Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009

Βενιαμίν Φραγκλίνος ( Benjamin Franklin ) ( 1706- 1790 )



[[ δαμ-ων ]]

Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος γεννήθηκε στη Βοστώνη. Ήταν το 15ο από τα 17 παιδιά του Γιοσάια Φραγκλίνου, ενός παρασκευαστή κεριών και σαπουνιών. Ήταν ο νεότερος γιος της οικογένειας και μάλλον ο πιο αγαπημένος. Τον ελεύθερο του χρόνο ο μικρός Φραγκλίνος τον αφιέρωνε στη μελέτη επιστημονικών και άλλων βιβλίων και στη συγγραφή σατιρικών δοκιμίων και ποιημάτων, παρά την άποψη του πατέρα του ότι «οι ποιητές ήταν πάντα ζητιάνοι».
Οι γονείς του επιθυμούσαν ο μικρός Βενιαμίν να γίνει κληρικός, όμως από πολύ νωρίς αυτός διάλεξε διαφορετικό δρόμο: Στην ηλικία των 12 ετών έγινε βοηθός στο τυπογραφείο του αδερφού του Τζέιμς. Τρία χρόνια αργότερα, ο Τζέιμς ίδρυσε την "New England Courant", την πρώτη ανεξάρτητη εφημερίδα των αποικιών. Στον Βενιαμίν δεν επιτράπηκε να γράψει στην εφημερίδα. Έτσι, αυτός χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο "Mrs. Silence Dogood" ξεκίνησε να στέλνει γράμματα στην εφημερίδα του αδερφού του, τα οποία δημοσιεύονταν για αρκετό καιρό χωρίς να καταλάβει κανείς τον πραγματικό τους συγγραφέα. Μάλιστα το περιεχόμενό τους ήταν τέτοιο, ώστε προκάλεσαν συζήτηση στην πόλη της Βοστώνης.
Το 1723, στην ηλικία των 17, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος άφησε τη γενέτειρά του και πήγε στην Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια. Ξεκίνησε δουλεύοντας σε διάφορα τυπογραφία της πόλης. Κάποια στιγμή ήρθε σε επαφή με τον Γουίλιαμ Κιθ, κυβερνήτη της πολιτείας της Πενσυλβάνια, ο οποίος έπεισε τον Φραγκλίνο να ταξιδέψει στο Λονδίνο για να αναζητήσει τυπογραφικό εξοπλισμό και για να βελτιώσει την τέχνη του, με την υπόσχεση ότι θα τον εφοδιάσει με τις κατάλληλες συστατικές επιστολές. Ο Κιθ όμως δεν κράτησε την υπόσχεσή του, οπότε ο 18χρονος Βενιαμίν βρέθηκε στο Λονδίνο χωρίς να γνωρίζει κανέναν. Βρήκε πάλι δουλειά σε τυπογραφείο και, το σημαντικότερο, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ευρωπαϊκή επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη.
Πέντε χρόνια αργότερα ο Φραγκλίνος είχε επιστρέψει στη Φιλαδέλφια και είχε ήδη καταφέρει να γίνει ένας ανεξάρτητος εκδότης. Κατάφερε μάλιστα να πείσει τους κυβερνήτες της Φιλαδέλφια να του αναθέσουν το σχεδιασμό και την εκτύπωση χαρτονομισμάτων. Το [1730]] ίδρυσε την "Εφημερίδα της Πενσυλβάνια" ("Pennsylvania Gazette"), η οποία σύντομα έγινε η πλέον σεβαστή εφημερίδα της Ράιντ (Deborah Reid).
Το Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς ο Φραγκλίνος παντρεύτηκε την Ντέμπορα Για 25 χρόνια, από το 1732 μέχρι το 1757, ο Φραγκλίνος εξέδιδε το "Αλμανάκ του Φτωχού Ρίτσαρντ" ("Poor Richard's Almanack"), ένα ημερολόγιο με επιστημονικές γνώσεις σε εκλαϊκευμένη μορφή και συμβουλές για την προσωπική επιτυχία του καθενός με γνώμονα τα χρηστά ήθη. Στο Αλμανάκ αυτό ο Φραγκλίνος έγραφε με το ψευδώνυμο "Ρίτσαρντ Σώντερς" (Richard Saunders). Η επιτυχία του Αλμανάκ ήταν μεγάλη. Είναι ενδεικτικό ότι η περιληπτική του έκδοση "Ο δρόμος προς τον πλούτο" ("The Way to Wealth") μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

Εφευρέσεις
Εφηύρε το αλεξικέραυνο αφού διαπίστωσε την ηλεκτρική φύση του κεραυνού. Πρότεινε την κατασκευή πυκνωτή πολλαπλών πλακών. Ανακάλυψε την πρώτη θερμάστρα που λειτουργούσε με μεταφορά αέρα. Εφηύρε τους διεστιακούς φακούς. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν κατοχύρωσε καμία από τις εφευρέσεις του, γιατί θεωρούσε ότι ανήκουν στο λαό.

Φυσική
Εργάστηκε πάνω στον ηλεκτρισμό και πρότεινε την ιδέα του αρνητικού και θετικού ηλεκτρικού φορτίου. Εργάστηκε πάνω στη μετεωρολογία, εξηγώντας τη δημιουργία των καταιγίδων.

Πολιτική
Διετέλεσε μέλος της Επιτροπής που συνέταξε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Συνολικά, η συμβολή του Φραγκλίνου στην ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, από τους λεγόμενους "πατέρες" του αμερικάνικου έθνους, είναι ο μόνος του οποίου η υπογραφή υπάρχει και στα 4 έγγραφα που σφράγισαν τη μετατροπή των τότε βρετανικών αποικιών σε νεοσύστατο κράτος: στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, στη Συνθήκη με τους Γάλλους, στην Ειρηνευτική Συνθήκη με τους Άγγλους και στο πρώτο Σύνταγμα των Η.Π.Α.


1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Δεκατρείς κανόνες ζωής από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο

Όταν ήταν είκοσι ετών ο Βενιαμίν Φραγκλίνος συνέταξε ένα πλάνο 13 σημείων, σύμφωνα με το οποίο σκόπευε να ζήσει. Είχε αποφασίσει να εστιάζει σε ένα από αυτά τα σημεία κάθε βδομάδα, ώστε να εξαντλεί ολόκληρο το πλάνο του τέσσερις φορές ανά έτος. Κατέγραφε την πρόοδο του σε σχετικό διάγραμμα όπου έβαζε μια κόκκινη βούλα για κάθε λάθος που έκανε. Τα 13 σημεία, όπως τα κατέγραψε το 1741 ήταν τα εξής:

1 ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ
Να μην τρως από πλήξη, να μην πίνεις υπερβολικά.

2 ΣΙΩΠΗ
Να λες μόνο όσα θα ωφελήσουν τους υπόλοιπους ή τον εαυτό σου, να αποφεύγεις τις επιπόλαιες συζητήσεις

3 ΤΑΞΗ
Τακτοποίησε ό,τι έχει στην θέση του, οτιδήποτε με το οποίο καταπιάνεσαι να έχει το χρόνο του

4 ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Κατάληξε να πράξεις εκείνο που πρέπει, μην αποτυγχάνεις σε εκείνο που αποφασίζεις εσύ.

5 ΟΛΙΓΑΡΚΕΙΑ
Μην κάνεις έξοδα παρά μόνο για να ωφελήσεις τον εαυτό σου ή τους υπόλοιπους, μην σπαταλάς

6 ΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μη χάνεις χρόνο, να απασχολείσαι πάντοτε με κάτι χρήσιμο. Περιόρισε τις άχρηστες πράξεις.

7 ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ
Μην εξαπατάς, να σκέφτεσαι αθώα και δίκαια και να μιλάς με ακρίβεια

8 ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Μην αδικείς και μην ανέχεσαι να σε αδικούν

9 ΜΕΤΡΟ
Απόφυγε τα άκρα, απόφυγε να ανταποδίδεις τις φαυλότητες όσο μπορείς

10 ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ
Μην ανέχεσαι ακαθαρσίες στο σώμα, στα ρούχα ή στο χώρο διαμονής

11 ΗΡΕΜΙΑ
Μην ενοχλείσαι από ο,τιδήποτε ασήμαντο ή από αναπόφευκτα ατυχήματα

12 ΑΓΝΟΤΗΤΑ
Μην έχεις σεξουαλικές σχέσεις από πλήξη, αδυναμία ή για να πλήξεις την ισορροπία ή τη φήμη κάποιου

13 ΤΑΠΕΙΝΟΤΗΤΑ
Να μιμείσαι τον Σωκράτη και τον Ιησού

Ως νεαρός άνδρας, ο Φραγκλίνος είχε ένα έντονο ενδιαφέρον για ερωτήματα περί της θρησκείας και της μεταφυσικής. Υπήρξε Ροδόσταυρος και Ελευθεροτέκτονας. Κάποιες από τις πιο τολμηρές του υποθετικές σκέψεις περιλαμβάνονται στο έργο του «Πραγματεία επί της Ελευθερίας και της Αναγκαιότητος, της Ευχαρίστησης και της Οδύνης» (Dissertation on Liberty and Necessity, Pleasure and Pain), γραμμένο σε απάντηση του έργου του Γουόλλαστον «Σκιαγράφηση της Θρησκείας της Φύσης» (Wollaston - Religion of Nature Delineated). Με την προϋπόθεση της ύπαρξης ενός παντογνώστη, παντοδύναμου και πανάγαθου Θεού συνεπάγεται, όπως συμπεραίνει ο Φραγκλίνος, ότι όλα όσα συμβαίνουν, συμβαίνουν με τη δική Του συναίνεση. Ό,τι εμείς οι άνθρωποι αποκαλούμε «κακό» δεν ανταποκρίνεται σε αυτό, όσον αφορά στην τάξη του σύμπαντος κόσμου. Ο Θεός έχει δώσει διάφορες δυνάμεις στα δημιουργήματά Του, γνωρίζει πώς θα χρησιμοποιήσουν αυτές τις δυνάμεις και πρέπει να επικροτήσει τα απότοκα αποτελέσματα. Η κλοπή και ο φόνος (κατά το παράδειγμα του Γουόλλαστον) είναι κατά συνέπεια, εξίσου «φυσικά» όσο και τα αντίθετά τους. Ο Φραγκλίνος συνεχίζει περιγράφοντας μία απόλυτα αιτιοκρατική ψυχολογία, καθώς υποστηρίζει ότι η ύπαρξη μιας αληθινής (μη αιτιώδους) ελεύθερης βουλήσεως θα συνεπαγόταν ατέλειες στον σχεδιασμό του Θεού. Τα ανθρώπινα όντα, εξηγεί (ακολουθώντας τον Λοκ), παρακινούνται από την επιθυμία να απολυτρωθούν από κάθε μορφής δυσχέρεια, όπου ευχαρίστηση είναι απλά η αίσθηση ανακούφισης την οποία απολαμβάνουμε όταν απαλλασσόμαστε από οτιδήποτε μας δυσκολεύει. Όσον αφορά στην ανιδιοτελή (ανυστερόβουλη) δράση, είναι απλά αδύνατη. Η «Πραγματεία» τελειώνει με κάποιες άκρως αιρετικές σκέψεις (πάλι εμπνευσμένες από τον Λοκ) σχετικά με την ψυχή και την ταυτότητα της προσωπικότητας.