανείς δεν γνωρίζει εάν ένα τέτοιο όραμα θα μπορούσε να συγκινήσει συνολικά το ΣΥΡΙΖΑ. Είμαστε όμως σε θέση να γνωρίζουμε ότι όσο πιο πειστικό πολιτικά είναι το όραμα της νέας Κεντροαριστεράς, τόσο πιο ισχυρή θα είναι και η πίεση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ για να ευοδωθεί μία τέτοια προοπτική συνεργασίας «εδώ και τώρα» της προοδευτικής διακυβέρνησης και όχι σε ένα άδηλο και μακρινό μέλλον, που φαίνεται να υιοθετεί η σημερινή του ηγεσία .