ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ σε ιστορικό δίλημμα;

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ.Παπαιωάννου

Το περασμένο Σάββατο (7-2) βρέθηκα στην Πάτρα στο ίδιο τραπέζι με τον Κώστα Κουρκούτη και συνδαιτυμόνες τους Παναγιώτη Κοβάνη, Βόνη Παπασεραφείμ, Αλέκο Παπαιωάννου, Νώντα Τζουβελέκη. Εκεί η Θηβαία πολιτικός μηχανικός Έλενα Μπεκρή θυγατέρα του Σπύρου και της Αιμιλίας Μπεκρή με τον Πατρινό σύζυγό της γιατρό Παναγιώτη Αλεξόπουλο μας είχαν προσκαλέσει μαζί με πολλά μέλη της Θηβαϊκής και Πατραϊκής κοινωνίας στην δεξίωση μετά την γαμήλια τελετή. Εύχομαι να έχουν βίο ανθόσπαρτο. Μαζί με τα πλούσια εδέσματα ήταν αναπόφευκτο από το συνολικό «μενού » να απουσιάσει ο πολιτικός σχολιασμός της επικαιρότητας με επίκεντρο και ζητούμενο προς διερεύνηση τις σχέσεις ΠΑΣΟΚ -ΣΥΝ εν όψει εκλογών και πιθανών μετεκλογικών «δυστοκιών». Ο Κώστας ως στέλεχος του ΣΥΝ μάλιστα με κάλεσε να παρευρεθώ αύριο Παρασκευή που θα ανοίξει τις εργασίες του το Διαρκές Συνέδριο του ΣΥΝ για το οποίο θέλω να καταθέσω κάποια σχόλια.
Παρακολουθώντας την αρθρογραφία βλέπω ότι δεν έχει μέχρι στιγμής, προγραμματιστεί να γίνει συζήτηση (ως ξεχωριστό κεφάλαιο) για το ενδεχόμενο συνεργασίας του ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ, αν και το ζήτημα ετέθη (και το απέρριψε ο Αλ. Αλαβάνος) από το κόμμα της μείζονος αντιπολιτεύσης και συνεχίζει να τίθεται από τους εκπροσώπους της «Ανανεωτικής» πτέρυγας» και τον κ. Φ. Κουβέλη. Το πλειοψηφικό, «αριστερό», ρεύμα στους κόλπους του ΣΥΝ, υπό τον κ. Αλ. Τσίπρα, φρονεί ότι το ΠΑΣΟΚ, σε προγραμματικό επίπεδο, βρίσκεται πιο κοντά στη ΝΔ και θυμίζει τη διάσταση απόψεων Κουμουνδούρου – Χαριλάου Τρικούπη στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων και την άρνηση του κόμματος της μείζονος αντιπολιτεύσεως στην πρόταση 6 σημείων, την οποία είχε απευθύνει ο κ. Αλέκος Αλαβάνος (μεταξύ των οποίων το άρθρο 16, η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της «Ολυμπιακής», η μη λειτουργία του Κέντρου Επιχειρησιακής Ανάπτυξης Κρήτης στη Σούδα κ.ά.) Ωστόσο, την ίδια στιγμή, σε δημόσια εκδήλωση της «Ανανεωτικής» πτέρυγας του ΣΥΝ, ο κ. Φ. Κουβέλης, για πρώτη φορά με τόσο σαφή και επίσημο τρόπο, διαφώνησε πλήρως με τις μείζονες επιλογές της ηγεσίας του κόμματός του και κάλεσε τους Α.Αλαβάνο και Α. Τσίπρα «να εγκαταλείψουμε τις άγονες και αδιέξοδες αναζητήσεις για μια «άλλη» αριστερά, χωρίς ενδιαφέρον για τη διεύθυνση της χώρας». «Η αριστερά», πρόσθεσε, «δεν μπορεί και δεν πρέπει να μένει αποκλεισμένη και συρρικνούμενη σε ρόλο διαμαρτυρίας και καταγγελίας» Υπό το πρίσμα αυτών των δεδομένων θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το τι θα λεχθεί (και το τι – αν θα συμβεί αυτό – θα αποφασιστεί) επί τους θέματος των συνεργασιών, στο Διαρκές Συνέδριο του ΣΥΝ, με δεδομένο μάλιστα ότι αν το ΠΑΣΟΚ δεν κατακτήσει (έτσι τουλάχιστον δείχνουν, μέχρι στιγμής, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις) την αυτοδυναμία στις προσεχείς εκλογές, τότε ο ΣΥΝ / ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί εκ των πραγμάτων να αντιμετωπίσει το δίλημμα (συνεργασία ή όχι) με άμεση συνέπεια η παράταξη να δεχθεί δυσβάσταχτη εκλογική πίεση στο ενδεχόμενο δεύτερων, διαδοχικών, εκλογών. Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ισχυριστεί ότι, αν μη τι άλλο, προσπάθησε γι’ αυτή την (ασαφή, εν πάση περιπτώσει) συνεργασία, ενώ αν και βρήκε κλειστές τις πόρτες, εντούτοις για τους δικούς του (κομματικούς και εκλογικούς λόγους) έχει, στην παρούσα φάση, αποφύγει να κινηθεί με συγκρουσιακή λογική έναντι του ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ. Τουναντίον μάλιστα, στήριξε την πρόταση Αλαβάνου για την ΕΛΑΣ, ενώ απέρριψε την πρόταση του Υπουργού των Εσωτερικών να ισχύσει στις αμέσως προσεχείς εκλογές ο «νόμος Παυλόπουλου», ο οποίος πριμοδοτεί γενναία το πρώτο κόμμα, εις βάρος των υπολοίπων.
Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κ. Γιώργος Α. Παπανδρέου συναντήθηκε προ ημερών με τον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Α. Αλαβάνο επιδιώκοντας να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο παρατάξεων, αλλά αυτό το κεφάλαιο έκλεισε αμέσως. «Επανέλαβα στον κ. Παπανδρέου την πάγια θέση μας ότι οι προγραμματικές διαφορές σε σημαντικά θέματα, δεν επιτρέπουν τη συνεργασία μεταξύ των δύο χώρων», δήλωσε ο κ. Α.Αλαβάνος. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν (βασίμως;) πως ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ και πολιτικός μέντορας του κ. Α. Τσίπρα, απάντησε με αυτόν τον τρόπο απευθυνόμενος όχι μόνο στον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε όσους στο ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ φρονούν ότι θα ωφελήσει την παράταξη μια συνεργασία με το Κίνημα. Μετά την εξέλιξη αυτή, λένε πολιτικοί αναλυτές, το ΠΑΣΟΚ και ο κ. Γιώργος Α. Παπανδρέου (πρέπει να) αισθάνονται απελευθερωμένοι, θα ξεφύγουν από το εκβιαστικό δίλημμα των προηγούμενων εκλογών, δηλαδή την, με κάθε θυσία, συνεργασία με την Αριστερά για «να φύγει η Δεξιά» και θα στραφούν στο στόχο της αυτοδυναμίας, χωρίς να αποκλείουν το ενδεχόμενο μετεκλογικών συγκλίσεων. Άλλωστε, λένε στο ΠΑΣΟΚ, η δημοσκοπική «έκρηξη» του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ έχει ανακοπεί, η παράταξη αυτή δείχνει να οδεύει «στα λεφτά της», δηλαδή στα εκλογικά ποσοστά που είχε το 2007, που σημαίνει πως ο μεγαλύτερος όγκος των «πράσινων» ψηφοφόρων (δείχνει να) επαναπατρίζεται στη Χαριλάου Τρικούπη, ενώ μετά την άρνηση συνεργασίας, που διατύπωσε ο κ. Αλέκος Αλαβάνος, τόσο η ΝΔ, όσο και ο ΛΑΟΣ, δεν θα μπορούν να επισείσουν τον «μπαμπούλα» μίας συνεργασίας του ΠΑΣΟΚ με τους... έξαλλους (!) της Κουμουνδούρου. Με δεδομένη δε την οικονομική (και την κοινωνική, η οποία πιθανότατα θα ακολουθήσει) κρίση και την αδυναμία της ΝΔ να τη διαχειριστεί (πόσο μάλλον να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά), λένε στο ΠΑΣΟΚ, καθίσταται πιο εύκολο για τη Χαριλάου Τρικούπη να «εισπράξει» δυσαρεστημένους από τη «γαλάζια» παράταξη.
Δυσαρεστημένους, όχι κατ’ ανάγκη «γαλάζιους», αλλά ανήκοντες στην κρίσιμη εκείνη μάζα ψηφοφόρων, που μετακινούνται στις εκλογικές αναμετρήσεις και οδεύουν προς αυτόν ο οποίος φαίνεται πως κερδίζει... Βεβαίως, και ο ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ και όσοι διαφωνούν με τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ έχουν κι αυτοί τους δικούς τους λόγους, καθώς, ήδη, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου ο χώρος της λεγόμενης ανανεωτικής Αριστεράς αντιμετωπίζονταν από το ΠΑΣΟΚ είτε με μαξιμαλιστικές αντιλήψεις, είτε με υστερόβουλες βλέψεις, είτε με «συμπληρωματικές» προθέσεις, και πάντοτε με ευκαιριακό τρόπο, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που στελέχη του χώρου αυτού υπέκυψαν στο δέλεαρ της εξουσίας, αναλαμβάνοντας κάποια θέση στον «πράσινο» κρατικό μηχανισμό. Όμως «ό γέγονε , γέγονε» Τι θα συμβεί όμως και κυρίως τι θα πράξει ο ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ αν τα πράγματα οδηγηθούν σε διλήμματα, αδιέξοδα και σε πιέσεις, που θα επιβάλλουν τη λήψη αποφάσεων…..
Θα καταθέσω τις δικές μου απόψεις δι΄ ολίγων: Ο ΣΥΝ μπαίνει σε μια φάση (Διαρκές Συνέδριο) προγραμματικών συζητήσεων, πολιτικών διαβουλεύσεων και κινητικότητας, μεταξύ των πολιτικών ρευμάτων, που τον συναπαρτίζουν. Ύστερα από μια εντυπωσιακή άνοδο των δημοσκοπικών ευρημάτων, δείχνει αυτή τη στιγμή να προσγειώνεται σ' ένα 7-8%. Καθόλου άσχημα! Είναι περίπου διπλασιασμός των ποσοστών του, σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές. Στην πραγματικότητα -εάν όλα αυτά επιβεβαιωθούν στις κάλπες- είναι μεγάλη επιτυχία. Παρόλα αυτά, η αδυναμία να συγκρατηθεί στα διψήφια δημοσκοπικά νούμερα και το θεωρητικό ενδεχόμενο μιας περαιτέρω συρρίκνωσης δημιουργεί εύλογα στους κόλπους του ανησυχίες, προβληματισμούς και επανεξετάσεις.
Η ηγεσία Αλαβάνου - Τσίπρα στηρίχθηκε κατά βάση σε τρεις πολιτικές κατευθύνσεις: Πρώτον, σε έναν κινηματικό ακτιβισμό με επίκεντρο τη νεολαία και την εκπαίδευση, δεύτερον σε μια γραμμή «πολιτικής ταύτισης» του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ και τρίτον σε μια στρατηγική συνεργασίας με το ΚΚΕ για τη «Μεγάλη Αριστερά». Αυτές οι κατευθύνσεις δεν πρέπει να υποτιμηθούν . Του έδωσαν μια ξεχωριστή «ταυτότητα» που την είχε ανάγκη. Επίσης βοηθήθηκε πολύ και από την «περίοδο κρίσης» του ΠΑΣΟΚ αλλά και από τα προβλήματα γενικότερης αναξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος.Όμως στην εξέλιξη και οι τρεις επιλογές του συνάντησαν τα όριά τους, χωρίς όμως να επιδείξει το απαιτούμενο πολιτικό ρεφλέξ των αναγκαίων επαναπροσδιορισμών. Λόγου χάρη, ο κινηματικός ακτιβισμός στον χώρο της παιδείας δεν πήρε γρήγορα αποστάσεις από τα αποκρουστικά φαινόμενα βίας και δεν μετατράπηκε στην κατάλληλη στιγμή σε μια προωθημένη αλλά ρεαλιστική πολιτική για την παιδεία. Η κατανοητή πλήρως γραμμή «αυτονομίας» και «αυτοτέλειας» από το ΠΑΣΟΚ, δεν μπόρεσε να ξεφύγει από την εξωπραγματική «ταύτιση» του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ. Έμεινε σε «ιστορικές καταγγελίες» και υποτίμησε τις πολιτικές δυνατότητες που δημιουργούν η κρίση και η κατάρρευση «νεοφιλελεύθερων συνταγών» που τροποποιεί πολλά χαρακτηριστικά των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων προς πιο ριζοσπαστικές κατευθύνσεις. Η «Μεγάλη Αριστερά» δεν μπορεί να έχει «συνεταίρο» μια πεπαλαιωμένη «συνταγή» κομμουνιστικής Αριστεράς. Χρειάστηκε, δυστυχώς, η «αποφασιστική» Αλέκα για να τους «κόψει τον έρωτα». Καλώς ή κακώς, σήμερα υπάρχει ευρύτατο πολιτικό πεδίο δράσης για τον ΣΥΝ, και λόγω κρίσης και λόγω κακής κατάστασης του πολιτικού μας συστήματος και πιθανώς λόγω εκλογικών αδιεξόδων. Στο χέρι του είναι να επιλέξει δρόμο. Πάντως τα διλήμματα θα είναι σκληρά...