Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου

Aπό τον Πολιτικό Μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου (27.3.09)

Η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ) της ΟΥΝΕΣΚΟ να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου.
Η Τέχνη εκφράζει πάντα την εποχή της καθώς «ο αληθινός άνθρωπος - και πάντα απ' όλα ο δημιουργός - είναι πάντα ο πιο ευαίσθητος και πιο υπεύθυνος σεισμογράφος του καιρού του», σύμφωνα με τον Ν. Καζαντζάκη.
Ο σκηνοθέτης, συγγραφέας, καθηγητής, θεωρητικός, θεμελιωτής της μεθόδου «Θέατρο των Καταπιεσμένων» Theatre of the Oppressed, Βραζιλιάνος Αουγκούστο Μποάλ μεταφέροντας στο φετινό μήνυμα που ακούστηκε σε όλες τις θεατρικές αίθουσες του κόσμου προσδιόρισε κάποιες από τις κύριες υπηρεσίες της τέχνης.«Όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι εντυπωσιακές στην καθημερινότητά τους και δημιουργούν παραστάσεις για κάποιες ειδικές περιστάσεις. Είναι εντυπωσιακές στον τρόπο κοινωνικής οργάνωσης και δημιουργούν παραστάσεις σαν κι αυτή που ήρθατε να δείτε. Ακόμα κι αν το αγνοείτε, οι ανθρώπινες σχέσεις ακολουθούν μια θεατρική δομή: η χρήση του χώρου, η γλώσσα του σώματος, η επιλογή των λέξεων και ο χρωματισμός της φωνής, η σύγκρουση ιδεών και συναισθημάτων, ό,τι παρουσιάζουμε επί σκηνής και ό,τι ζούμε στη ζωή. Είμαστε φτιαγμένοι από θέατρο! Γάμοι και κηδείες είναι παραστάσεις αλλά και καθημερινές τελετουργίες τόσο οικείες που δεν το καταλαβαίνουμε. Τελετές και τυχαία περιστατικά όπως επίσης ο πρωινός καφές, η καλημέρα που ανταλλάσουμε, η συνεσταλμένη αγάπη και τα θυελλώδη πάθη, μια συνεδρίαση συγκλήτου ή μια διπλωματική συνάντηση - όλα είναι θέατρο…… Μια από τις κύριες υπηρεσίες της τέχνης μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους στις παραστάσεις της καθημερινής ζωής όπου οι ηθοποιοί είναι και θεατές και η σκηνή και οι θέσεις στην πλατεία του θεάτρου συμπίπτουν. Όλοι είμαστε καλλιτέχνες. Κάνοντας θέατρο μαθαίνουμε να βλέπουμε αυτό που είναι προφανές αλλά που συνήθως δεν μπορούμε να δούμε επειδή δεν έχουμε συνηθίσει να το παρατηρούμε. Αυτό που μας είναι οικείο γίνεται αόρατο: κάνοντας θέατρο φωτίζουμε τη σκηνή της καθημερινής ζωής… Το θέατρο δεν είναι απλώς ένα συμβάν, είναι τρόπος ζωής! Είμαστε όλοι ηθοποιοί: το να είσαι πολίτης δεν σημαίνει ότι ζεις σε μια κοινωνία, σημαίνει ότι την αλλάζεις»
Υψηλή μορφή Τέχνης είναι το θέατρο που αναπαριστά και μετουσιώνει αισθητικά το εκάστοτε κοινωνικό περιβάλλον, εκφράζει την αλήθεια του ανθρώπου, αποτελεί την ψυχή κάθε πολιτισμού κι αδιάσειστο στοιχείο της ιστορικής του συνέχειας, που επισφραγίζει την εθνική του ταυτότητα. Ο δημιουργός - θεατρικός συγγραφέας βρίσκεται σε αμφίδρομη σχέση με το λαό και την εποχή του, αντλεί τα στοιχεία του από το λαό του, για να τα ξαναδώσει πλουσιότερα στον ίδιο λαό.
Το θέατρο έχοντας αρχικό του πυρήνα τα πανάρχαια «δρώμενα» με έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, φτάνει στις υψηλότερες εκφράσεις του στην αρχαία Ελλάδα με τις παγκόσμια γνωστές τραγωδίες του «Θηβαϊκού Κύκλου»που έγραψαν ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης , όπως επίσης και με τη σάτιρα των ηθών που. εκφράζεται στις κωμωδίες του Αριστοφάνη. Στο διάβα των αιώνων, παίρνει νέες μορφές θεάματος, εκφράζει νέες θεωρητικές θέσεις κι αισθητικές αντιλήψεις, για να φτάσει στον 20ο αι. στο θέατρο του παραλόγου, πρωτοποριακό είδος της εποχής μας, που εκφράζεται από συγγραφείς, όπως ο Μπέκετ, ο Ιονέσκο κ.α.
Αναμφίβολα, οι γρήγοροι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής, το άγχος της επιβίωσης, η εσωστρέφεια και η απομόνωση, ο υλικός ευδαιμονισμός της καταναλωτικής κοινωνίας καθιστούν σήμερα πιο επιτακτική την ανάγκη του ανθρώπου ν'«αποδράσει», ν' αναζητήσει άσυλο στον κόσμο της Τέχνης και του Θεάτρου. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι χρειαζόμαστε το θέατρο, ως ενήλικες προκειμένου να βιώσουμε τα συναισθήματα που μπορεί να αναζητάμε ή και να αποφεύγουμε. Ιδιαίτερα στους εκπαιδευτικούς, το θέατρο αποτελεί μοναδικό εργαλείο για τη συναισθηματική και πνευματική διάπλαση των παιδιών.