[[ δαμ-ων ]]Μπορεί το πρώτο σημαντικό μήλο στην ιστορία της ανθρωπότητας να έπεσε σε λάθος χέρια, αλλά το δεύτερο φρόντισε να πέσει στο σωστό κεφάλι. Αν η Εύα μετέτρεψε το Μήλο σε “καρπό της απωλείας”, ένα αγροτόπαιδο στη Μεγάλη Βρετανία του 17ου αιώνα ανέλαβε να το μετατρέψει σε ευλογημένο καρπό. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι, ο καρπός του δένδρου της Γνώσεως, και στις δύο περιπτώσεις, ήταν ένα ώριμο μήλο! Το αγροτόπαιδο λεγόταν Ισαάκ Νεύτων.
Το 1642 γεννήθηκε ο άνθρωπος που έμελλε να δώσει μια τεράστια ώθηση στην πρόοδο των επιστημών αλλά και της φιλοσοφίας. Ο Isaac Newton, άγγλος φυσικός, μαθηματικός, φιλόσοφος και αστρονόμος, χαρακτηρίζεται ως θεμελιωτής της κλασσικής φυσικής και της αστρονομίας καθώς οι ανακαλύψεις του στιγμάτισαν τις θετικές επιστήμες.
Ως φοιτητής, ο Νεύτων πέρασε σχετικά απαρατήρητος μέχρι να πάρει το πτυχίο του το 1665. Θεωρείται ότι μελετούσε μόνος του σ’ ένα δωμάτιο με την προσωπική του βιβλιοθήκη να ανέρχεται στα 1.600-1.800 βιβλία (αν και ο ίδιος αρεσκόταν στη μελέτη χειρόγραφων σημειώσεων από συγχρόνους του), αναζητώντας τη γνώση που θα προσέγγιζε περισσότερο τους νόμους που διέπουν το σύμπαν. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας είναι η διατύπωση του νόμου της βαρύτητας ένα χρόνο αργότερα, το τρίτομο έργο: “Μαθηματικές Αρχές της Φυσικής και της Φιλοσοφίας” (Philosophiae naturalis principia mathematica ή αλλιώς Principia Naturalis) που δημοσιεύτηκε το 1687 καθιστώντας τον ευρέως γνωστό, η ανακάλυψη του κατοπτρικού τηλεσκοπίου που φέρει και το όνομά του, η ανάλυση του φωτός στα επτά χρώματα της ίριδας κ.α.
Αυτές οι ανακαλύψεις του, όμως, δεν ήταν παρά το μισό του έργο καθώς από τα 10.000.000 περίπου λέξεις που αποτελούν το έργο του, μόνο οι 5.000.000 είναι προϊόν της ενασχόλησής του με τις θετικές επιστήμες. Το άλλο μισό ήταν σχετικά δυσκολότερο να αναγνωριστεί ως έρευνα, όχι μόνο γιατί δε συμβάδιζε με τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, αλλά και επειδή το θρησκευτικό κατεστημένο ήταν ιδιαίτερα αυστηρό ως προς τις απόψεις που ακούγονταν.
Έτσι λοιπόν, εκτός από τα κατορθώματά του στις φυσικές επιστήμες, εξαιρετικής σημασίας είναι και τα κείμενά του περί θεολογίας τα οποία ανέρχονται σε περίπου 4.000.000 λέξεις καθώς και τα χειρόγραφα περί αλχημείας – περίπου 1.000.000 λέξεις.
Ο Ισαάκ δεν γνώρισε ποτέ τον συνονόματό του πατέρα του, ο οποίος πέθανε τρεις μήνες πριν από τη γέννησή του. Η οικογένειά του είχε αρκετά κτήματα και βοοειδή, ώστε με τα δεδομένα της εποχής να θεωρείται ευκατάστατη, ωστόσο κανένα μέλος της δεν γνώριζε ούτε να γράφει το όνομά του. Παρ` όλα αυτά, το λαμπερό πνεύμα του μικρού έπεισε την μητέρα του ότι έπρεπε να τον βοηθήσει να σπουδάσει.
Με τον μεγάλο λοιμό του 1664, ο 20χρονος Ισαάκ εγκαταλείπει το Κέμπριτζ και επιστρέφει στο Λίνκολνσαϊρ, στην πατρική του έπαυλη, το Γούλσθορπ, όπου παρέμεινε ως το 1667 “παίζοντας” με τα μαθηματικά του και αποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά σωστό το αξίωμα που θέλει όλες τις μεγάλες ανακαλύψεις στη φυσική και τα μαθηματικά να γίνονται από ευφάνταστους μεγαλοφυείς “πιτσιρικάδες”. Ο απειροστικός λογισμός, η φύση του λευκού φωτός και η θεωρία της παγκοσμίου έλξεως (νόμος της βαρύτητας) ήταν το αποτέλεσμα των ιδιωτικών- λόγω λοιμού- μελετών του.
Το 1669 ο σπουδαίος νέος επιστήμονας αναλαμβάνει την έδρα του Μπάροου στο Κέμπριτζ, και αρχίζει να δημοσιοποιεί τις θεωρίες του. Δημιουργεί ενθουσιασμό, αποκτά όνομα και οπαδούς. Το 1671 κατασκευάζει το κατοπτρικό τηλεσκόπιο που φέρει το όνομά του. Το 1672 αναγορεύεται μέλος της Βασιλικής Εταιρίας, το 1675 ανακοινώνει την ερμηνεία του χρώματος- η συνολική έρευνά του επί της Οπτικής θα δημοσιευτεί το 1701. Το 1687 δημοσιεύει το κλασικότερο έργο του, το περίφημο Principia, ένα τρίτομο έργο που περιλαμβάνει την ανάλυση για την πλήρη θεωρία της παγκοσμίου έλξεως, αν και τα βασικά στοιχεία έχουν κυκλοφορήσει από το 1666, μαζί με την ιστορία του περίφημου μήλου.
Οι Αρχές του Νεύτωνα ορίζουν το νόμο του αντιστρόφου τετραγώνου, τους νόμους των κρούσεων, τις κινήσεις των ρευστών, την κίνηση της Σελήνης και των πλανητών κ.ά. ,με απλά λόγια, θέτουν τις βάσεις και καθορίζουν τον τρόπο έρευνας της σύγχρονης φυσικής. Η σημασία του έργου του μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτή του Αϊνστάιν. Ο Νεύτωνας άλλαξε τη δομή της ανθρώπινης σκέψης και του τρόπου προσέγγισης των φυσικών φαινομένων.
Η μόνη φορά που η μεγαλοφυΐα του θα αμφισβητηθεί είναι το 1707, με τη δημοσίευση του δοκιμίου του “επί του τετραγωνισμού των καμπυλών” με το οποίο τίθενται οι κανόνες του ολοκληρωτικού λογισμού. Την ίδια περίοδο ο Λάιμπνιτς ανακοινώνει όσα έχει βρει επί του διαφορικού λογισμού, με αποτέλεσμα οι οπαδοί του Λάιμπνιτς να επιτεθούν στον Νεύτωνα, τον οποίο θεώρησαν “κλέφτη”. Η ιστορία απέδειξε ότι τίποτε τέτοιο δεν συνέβη- ήταν μια ακόμη περίπτωση επιβεβαίωσης της κλασικής κοινοτοπίας που θέλει τα μεγάλα πνεύματα να συναντώνται.
Αν και πολλοί θεώρησαν κατά καιρούς ότι το περίφημο μήλο ήταν ένα απλό ανέκδοτο, σήμερα οι ιστορικοί είναι βέβαιοι πως όντως, ένα μήλο που έπεσε στη- σωστή στιγμή ήταν αυτό που έθεσε τις βάσεις των αναζητήσεων και ανακαλύψεων του Ισαάκ Νεύτωνα. Το μη ιστορικώς αποδεκτό μέρος της ιστορίας του μήλου είναι αυτό που αφορά την επί νευτωνείου κεφαλής πτώση του. Η πρώτη καταγραφή της ιστορίας αυτής γίνεται από τον Γουίλιαμ Στάκλεϊ, το 1726. Ο Στάκλεϊ περιγράφει μία βόλτα του με τον Νεύτωνα στο Κένσιγκτον:
« Ο καιρός ήταν ζεστός κι αποφασίσαμε (σ.σ. μετά το γεύμα) να πάρουμε το τσάι μας στον κήπο, κάτω από τη σκιά των μηλιών οι δυο μας. Τότε μου είπε ότι σε ανάλογες συνθήκες συνέλαβε την έννοια της βαρύτητας. Ήταν μια στιγμή ανάπαυσης στον κήπο κατά την οποία είδε ένα μήλο να πέφτει. Γιατί πάντα το μήλο να πέφτει στη γη; σκέφτηκε. Γιατί να μην πηγαίνει προς τα πάνω ή στο πλάι, αλλά πάντα προς το κέντρο της γης; » (από το Αναμνήσεις από τη ζωή του σερ Ισαάκ Νιούτον). « Η αλήθεια πάντα εντοπίζεται στην απλότητα, ποτέ στην πολυπλοκότητα και τη σύγχυση των πραγμάτων » τόνιζε ο ίδιος ο Νεύτων. Είχε κάθε λόγο να το υποστηρίζει...
Η διασημότητα και η αναγνώριση, που ήρθαν γρήγορα, δεν επηρέασαν τον ταπεινό γόνο αγροτών. Μια από τις φράσεις του, που επαναλαμβάνεται συχνά στους εκατοντάδες τόμους που έχουν γραφεί για τον Νεύτωνα και το έργο του, έχει γίνει θρύλος, ακριβώς γιατί καταγράφει και την ταπεινότητά του αλλά και τον τρόπο με τον οποίο προχωρά η επιστήμη: « Αν μπόρεσα να δω μακρύτερα, ήταν γιατί στεκόμουν πάνω σε πλάτες Γιγάντων »γράφει το 1676 σε μια επιστολή του. Ο βασικός “γίγας” ήταν ο Ντεκάρτ. Χρειάστηκαν αιώνες για να μπορέσει ο θείος Αλβέρτος να σταθεί με ασφάλεια στους ώμους του Νεύτωνα και να δει ακόμη μακρύτερα.
Στις 16 Απριλίου του 1705 η Βασίλισσα ΄Αννα έχρισε τον Ισαάκ Νεύτωνα ιππότη του Στέμματος, και ο τίτλος “σερ” προστέθηκε στο όνομά του. Η έδρα που υπηρέτησε ως πανεπιστημιακός δάσκαλος- όχι πάντα με πολλή αγάπη-- φέρει ακόμη και σήμερα το όνομά του. Πέθανε το 1727, κι είναι θαμμένος στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ. Παρέμεινε ως το τέλος ο άνθρωπος που είχε ορίσει τη ζωή του σοφά: « Δεν γνωρίζω πώς με βλέπει ο κόσμος, αλλά για τον εαυτό μου είμαι και ήμουν πάντα το μικρό αγόρι που παίζει στην παραλία και διασκεδάζει αναζητώντας το πιο λείο βότσαλο ή το ωραιότερο κοχύλι, ενώ ο μεγάλος ωκεανός της αλήθειας στέκεται ανεξερεύνητος δίπλα του ».
Το όνομά του δόθηκε σε σειρά πειραμάτων, μεγεθών και κανόνων (δακτύλιοι του Νεύτωνα, δίσκος του Νεύτωνα, διώνυμο του Νεύτωνα, μονάδα μετρήσεως δυνάμεων Νιούτον με σύμβολο το Ν, νόμος του Νεύτωνα κλπ). Όπως ένας μεγάλος αριθμός κορυφαίων ερευνητών κι επιστημόνων της δυτικής σκέψης, ο Νεύτωνας ήταν βαθύτατα πιστός χριστιανός. Εκτός των επί των θετικών επιστημών επαναστατικών συγγραμμάτων του, δημοσίευσε έργα θεολογικού περιεχομένου, με βασικότερα το Λεξικό των Προφητειών, τις Παρατηρήσεις επί των Προφητειών του Δανιήλ και της Αποκαλύψεως του Αγίου Ιωάννου και την Εκκλησιαστική Ιστορία.
Για να τον τιμήσουν έστησαν περίτεχνο μνημείο. Το μνημείο του Νεύτωνα στέκει στο προπέτασμα της εκκλησιαστικής χορωδίας στο μοναστήρι του Westminster. Κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Michael Rysbrack (1694-1770), σύμφωνα με το σχέδιο του αρχιτέκτονα William Kent (1685-1748) το 1731. Διαβάζουμε τη λατινική επιγραφή στη βάση του:
« Εδώ αναπαύεται ο Ισαάκ Νεύτωνας, ιππότης, ο οποίος με μια οξύνοια σχεδόν θεϊκή και με ιδιαίτερες δικές του μαθηματικές αρχές, εξερεύνησε τις τροχιές και τις μορφές των πλανητών, τις διαδρομές των κομητών, τις παλίρροιες της θάλασσας, τις ανομοιότητες στις ακτίνες του φωτός και τις ιδιότητες των χρωμάτων που δημιουργούνταν, κάτι που κανείς άλλος μαθητής δεν είχε καν φανταστεί. Φίλεργος, οξυδερκής και πιστός στην ενασχόλησή του με τη φύση, με αρχαίες και ιερές γραφές, απέδειξε μέσω της φιλοσοφίας του το μεγαλείο του Θεού και με τη συμπεριφορά του εξέφρασε την απλότητα του χριστιανικού μηνύματος. Θνητοί, χαρείτε που υπήρξε ένα τόσο μεγάλο στολίδι της ανθρωπότητας. Γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1642 και πέθανε στις 20 Μαρτίου 1726/7».
1 σχόλιο:
Φίλε αναγνώστη, για να κάνεις τον κόπο να γυρίσεις στα σχόλια, πιθανόν να βρήκες ενδιαφέρον το αφιέρωμα στον Νεύτωνα. Σε μια ανάρτηση δε μπορούμε να γράψουμε όσα θέλουμε. Γι’ αυτό έχω βρει σαν λύση στα σχόλια να δίνω πρόσθετες πληροφορίες. Αν σαν μαθητής γοητεύτηκες από τον μεγάλο αυτόν Φυσικό, παρακάτω δίνω και μερικά ακόμη στοιχεία του επιστημονικού του έργου καθώς και κάποιες άλλες πληροφορίες, που δεν είναι γνωστές στον πολύ κόσμο.
Οι τρεις Νόμοι του Νεύτωνα:
Όσο δύσκολη κι αν είναι στην κατανόηση η principia, ξεκαθαρίζει εξ’ αρχής τρεις Νόμους που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία του μακρόκοσμου:
-Ο Νόμος της Αδράνειας: Κάθε σώμα αντιστέκεται στη μεταβολή της κινητικής του κατάστασης, εκτός κι αν κάποιες εξωτερικές δυνάμεις το αναγκάσουν. Αυτός ο Νόμος διατυπώνεται στη σημερινή φυσική ως εξής: Αν η συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται σε ένα σώμα είναι μηδέν, τότε το σώμα ή ηρεμεί ή κινείται ευθύγραμμα και ομαλά.
-Ο Θεμελιώδης Νόμος της Μηχανικής: Η επιτάχυνση που αποκτά ένα σώμα με την επίδραση μιας σταθερής δύναμης είναι αντιστρόφως ανάλογη της μάζας του σώματος. (ΣF = m a)
-Νόμος Δράσης – Αντίδρασης: Για κάθε δράση, υπάρχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση.
Σε αυτούς τους Νόμους, ο Νεύτων προσέθεσε ένα πλήθος προσεκτικών παρατηρήσεων και το σύνολο αυτής της εργασίας (η σημερινή Νευτώνεια φυσική) ήταν αυτό που κατά τον ίδιο αποτελούσε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύμπαν.
Νόμος της Παγκόσμιας Έλξης:
Η διατύπωση αυτού του Νόμου δεν ήταν παρά η έκφραση των συμπερασμάτων του Νεύτωνα και του Halley ως προς την κίνηση των πλανητών και τη βαρύτητα. Σύμφωνα με τον ορισμό της Παγκόσμιας Έλξης, κάθε σώμα που βρίσκεται σε δεδομένη απόσταση από ένα άλλο σωμάτιο, οπουδήποτε στο σύμπαν, έλκει το δεύτερο αλλά και έλκεται απ’αυτό με δύναμη που είναι ανάλογη του γινομένου των δύο μαζών και αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της μεταξύ τους απόστασης.
Χημεία:
Μέσα από ποικίλλες εξαντλητικές έρευνες γύρω από την αλχημεία, ο Νεύτων κατάφερε να εξελίξει τη μετέπειτα επιστήμη της χημείας.
«Αν όντως κοίταξα πιό μπροστά από την εποχή μου, αυτό συνέβη επειδή στεκόμουν σε πλάτες γιγάντων» είχε πει ο Νεύτωνας, σχολιάζοντας τις επιστημονικές του ανακαλύψεις. Κι όμως, πολλοί επιστήμονες θα συμφωνούσαν πως ο Νεύτων ήταν ένας γίγαντας από μόνος του, καθώς οι μελέτες και οι μεθόδοι του αποτέλεσαν μια τομή για τις επιστήμες εκείνης της εποχής αλλά και ένα στήριγμα στις επιστήμες της σημερινής εποχής.
Ο Νεύτων και η Αλχημεία:
Ίσως το πιό σκοτεινό μυστικό του Νεύτωνα, στο οποίο είχε αφιερωθεί για πάνω από 25 χρόνια, ήταν οι αλχημικές του δραστηριότητες. Στόχος αυτής της μυστικής πρακτικής ήταν και είναι, όπως γνωρίζουμε, η αναζήτηση αυτού που οι πρόγονοί του αποκαλούσαν «φιλοσοφική Λίθο», ένα στοιχείο που μπορεί να μετατρέψει βασικά μέταλλα σε καθαρό χρυσό. Όπως αναφέρει και ο καθηγητής Bill Newman του Πανεπιστημίου της Indiana: «Σε μερικές περιπτώσεις ήταν πάρα πολύ επικερδές, γιατί μπορούσες να παράγεις πολύ μεγάλες ποσότητες χρήματος, χωρίς αμφιβολία. Αλλά αν σε έπιαναν, ήταν πολύ επικίνδυνο, καθώς ξέρουμε πως μια από τις παραδοσιακές τιμωρίες για υπεξαίρεση χρημάτων και γενικά για αλχημιστές ήταν το να κρεμούνται από ψηλές κρεμάλες και συχνά τους υποχρέωναν να φοράνε και συνθετικά ρούχα για να γίνεται η καύση δημόσιο θέαμα.»
Οι λόγοι για τους οποίους η αλχημεία ήταν μια απαγορευμένη πρακτική, ιδίως την εποχή του Νεύτωνα, είναι λίγο-πολύ γνωστοί. Οι κατέχοντες τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού, δηλαδή οι μονάρχες, είχαν κάθε λόγο να απαγορεύουν τον πολλαπλασιασμό του ώστε να εξασφαλίσουν την ευημερία και την κυριαρχία τους, ενώ οι ίδιοι είχαν στην υπηρεσία τους αλχημιστές οι οποίοι φρόντιζαν για την αύξηση των ίδιων αποθεμάτων, για τη μεγιστοποίηση της ήδη υπάρχουσας περιουσίας τους. Ο Robert Boyle, ο John Locke, ο Leibniz και άλλοι, το γνώριζαν καλά αυτό, μιας και ήταν από τους μεγαλύτερους αλχημιστές στην Ευρώπη εκείνη την εποχή, μαζί με το Νεύτωνα.
Προσεγγίζοντας την Ουσία
Πέρα όμως από την πολιτική/κοινωνική σκοπιμότητα μιας τέτοιας απαγόρευσης, η αλχημεία είχε (και έχει) να κάνει με κάτι πολύ πιό σημαντικό, κάτι που δεν ανταλλάζεται με καμία ποσότητα χρυσού και με κανένα άλλο αξίωμα. Πρόκειται για την απόκτηση μιας τεράστιας δύναμης πάνω στη φύση, μέσω της απόκτησης ενός «κλειδιού» - της φιλοσοφικής Λίθου. Αυτή η δύναμη ήταν πάντα γνωστή σ’αυτούς που προσπαθούσαν να βρουν τη Φιλοσοφική Λίθο, μιας και αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της Αλχημείας. Μια δύναμη που να εξασφαλίζει τον απόλυτο έλεγχο σε οτιδήποτε φυσικό, μια δύναμη που να μετατρέπει οτιδήποτε σε οτιδήποτε και όχι μόνο μέταλλα σε χρυσό, μια δύναμη που η κατάκτησή της είναι θέμα ολοκλήρωσης του ανθρώπου. Πώς όμως επέρχεται αυτή η ολοκλήρωση μέσα από την άσκηση της Αλχημείας?
Το Μεγάλο Έργο (Magnum Opus) είναι ουσιαστικά ένας συμβολισμός. Η «Απόλυτη Υλοποίηση» δηλαδή, αφορά τη μεταστοιχείωση σε ένα πιό συμβολικό/φιλοσοφικό επίπεδο. Προσεγγίζοντας την ουσία λοιπόν, η μεταστοιχείωση του οποιουδήποτε μετάλλου σε Χρυσό, δεν υπονοεί παρά τη μετατροπή της περιορισμένης Συνειδητότητας σε ένα υψηλότερο («λεπτότερο») επίπεδο αντιληπτικότητας. Όπως διαπιστώνει και ο Ελιφάς Λεβί, ένας ακόμη μεγάλος Μύστης και Αλχημιστής, στο βιβλίο του Υπερβατική Μαγεία, «Το Μεγάλο Έργο είναι, πάνω απ’όλα, η αυτοδημιουργία του ανθρώπου, δηλαδή η πλήρης και άνευ όρων κατάκτηση των δυνατοτήτων του και του μέλλοντός του». Αυτός είναι ο στόχος.
Μια τέτοια δύναμη όμως σαν τη Φιλοσοφική Λίθο (φεύγοντας από τη Συμβολική της σημασία), δε θα μπορούσε ποτέ να βρεθεί στα χέρια πολλών ανθρώπων, κι αυτό ήταν κάτι που και ο Νεύτωνας είχε υπόψιν του, μιας και η οποιαδήποτε διαρροή μιας τέτοιας δύναμης θα δημιουργούσε ένα τεράστιο χάος στον κόσμο – ίσως και να σηματοδοτούσε την καταστροφή του.
Η ίδια δύναμη όμως αποτελούσε και αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που θα μπορούσε να δεχτεί ποτέ ο άνθρωπος, ένας γρίφος του οποίου η λύση θα σήμαινε και την εκπλήρωση των στόχων του πάνω στη γη.
Μιλώντας για αλχημεία όμως, θα μπορούσε να πει κανείς πως ολόκληρη η υπόστασή της ενορχιστρώνεται από πλήθος γρίφων, συμβολισμών και κρυπτογραφημένων μηνυμάτων. Είναι μια μορφή ποίησης μέσα από κώδικες και μυστικά ονόματα που συνέπαιρνε όλους τους αλχημιστές, όπως και το Νεύτωνα. Ο ίδιος χρειάστηκε να μελετήσει για αρκετό καιρό πολλά χειρόγραφα παλαιότερων αλχημιστών και μερικά τα συνδύασε μεταξύ τους ώστε να κατανοήσει καλύτερα το περιεχόμενό τους. Εξ’αιτίας αυτού του γεγονότος εκφράστηκε αργότερα η άποψη ότι ο Νεύτωνας αντέγραφε τις σημειώσεις των προγόνων του.
Κάτι εξίσου ενδιαφέρον είναι η πεποίθηση του Νεύτωνα ότι η ελληνική μυθολογία έκρυβε μέσα της αλχημικές συνταγές και μέσω αυτών το μονοπάτι για τη φιλοσοφική λίθο. Φυσικά δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που θεώρησε κάτι τέτοιο, αφού επηρεάστηκε και ο ίδιος από τις αντιλήψεις των προγενέστερων αλχημιστών, όπως του George Starkey (μια από τις κύριες πηγές του Νεύτωνα) και του Michael Maier (συγγραφέας του 17ου αιώνα με μεγάλη ενασχόληση πάνω στην ελληνική μυθολογία).
Μια από τις κύριες πεποιθήσεις του Νεύτωνα ήταν μια αντίληψη που ήκμασε κατά τη διάρκεια της αναγέννησης και ονομαζόταν «prisca sapientia», ή αλλιώς πρωταρχική Σοφία. Μια Μυστική Σοφία που επέζησε στο πέρασμα των αιώνων, ταξιδεύοντας μέσα από αρχετυπικές μορφές όπως αυτή του Πυθαγόρα κ.α. Αυτή η Μυστική Σοφία είναι σίγουρο ότι περιείχε το κλειδί για την κατανόηση των Νόμων που διέπουν το σύμπαν και τη φύση που μας περιβάλλει.
Ο Νεύτωνας θεωρούσε τον εαυτό του εκλεκτό. Ενώ δεν επαιρόταν δημόσια ως ένας από τους λίγους, το καταλαβαίνουμε από την αρέσκειά του να κατασκευάζει αλχημικά ψευδώνυμα για τον εαυτό του, όπως για παράδειγμα το Jehovah Sanctus Unus, δηλαδή Ιαχωβάς ο Άγιος (the Holy).
Ωστόσο, μιλώντας για τα επιτεύγματά του, συνήθιζε να λέει πως θεωρούσε τον εαυτό του ως ένα αγοράκι σε μια αμμουδιά, που σήκωσε ένα όμορφο κοχύλι αλλά υπήρχαν και τόσα άλλα εκεί που περίμεναν να ανακαλυφτούν...
Μέσα από τα χειρόγραφα και τις σημειώσεις του Νεύτωνα, είναι εμφανής η πρόοδος που σημείωνε κατά τη διάρκεια των αλχημικών πειραμάτων του – σημειώσεις του στυλ «Σήμερα ανακάλυψα την παροδικότητα του Ερμή». Από τις ίδιες σημειώσεις φαίνονται επίσης και οι γνώσεις και η σημειολογία του Νεύτωνα.
Ο Νεύτων και η Θεολογία:
Αποτελεί κοινό μυστικό πως ο Ισαάκ Νεύτων διέθεσε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό της ζωής του στη συγγραφή θεολογικών κειμένων. Ο καθηγητής Stephen Snobelen (University of King’s College, Nova Scotia) αναφέρει γι’αυτή την πλευρά του Νεύτωνα πως «είχε μια έντονη θρησκευτικότητα, κάτι που δεν συμπεριλαμβάνεται στις γνωστές πτυχές του χαρακτήρα του, αλλά αυτός είναι ο Νεύτωνας που ξέρουμε από τα προσωπικά του χειρόγραφα, ένας έντονα θρησκευόμενος άνθρωπος. Η αγνότητα της καρδιάς του τον κατευθύνουν ηθικά σε όλη του τη ζωή...». Εξετάζοντας μερικές από τις 4.000 σελίδες των χειρογράφων του Νεύτωνα που βρίσκονται στη βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων, ο ίδιος καθηγητής μας πληροφορεί επίσης ότι: «Αυτά που γνωστοποιούν τα χειρόγραφα του Νεύτωνα, είναι πολύ διαφορετικά απ’ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα φαντάζονταν (για το Νεύτωνα). Αυτό που είχε στα σκαριά ήταν μια μεγάλη ενοποιημένη θεωρία για να αποκαλύψει την αλήθεια του Θεού. Δείχνουν το Νεύτωνα στις μεγάλες δόξες του... Βλέπουμε τη θεολογία του, βλέπουμε την επιστήμη του, βλέπουμε την αλχημεία του...».
Μερικά από τα πιό ενδιαφέροντα γραπτά του Νεύτωνα είναι αυτά για την «Αποκάλυψη του Ιωάννη», για την «Πόρνη της Βαβυλώνας» αλλά και μια ανάλυση της Βίβλου. Αυτή η - καλά μεταφρασμένη κατά τη βικτωριανή εποχή – ανάλυση, ήταν κάτι σαν έργο ζωής για το Νεύτωνα, ο οποίος άλλωστε θεωρούσε πως η αποκωδικοποίησή της θα οδηγούσε στην κατανόηση του Θεού και των σχεδίων του. Το μήνυμα που περνούσε ήταν ότι ο χριστιανισμός είχε παρεκτραπεί από τον «σωστό δρόμο», χάνοντας τις βάσεις του, τον 4ο μ.Χ. αιώνα, κατά τον οποίο η πρώτη Σύνοδος της Νίκαιας πέρασε πολλές δογματικές αντιλήψεις περί της φύσης του Χριστού. Ουσιαστικά, έχουμε να κάνουμε με μια έντονη διαμαρτυρία για την πρώιμη εκκλησιαστική ιστορία. Ωστόσο, παρ’όλη την «ανορθόδοξη» προσέγγιση του Νεύτωνα που περιελάμβανε τη μη-αποδοχή της τριαδικής φύσης του Θεού και της συνόδου της Νίκαιας, ο ίδιος επέδειξε ένα βαθύ θρησκευτικό αίσθημα, σεβάστηκε τη Βίβλο και αποδέχτηκε τη θεώρησή της για τη δημιουργία του κόσμου.
Στα τελευταία έργα του εξέθεσε την ισχυρή πεποίθηση του θεόσταλτου ρόλου του Θεού στη φύση. Ίσως μάλιστα αυτή η πεποίθηση να τον οδηγούσε συχνά και σε παράξενες ερμηνείες, όπως η ερμηνεία των βίαιων συμβολισμών της Βίβλου ως λόγο του Θεού.
Ο Νεύτωνας διέθετε περισσότερα ανθρωπιστικά παρά επιστημονικά βιβλία, τα οποία μελέτησε βαθιά σε όλη του τη ζωή. Το αδημοσίευτο έργο του «κλασσικά σχόλια» (classical scholia – επεξηγηματικές σημειώσεις για μια μελλοντική επανέκδοση του principia mathematica) καταδεικνύει τις γνώσεις του περί της προ-Σωκρατικής φιλοσοφίας, αν και διάβαζε για τους πατέρες της εκκλησίας ακόμα πιό βαθειά. Ο Νεύτων επιχείρησε να εναρμονίσει τις διδαχές της ελληνικής μυθολογίας με αυτές της Βίβλου, θεωρώντας την αυθεντία στα πρώτα χρόνια της ανθρωπότητας. Στο χρονολογικό του έργο ανέλαβε να τακτοποιήσει τις διαφορές που παρουσιάζονταν μεταξύ του Ιουδαϊκού και του παγανιστικού ημερολογίου, και να τις «επιδιορθώσει» από μια αστρολογική διαφωνία όσον αφορά κάποια αστρονομικά σχεδιαγράμματα των αρχαίων Ελλήνων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δεν άρεσε και σε πολλούς ήταν η τοποθέτηση του πολέμου της Τροίας 500 χρόνια αργότερα απ’ότι τοποθετούταν από τους ιστορικούς.
«Είμαι φίλος του Πλάτωνα, είμαι φίλος του Αριστοτέλη, αλλά ο καλύτερος φίλος μου είναι η αλήθεια» έλεγε, μελετώντας διεξοδικά την αρχαία ελληνική γραμματεία για να βρει νέες αλήθειες για το σύμπαν.
Κάτι εξίσου ενδιαφέρον είναι η πίστη του πως στους αρχαίους ναούς κρύβονταν τα μυστικά του Σύμπαντος και πως μόνο κάποιος εκλεκτός σαν αυτόν μπορούσε να αποκαλύψει.
Ο Ναός του Σολομώντα και η Αποκάλυψη:
Ο Νεύτων ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένος από ορισμένους αρχαίους Ναούς για τους συμβολισμούς που πίστευε πως περιείχαν. Ιδιαίτερη μνεία έκανε για το Ναό του Σολομώντα και για το τείχος που απέμεινε απ’αυτόν, έπειτα από την καταστροφή του από τους Βαβυλώνιους. Το τείχος αυτό είναι γνωστό σήμερα σαν «τείχος των δακρύων» ή «Δυτικό Τείχος» και έχει ιδιαίτερη θρησκευτική σημασία για τον Ιουδαϊσμό. Ο Νεύτωνας λοιπόν, «διέκρινε» στο βιβλίο της Αποκάλυψης έναν κώδικα με τον οποίο ήταν χτισμένος αυτός ο Ναός και για χρόνια προσπαθούσε να τον «σπάσει». Άλλωστε, για τον ίδιο το Νεύτωνα, οι διάφορες σκηνές σκηνές στο βιβλίο της Αποκάλυψης, εκτυλίσσονταν γύρω απ’αυτόν το Ναό. Συνεπώς, για να κατανοήσει το βιβλίο της Αποκάλυψης και να χαρτογραφήσει τα σύμβολά που περιείχε, έπρεπε να καταλάβει πώς ήταν φτιαγμένος, πως έμοιαζε αυτός ο Ναός, πριν την καταστροφή του. Έτσι, εργάστηκε πάνω στο σχεδιασμό του και προσπάθησε να σκιαγραφήσει τη μορφή του, μέσα από πλήθος μαθηματικών μοντέλων και υπολογισμών. Αν κατάφερνε να ανακαλύψει τα μυστικά αυτού του Ναού, οι γνώσεις που θα αποκόμιζε θα ήταν άπειρες, τόσο σε επιστημονικό, όσο και σε θρησκευτικό επίπεδο.
Ο Νεύτων, πιστεύοντας παθιασμένα στη φιλοσοφία που είχε «χτίσει» γύρω απ’αυτόν το Ναό, έτρεφε την ελπίδα πως στη Δευτέρα παρουσία θα ξαναχτιζόταν, ενώ μέχρι τότε, μέσω αυτού του κώδικα που έκρυβε, θα γινόταν δυνατή η πρόβλεψη του τέλους του κόσμου. Το τέλος του κόσμου, η Αποκάλυψη, θα έδινε τη σειρά της στην επαναγέννηση του αγνού και αυθεντικού χριστιανισμού.
Τελικά, σύμφωνα με ένα χειρόγραφο του Νεύτωνα που «βρέθηκε» στη βιβλιοθήκη της Ιερουσαλήμ, έπειτα από την αποκωδικοποίηση της Βίβλου ο ίδιος αποφάνθηκε πως βρήκε το χρόνο που θα τέλειωνε τούτος ο μάταιος κόσμος με την Αποκάλυψη... Αυτό το έτος, που δεν είναι και τόσο μακριά μας, είναι το 2060.
Αρχαίοι Ναοί και ηλιακό σύστημα – Αναφορά στο Stonehenge
Ένας ακόμα ναός που εντυπωσίαζε το Νεύτωνα ήταν το γνωστό stonehenge, το οποίο αν και δεν επισκεύτηκε ποτέ, το μελέτησε γιατί πίστευε πως έκρυβε κάποια κομμάτια της Σοφίας των αρχαίων. Ο Νεύτων υποστήριζε πως οι αρχαίοι γνώριζαν ότι ο ήλιος ήταν το κέντρο του κόσμου και πως οι πλανήτες βρίσκονταν σε τροχιά γύρω του, χάρη στις βαρυτικές δυνάμεις που επιδρούσαν μεταξύ αυτών και του ήλιου. Αυτό, όσο δεδομένο είναι στη σημερινή εποχή, τόσο φαντασία αποτελούσε για εκείνη την εποχή. Πως υποστήριζε κάτι τέτοιο?
Το συμπέρασμα αυτό απορρέει από το ότι κάποιοι αρχαίοι Ναοί ήταν χτισμένοι έτσι ώστε να συμβολίζουν το ηλιακό σύστημα, έχοντας τη φωτιά στο κέντρο τους και συνεπώς συμβολίζοντας τον ήλιο. Και το stonehenge ήταν μια αναπαράσταση αυτού του ηλιακού συστήματος – με τη «φωτιά στο κέντρο» (κάτι που δεν έχει αποδειχτεί) και τους βράχους περιμετρικά, αντιπροσωπεύοντας τους πλανήτες και τις τροχιές τους.
Πάντως, αρκετοί ερευνητές τονίζουν τη συνήθεια του Νεύτωνα να βασίζεται σε ένα πολύ καλό στοιχείο, προσθέτοντας στη συνέχεια την ύπαρξη άλλων αμφίβολων στοιχείων προκειμένου να στηρίξει τις σκέψεις και τα λεγόμενά του.
Δημοσίευση σχολίου