Μήνυμα και προτάσεις για την Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου 

Η 15η Μαρτίου σήμερα έχει θεσμοθετηθεί για την προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή. Αποτελεί αφορμή για αφύπνιση της καταναλωτικής συνείδησης με στόχο την ενεργό διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους για ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα σε προσιτές τιμές, την προφύλαξη της υγείας τους, την προστασία τους από την κερδοσκοπία και την ανάδειξη όλων εκείνων των μέτρων, που με την εφαρμογή τους θα υπηρετούνται τα δίκαια συμφέροντα των καταναλωτών. Σε μία εποχή κοινωνικής κατάρρευσης, με διαρρηγμένο τον κοινωνικό ιστό, όλοι είναι εναντίον όλων. Η Ελληνική κοινωνία κλυδωνίζεται και επειγόντως απαιτούνται δομικές λύσεις για κοινωνική αρωγή. Ο πολίτης καταναλωτής πέρα από την άμυνα, τη δράση και την αντίδραση του πρέπει να δει και να ακούσει συγκεκριμένες και συγκροτημένες προτάσεις. Παραθέτω στη συνέχεια μερικές:

1) Να επανεξεταστεί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο η δυνατότητα διατίμησης σε βασικά βιοτικά αγαθά. Ο καθορισμός από το κράτος ανώτατης επιτρεπτής τιμής δεν άρεσε σε πολλούς, για το λόγο αυτό την κατάργησαν δήθεν ως κατάλοιπο του παρελθόντος και αυτοί ακριβώς οι λίγοι ήταν που ευνοήθηκαν από την κατάργησης της. Ήρθε λοιπόν η στιγμή της υπευθυνότητας και η αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής με την δέουσα προσοχή και συνέπεια. 

2) Για λόγους κοινωνικής προστασίας να επιβληθεί νομοθετικά ανώτατο ποσοστό καθαρού κέρδους για κάθε εμπορική πράξη, πέραν του οποίου η συναλλαγή είναι άκυρη ως αισχροκερδής και ο ενεργών κατά αυτό τον τρόπο να διώκεται ποινικά, αστικά και διοικητικά. Αυτό δεν αποτελεί διατίμηση και συμβιβάζεται με τις υπάρχουσες διατάξεις του ημεδαπού και διεθνούς δικαίου. Δεν επιτρέπεται κατάχρηση καμίας «ελευθερίας» κανενός, εις βάρος των άλλων, και γενικά σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Η κυβέρνηση να καθορίσει νομοθετικά την αισχροκέρδεια ως ποινικά κολάσιμη πράξη για όλες τις εμπορικές συναλλαγές όλων των κλάδων. 

3) Ελάχιστη επιτρεπόμενη τιμή πώλησης για κάθε παραγόμενο προϊόν, όπου η τιμή να καλύπτει τις δαπάνες, τον μόχθο της εργασίας και να του αφήνει ένα κέρδος. H ανώτατη τελική λιανικής τιμής του προϊόντος θα προκύπτει με βάση την ελάχιστη τιμή πολλαπλασιάζοντας το κόστος του παραγωγού επί ένα νομοθετημένο συντελεστή. Οι τιμές λιανικής οι οποίες θα υπερβαίνουν τον ανωτέρω υπολογισμό να χαρακτηρίζονται αισχροκερδείς και να επισύρουν συγκεκριμένες κυρώσεις. 

4) Νομοθετικοί φραγμοί στη τραπεζική αισχροκέρδεια. Κανένα δάνειο που χορηγεί οποιαδήποτε τράπεζα και με οποιονδήποτε τρόπο το επιτόκιο που επιβαρύνει το δάνειο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το διπλάσιο του επιτοκίου χορηγήσεων της Ε.Κ.Τ. Όταν το επιτόκιο υπερβαίνει το διπλάσιο η σύμβαση να χαρακτηρίζεται αισχροκερδής. 

5) Κανένα ενοίκιο δεν μπορεί να είναι σε ετήσια βάση υψηλότερο από ένα νομοθετημένο ποσοστό το οποίο θα υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Ενοίκιο μεγαλύτερο από το νομοθετημένο ποσοστό να χαρακτηρίζεται αισχροκερδές. 

6) Καμία αύξηση από Εταιρίες κοινής ωφέλειας και ΔΕΚΟ δεν επιτρέπεται να είναι ανώτερη από τον επίσημο δείκτη των τιμών καταναλωτή. 

7) Κατάργηση η μείωση του Φ.Π.Α. σε είδη πρώτης ανάγκης που εξυπηρετούν τις βιοτικές ανάγκες του ανθρώπου. 

8) Μείωση των τιμών στα αγαθά, τις υπηρεσίες και την ενέργεια σε ποσοστό εξομοίωσης με τις διεθνείς τιμές. Όχι στην άμεση ακρίβεια κατά την άνοδο των τιμών και στην διατήρησή της κατά την πτώση. Να υπάρξουν ενδεικτικές ανώτατες τιμές σε μία σειρά αγαθών που αφορούν και στηρίζουν άμεσα την ζωή των πιο αδύναμων οικονομικά ανθρώπων. 

9) Με υπουργική απόφαση να δημοσιεύονται υποχρεωτικά στο διαδίκτυο με ευθύνη των παραγωγών και των εμπόρων όλες τους οι τιμές, σε όλα τους τα προϊόντα, ώστε να μπορεί να διευκολυνθεί ο καταναλωτής στην ενημέρωση και την επιλογή του και με τον τρόπο αυτό να καθίσταται ευχερέστερος ο έλεγχος τιμών. 

10) Με μαύρες λίστες η ακρίβεια δεν ξορκίζεται αλλά μόνο με πράξεις. Γι αυτό μποϋκοτάρουμε συνεχώς τα προϊόντα των εταιριών που ανεβάζουν άκριτα τις τιμές τους επώνυμα ή ιδιωτικής ετικέτας. Το Υπουργείο Ανάπτυξης να δώσει στην δημοσιότητα τη λίστα με τα προϊόντα αυτά ώστε να κηρυχθεί ένα διαρκές μποϋκοτάζ μέχρι οι τιμές τους να μειωθούν σε λογικά επίπεδα. Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις έχουν αναλάβει το τεράστιο έργο ελέγχου της αγοράς τροφίμων, έργο μέγιστης κοινωνικής απήχησης και σημασίας. Σ΄ αυτές έχει ανατεθεί η λειτουργία, ο έλεγχος της αγοράς και πρέπει να βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή της έμπρακτης υπεράσπισης των δικαιωμάτων του καταναλωτή για την δημιουργία μιας δίκαιης και διάφανης αγοράς. Θα συνηγορήσω ότι απαιτείται η ενίσχυση των νομαρχιακών υπηρεσιών με μέσα και προσωπικό, ώστε να ανταποκριθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή επάρκεια στην κοινωνική αποστολή τους. Παράλληλα να γίνει ο προσήκων ενισχυτικός εκσυγχρονισμός του θεσμικού - νομοθετικού πλαισίου επιβολής ποινών σε παραβάτες. 

Όμως το θετικό υπόδειγμα που προβάλλεται καθημερινά από την δραστηριότητα του Βοιωτού Νομάρχη Πειραιά κ. Γιάννη Μίχα δείχνει ότι και υπ΄ αυτές τις αντίξοες συνθήκες υπάρχουν αναξιοποίητα περιθώρια, γιατί σε τελευταία ανάλυση πρόκειται για θέμα πολιτικής βούλησης. Πρώτα απ’ όλα απαιτείται άμεση και αποδοτική συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, τοπικών φορέων και οργάνων ελέγχου, ώστε να διασφαλιστούν ο αντικειμενικός έλεγχος και η ορθολογική διαχείριση των καταγγελιών αλλά και η επιβράβευση όσων εμπόρων, επιχειρηματιών, παραγόντων της αγοράς δίνουν το φωτεινό παράδειγμα, ακολουθώντας απαρέγκλιτα τη θεμελιώδη αρχή σεβασμού του καταναλωτή στις επαφές τους με τους πολίτες. Είθε η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή εν μέσω της ασφυκτικής οικονομικής κρίσης, να σηματοδοτήσει τη δημιουργία άρρηκτων δεσμών εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης μεταξύ καταναλωτών - εμπόρων και να συντελέσει στη διαμόρφωση μιας αγοράς υγιούς, ευημερούσας, κερδοφόρας για όλους. 

Συναισθανόμενος όμως ότι η ενημέρωση, ο σεβασμός και η προστασία των καταναλωτικών δικαιωμάτων αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα, ότι η ακρίβεια είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας από την οποία δεν μπορεί να εξαιρεθεί η τοπική, προτείνω στο Νομάρχη Βοιωτίας να βρει τρόπο και να συστήσει αμέσως Παρατηρητήριο του Καταναλωτή, προκειμένου οι Βοιωτοί πολίτες να έχουν όσο το δυνατόν σαφέστερη εικόνα για τα βασικά αγαθά της αγοράς.