Η εξέλιξη της μορφής (α' μέρος)

[[ δαμ-ων ]]

«Ο άνθρωπος είναι εκείνο το όν, στο οποίο το ανώτατο πνεύμα και η κατώτατη ύλη συνδέονται διαμέσου της νοημοσύνης».

Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που δημιουργήθηκαν στον άνθρωπο, είναι πώς έγινε ο Κόσμος μέσα στον οποίο ζεί και ενεργεί, και πώς έλαβε τη μορφή που έχει σήμερα.
Τι είναι όμως η μορφή;
Μορφή είναι το εξωτερικό σχήμα ή η διάπλαση ενός σώματος.
Ο Αριστοτέλης έκανε τη διάκριση μεταξύ ύλης (υποκειμένου) και μορφής (είδους).Όταν έχουμε ένα πράγμα (αντικείμενο), τα στοιχεία με τα οποία το πράγμα αποκτά υπόσταση αποτελούν την ύλη, ενώ η μορφή είναι η διάταξη ή η οργάνωση αυτών των στοιχείων που έχει σαν αποτέλεσμα αυτό το αντικείμενο.
Έτσι, μπορούμε να πούμε, ότι τούβλα και λάσπη είναι η ύλη, η οποία με δεδομένη μια μορφή γίνεται σπίτι, ενώ με δεδομένη μια άλλη μορφή, γίνεται εξωτερικός μαντρότοιχος.
Η έννοια της μορφής στον Αριστοτέλη συνδυάζεται με την τελεολογική του αντίληψη, για να προκύψει το συμπέρασμα ότι η μορφική ανάπτυξη έχει μια κατεύθυνση και μπορεί να έχει ένα στόχο κι ακόμη ότι μερικά πράγματα έχουν πιο ολοκληρωμένη μορφή από άλλα.
Για να εκδηλωθεί η μορφή χρειάζεται μια σκέψη, να εκδηλωθεί μια ιδέα.
Ο Πλούταρχος μεταδίδει την ιδέα της εκδήλωσης του υποκειμενικού, που χρησιμοποιεί σαν μέσο την αντικειμενική μορφή, και μας λέει:
“Mιά ιδέα είναι ένα ασώματο όν που δεν υφίσταται από μόνο του, αλλά διαπλάθει και
διαμορφώνει την άμορφη ύλη και καθίσταται το αίτιο της εκδήλωσης»
Αυτή η εκδήλωση ξεκινά από τα άτομα της Φυσικής και της Χημείας και φτάνει μέχρι τον σχηματισμό των γαλαξιών και γενικότερα όλου του Σύμπαντος.
Έτσι η Παγκόσμια Διάνοια που ονομάζουμε Θεό, επεξεργάστηκε μια ιδέα, μια συγκεκριμένη έννοια ή ένα λεπτομερές «ποίημα» διαμέσου της μορφής κι έπλασε τον Κόσμο, έκαμε τη Δημιουργία.
Συνεπώς, το άτομο, το κύτταρο, το ορυκτό βασίλειο, το φυτικό, το ζωικό, ο άνθρωπος, τα ηλιακά συστήματα, οι γαλαξίες είναι η μορφοποίηση της Σκέψης Του. Ο άνθρωπος λοιπόν είναι «μια ενσωματωμένη σκέψη». Μέσα σ’ αυτόν υπάρχει, βασικά, η ιδέα κάποιας αυτοσυνείδητης οντότητας, μετά, αναγνωρίζεται η σκέψη ή ο σκοπός που επιδιώκει να εκφράσει αυτή η οντότητα, και τέλος, συνάγεται σαν επακόλουθο, το σώμα ή η μορφή του.
Οι επιστήμονες, μελετώντας τη συμπεριφορά της ύλης, οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι τόσο τα άτομα, όσο και οι γαλαξίες, διαθέτουν «νου» και κάποια μορφή νοημοσύνης, γιατί επιδείχνουν την ποιότητα της διάκρισης, τη δύναμη για επιλογή και την ικανότητα να έλκουν ή ν’ απωθούν.
Ας θυμηθούμε εδώ ότι νοημοσύνη είναι η ικανότητα να σκεφτόμαστε, να εκλέγουμε, να επιλέγουμε και να διακρίνουμε. Σύμφωνα με τον Ελβετό ψυχολόγο Ζαν Πιαζέ, η νοημοσύνη είναι μια μορφή ισορροπίας προς την οποία τείνουν όλες οι γνωστικές δομές καθώς και όλες οι αφομοιωτικές και συμμορφωτικές ανταλλαγές του οργανισμού με το περιβάλλον.
Έτσι η θεμελιώδης ικανότητα της νοημοσύνης χαρακτηρίζει ολόκληρη την ατομική ύλη και διέπει επίσης τη δόμηση των μορφών ή τη συνάθροιση των ατόμων.
Το σύνολο όλων των μορφών συνιστά την ολότητα της φύσης, όπως την εννοούμε γενικά. Θα πρέπει να τονίσουμε κάτι που ήταν γνωστό από την αρχαιότητα σε ορισμένους προχωρημένους αναζητητές της γνώσης, και στο οποίο καταλήγουν με την ερευνά τους και οι Φυσικοί ερευνητές των σωματιδίων, ότι δεν υπάρχει τίποτα που να υφίσταται σαν ανόργανη ύλη, αλλά πως κάθε άτομο είναι μια ζωή. Προφανώς στη φύση υπάρχουν διαβαθμίσεις της ζωής, αρχίζοντας από τη ζωή του ατόμου και φθάνοντας μέχρι τη ζωή του γαλαξία. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι όλες οι μορφές είναι ζώσες μορφές κι ότι καθεμιά δεν αποτελεί παρά έκφραση κάποιας ενοικούσας οντότητας, του πνεύματος, που κι αυτό με τη σειρά του είναι ένα «άτομο» του Συμπαντικού Πνεύματος.
Μπορούμε να θεωρήσουμε σαν λογική την υπόθεση ότι, όπως ακριβώς το άτομο της Φυσικής είναι μια μικροσκοπική σφαίρα ή μορφή μ’ ένα θετικό πυρήνα που συγκρατεί γύρω του τα περιφερόμενα ηλεκτρόνια, έτσι κι όλες οι μορφές σ’ όλα τα βασίλεια της φύσης έχουν μια παρόμοια δομή και διαφέρουν μόνο στο βαθμό συνείδησης ή νοημοσύνης. Μπορούμε, συνεπώς, να θεωρήσουμε τα βασίλεια της φύσης σαν τη φυσική έκφραση κάποιας μεγάλης υποκειμενικής ζωής, την εκδήλωση της Παγκόσμιας Διάνοιας, και έτσι να οδηγηθούμε στην αναγνώριση πως κάθε ανθρώπινη μονάδα αποτελεί ένα άτομο μιάς μεγαλύτερης μονάδας, που ορισμένες Γραφές ονομάζουν «Ουράνιο Άνθρωπο».
Κατ’ επέκταση καταλήγουμε στην αντίληψη ότι το ηλιακό σύστημα δεν είναι παρά το άθροισμα όλων των βασιλείων και όλων των μορφών κι αποτελεί το σώμα ενός Όντος, που εκφράζεται μέσα απ’ αυτό, χρησιμοποιώντας το για να επεξεργαστεί έναν καθορισμένο σκοπό και μια κεντρική ιδέα.
Τα άτομα συνδυάζονται σε μορφές και αυτές οι ίδιες μορφές συγκεντρώνονται σε μια μεγαλύτερη ενότητα που την ονομάζουμε φυσικό βασίλειο, με μια διαδικασία που βασίζεται σε τρία στάδια, τα οποία είναι :
Ενέλιξη: που είναι η εμπλοκή της υποκειμενικής ζωής στην ύλη, ή η κάθοδος του πνεύματος στην ύλη, δηλ. η μέθοδος με την οποία η ενοικούσα Οντότητα αναλαμβάνει το φορέα της έκφρασής της, αποκτά ένα φυσικό σώμα.
Ανέλιξη : που χρησιμοποιείται η μορφή από την υποκειμενική ζωή για τη σταδιακή της τελείωση και την απελευθέρωση τελικά της «φυλακισμένης» ζωής στην ύλη.
Νόμος της έλξης και της άπωσης όπου ύλη και πνεύμα συντονίζονται και σύμφωνα με το συντονισμό αυτό η κεντρική ζωή αποκτά πείρα, αυξάνει τη συνείδηση της, κατακτά την αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο.
Έτσι όλα προωθούνται κάτω απ’ αυτό το βασικό νόμο. Σε κάθε μορφή υπάρχει μια κεντρική Ζωή ή Ιδέα που έρχεται σε εκδήλωση, εμπλέκεται όλο και περισσότερο μέσα στην ύλη, παίρνει μια μορφή και κάποιο σχήμα με τις ανάλογες απαιτήσεις, χρησιμοποιώντας αυτή τη μορφή σαν μέσον έκφρασης. Τέλος, όταν έρθει η ώρα απελευθερώνεται από την περιβάλλουσα μορφή για ν’ αποκτήσει στη συνέχεια μια πιο κατάλληλη για τις ανάγκες της. Με αυτό τον τρόπο, μέσα από διαφορετικές βαθμίδες μορφής, η Ζωή προοδεύει, οπότε αυτό είναι το νόημα της εξέλιξης κι εδώ κρύβεται το μυστικό της κοσμικής ενσάρκωσης. Τελικά το πνεύμα απελευθερώνεται από τη μορφή και κατακτά την ελευθερία έχοντας αποκτήσει μια αναπτυγμένη ψυχική ποιότητα και μια σταδιακή διεύρυνση της συνείδησης.
Η διαδικασία που αναφέραμε διαρκεί εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια. Όμως αυτό που μας εντυπωσιάζει είναι η ασύλληπτη για τη διάνοιά μας υπομονή και η άμετρη καρτερικότητα της Θείας Διάνοιας. Εμείς είμαστε ανυπόμονοι να δούμε τα αποτελέσματα κάθε δράσης μας, γιατί περιορισμένοι από το χρόνο μας, ανυπομονούμε για την έκβαση των ενεργειών και των πράξεών μας. Όμως η Υπέρτατη Διάνοια είναι αιώνια, αφάνταστα ατάραχη και προσηλωμένη στο να πετύχει την τελειότητα, που Αυτή εκφράζει, χωρίς να υπολογίζει τη χρονική διάρκεια που θ’ απαιτήσει το έργο Της, γιατί δεν υπάρχει χρόνος γι’ Αυτήν. Εξάλλου η καρτερικότητα αυτή είναι αναγκαία για την εξέλιξη των μορφών της ζωής. Οι μεταβολές και οι εξελικτικές τροποποιήσεις είναι πολύ αργές, χιλιάδες μορφές απορρίπτονται διαδοχικά προκειμένου να οδηγηθεί στον προορισμό της η εξέλιξη της ζωής.
Ας σκεφτούμε εδώ πώς από τους ογκώδεις και δύσμορφους δεινόσαυρους με τη πάροδο εκατομμυρίων χρόνων φτάσαμε στη σημερινή πανίδα, όπου συναντάμε ζώα εξυπνότατα και τόσο χαριτωμένα, ώστε αρκετά να έχουν μπει στα σπίτια μας σαν κατοικίδια.

(…Συνεχίζεται…)