Aπό τον Πολιτικό Μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου
ΜΕΓΑΛΗ Εβδομάδα δεν είναι μόνο η συνοπτική ιστόρηση του θείου πάθους, είναι παράλληλα και η αυθεντική περίληψη της ποιότητας του ανθρώπινου βίου, αντιπροσωπευτικό απάνθισμα συμπεριφοράς και χαρακτήρων στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα. Από τότε ως σήμερα η ζωή μας είναι γεμάτη από Ιούδες που, υπονομεύουν, συνωμοτούν προδίδουν, αλλά και Ισκαριώτες πού ασπάζονται τον Διδάσκαλο. Από Θωμάδες που δυσπιστούν και Σίμωνες που αίρουν τον σταυρό του μαρτυρίου. Από Πιλάτους που «...νίπτουν τας χείρας των...». Από Μαρίες και Μαγδαληνές που «...τυρβάζουν περί πολλά...» αλλά και από Μαριάμ που βλέπουν τα παιδιά τους να τα σταυρώνει η κοινωνία. Από Καϊάφες που κρίνουν διατεταγμένα και από Βαραββάδες που αθωώνονται. Από άρχοντες περιβαλλόμενους «ψευδή πορφύραν» και από Ιωσήφ «κεκρυμμένους δια τον φόβον των Ιουδαίων». Από Φαρισαίους υποκριτές και Νικόδημους νομιμόφρονες. Από γυναίκες «εν πολλαίς αμαρτίαις» και από Πέτρους «τρίτων αρνησαμένους». Από Κεντυρίονες «..παρεστηκότες εξ εναντίας...». Από Γολγοθάδες, πού θυμίζει η ακρίβεια και Ανάσταση πού θυμίζει η 7η Ιουνίου. Μια εναλλαγή «Ωσαννά» και «Σταύρωσον», ενταφιασμού της Ανάστασης, Γολγοθά και θριάμβου.
Δεν προτίθεμαι ν' ασχοληθώ με τη θεολογία, τη μεταφυσική, ή την εξιστόρηση του Θείου Πάθους. Θα σχολιάσω μόνο το πάντα επίκαιρο και δραματικό φιλοσοφικό ερώτημα του Πιλάτου: Τι εστίν αλήθεια; και κοντά σε αυτό τη πολυσήμαντη και διδακτική σιγή του Ιησού. Η σιγή αν όχι η αμηχανία του στο κρίσιμο ερώτημα του Πιλάτου απέβλεπε ουσιαστικά στην υπογράμμιση της δυσχέρειας τού προσδιορισμού της έννοιας και των μέσων ανεύρεσης της αλήθειας, όταν δεν αναζητείται θεολογικά «εξ αποκαλύψεως». Η πιο εύστοχη θεολογική απάντηση θα ήταν ίσως εκείνη πού δίνεται ως συνέχεια του πιο πάνω διαλόγου και παραθέτει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, από το απόκρυφο Ευαγγέλιο του Νικόδημου: «Η αλήθεια εστίν εκ των ουρανών». Οπότε ξαναρωτά ο Πιλάτος: «Εν δε τη γη ουκ εστίν αλήθεια;» για να λάβει την απάντηση: «Εγώ ειμί η αλήθεια. Οράς, οι την αλήθειαν λέγοντες πώς κρίνονται, υπό των εχόντων την εξουσίαν επί της γης;» Στο πεδίο όμως του ορθολογισμού ο προσδιορισμός και η ανεύρεση της αλήθειας (είτε υλικής είτε τυπικής) αποβαίνει δυσχερέστερο εγχείρημα και ένα από τα σοβαρότερα της ανθρώπινης διανόησης. Η αναγνώριση της απόλυτης αλήθειας αποτέλεσε το μοναδικό κριτήριο του σκεπτόμενου ανθρώπου για τα φυσικά φαινόμενα, τις πράξεις και τα έργα του πολιτισμού του. Στο ερώτημα: «Τι είναι αλήθεια» δόθηκαν πολλές απαντήσεις. Οι ορθολογιστές ονομάζουν αλήθεια ο,τι δεν προσκρούει στους νόμους της νόησης. Στους εμπειριστές δεν επαρκεί μόνο η νόηση, αλλά απαιτείται και η άμεση επαφή με την αντικειμενικότητα, δηλαδή η εμπειρία, γ)Κατά τους μυστικιστές η αλήθεια δίνεται σε μερικούς εκλεκτούς με την Αποκάλυψη. δ) Κατά τον Μπερξόν η αλήθεια δίνεται, αφού ταυτιστούμε με τα πράγματα χρησιμοποιώντας το ένστικτο και το συναίσθημα. ε) Ο Τζέημς, ιδρυτής του πραγματισμού, ονόμαζε αληθινό, οτιδήποτε είναι χρήσιμο για τις πρακτικές ανάγκες του ανθρώπου. Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία αλήθεια είναι η απόλυτη συμφωνία της σκέψης με το αντικείμενο της. Η συμφωνία της ουσίας του αντικειμένου με τα δεδομένα της εμπειρίας ή του λογικού, όπως αυτά εκφράζονται μέσω του λόγου. Το νόημα αυτό εκφράζει ο Αριστοτέλης, τονίζοντας πως το να λέει κανείς ότι: «το ον δεν είναι και το μη ον είναι», αυτό είναι ψέμα. Το να λέει όμως κανείς ότι «το ον είναι και το μη ον δεν είναι», αυτό είναι αλήθεια. («Το μεν γαρ λέγειν το ον μη είναι ή το μη ον είναι ψεύδος, το δε ον είναι και το μη ον μη είναι, αληθές»). Με το πνεύμα αυτό η αλήθεια είναι κρίση, σκέψη μέσα στον ανθρώπινο νου. δεν είναι εξωτερική πραγματικότητα, αλλά σκέψη για την πραγματικότητα. «Ου γαρ εστί το ψεύδος και το αληθές εν τοις πράγμασι, άλλ' εν διάνοια» διδάσκει ο Αριστοτέλης. Ανάλογα με το περιεχόμενο, η αλήθεια διακρίνεται σε: α) πραγμα¬τική: τη συμφωνία δηλαδή της ουσίας του αντικειμένου με τα δεδομένα της εμπειρίας ή του λογικού. Εδώ ανήκουν όλες οι αλήθειες των θετικών επιστημών, η επιστημονική αλήθεια, η οποία αναφέρεται στην εξωτερική πραγματικότητα που έχει καθολικό κύρος. και β) τυπική: Εδώ ανήκουν, κυρίως, οι αλήθειες της ηθικής, οι οποίες αναφέρονται σε θέματα που επιδέχονται υποκειμενικές κρίσεις. Η αλήθεια είναι θεμέλιο της ατομικής και κοινωνικής ζωής. Ξεσκεπάζει την άγνοια, την αμάθεια, καταπολεμά στερεότυπες αντιλήψεις, προλήψεις και δεισιδαιμονίες που αποπρο¬σανατολίζουν τον άνθρωπο. Αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της επιστημονικής εξέλιξης. Άτομα και λαοί που βασίζονται στην αλήθεια προοδεύουν, γιατί αυτή τους προφυλάσσει από σφαλερές γνώμες και πλάνες. Προσιδιάζει σε ανθρώπους με ελεύθερο και γενναίο φρόνημα. Αντίθετα, το ψέμα χαρακτηρίζει ανθρώπους δειλούς και δουλοπρεπείς. Ο Πλάτωνας χωρίς κανέναν ενδοιασμό υποστήριξε πως σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται «..ψεύδος τε ξυγχωρήσαι καί αληθές άφανίσαι..». Κατά τον ιστορικό Πολύβιο: «Εξ ιστορίας άφαιρεθείσης της αληθείας, το καταλειπόμενον αυτής ανωφελές γίγνεται διήγημα». Η δύναμη ενός ανθρώπου, , εξαρτάται από το φορτίο της αλήθειας που μπορεί ν' αντέξει, έλεγε ο Νίτσε . Η αλήθεια είναι επαναστατική από τη φύση της ισχυριζόταν ο Γκράμσι. Αν όμως στο επιστημονικό πεδίο ο προσδιορισμός της αλήθειας είναι δυσχερής, τι θα πρέπει να πει κανείς για την πολιτική, όπου τα προσωπικά βιώματα, τα πάθη, οι μισαλλοδοξίες προβάλλουν υποκειμενικές και αντικειμενικές δυσκολίες στην αναζήτηση της; Το πρόβλημα δημιουργείται από τη στιγμή πού μεταφέρεται ο δογματισμός στη πολιτική, εισάγεται δηλαδή η εκ «πολιτικής αποκαλύψεως» αλήθεια. Αρχίζει έτσι ο φανατισμός, η ιδεοληψία, ο μανιχαϊσμός, η απολυτότητα, η μισαλλοδοξία. Η επιδίωξη της επιβολής μιας αλήθειας από πάνω, της υ¬ποχρεωτικής διέλευσης των πολιτών από τα καυδιανά δίκρανα της κρατικής ή κομματικής αλήθειας, είναι ο ολοκληρωτισμός, όπως τα πε-ριγράφει στο θαυμάσιο βιβλίο της «Το ολοκληρωτικό σύστημα» η ΗΑΝΝΑΗ ΑRΕΝDΤ. Κατά τον Γερμανό Φιλόσοφο Σοπενχάουερ «Κάθε αλήθεια περνάει από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίθεση. Και στο τέλος θεωρείται αυτονόητη».
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ
3 σχόλια:
Πελώριο το ερώτημα, που βάζεις, Θοδωρή...
Παίρνω στη σκυτάλη από σένα και πηγαίνω το θέμα πιο πέρα, χωρίς να μπορώ να δώσω απάντηση. Αν έχεις την υπομονή, το ίδιο και οι άλλοι αναγνώστες, διαβάστε και κάποιες άλλες απόψεις και ίσως λίγο τα πράγματα ξεθολώσουν...
H ΑΛΗΘΕΙΑ
Η Πυθαγόρεια φιλοσοφία, η κατ’ εξοχή μεταφυσική φιλοσοφία, στηρίζεται στην αναζήτηση της αλήθειας. Όμως τι είναι αλήθεια; (*1). Την απάντηση δίνει ο πρώην καθηγητής φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Σακελλαρίου : « Η αλήθεια είναι κριτήριον και κανών, συνεπής προς εαυτήν, ελευθέρα δε, ως ενέχουσα εν εαυτή την αυθεντίαν, περιφρονούσα πάσαν αντίρρησιν έξωθεν, πιστευτή δε καθισταμένη δια την εαυτής αξίαν και την εμπιστοσύνην, ήν έχει τις προς τον ταύτην κηρύττοντα ».
Στα λεξικά διαβάζουμε πως αλήθεια είναι η ακρίβεια, δηλαδή το μη ψευδές, το μη πλαστό και κατά τον Αριστοτέλη « το λέγειν το ον είναι και το μη ον είναι ». Ακόμη, αυτό που πράγματι κι αντικειμενικά υπάρχει, η πραγματικότητα. Φιλοσοφικά, σήμερα, αλήθεια είναι η συμφωνία της γνώσης προς τον εαυτό της και τους λογικούς κανόνες, επίσης η συμφωνία της γνώσης με το περιεχόμενο ή το πραγματικό αντικείμενο αυτής. Από τον Δημόκριτο έχει διασωθεί η ρήση: « Ετεή δε ουδέν οίδμεν, εν βυθώ γαρ η αληθείη ». Τέλος, στον ελευθεροτεκτονισμό η αλήθεια (*2) είναι θεία ιδιότητα, στην οποία στηρίζεται κάθε αρετή του τέκτονα.
Για τους αρχαίους Έλληνες η αλήθεια συνδεόταν με το θεό του φωτός, τον Απόλλωνα. Ο Πλούταρχος μας αναφέρει: « επεί τοίνυν φιλοσοφία μεν περί αλήθειαν εστίν, αληθείας δε φως απόδειξις, αποδείξεως δε αρχή το συνημμένον, εικότως η τούτο συνέχουσα και ποιούσα δύναμις υπό σοφών ανδρών τω μάλιστα την αλήθειαν ηγαπηκότι θεώ καθιερώθη.» [ Μετάφρ.: Επειδή, λοιπόν, η φιλοσοφία σχετίζεται με την αλήθεια και φως της αλήθειας είναι η απόδειξη και αρχή της απόδειξης είναι ο υποθετικός λόγος, είναι εύλογο που η δύναμη, η οποία συνέχει και παράγει τον υποθετικό λόγο, αφιερώθηκε από άνδρες σοφούς στο θεό που προπάντων αγαπά την αλήθεια ( τον Απόλλωνα ).]
( Πλούταρχου “Περί του Ει του εν Δελφοίς”, 387 Α-Β )
Τη μυστηριακή σημασία της αλήθειας μπορούμε να πληροφορηθούμε από το ακόλουθο κείμενο:
« Είναι ο Πατέρας, είναι η Πηγή που κάνει να ξεπροβάλλει η σιγή…Είναι η Εννεάδα που εξήλθε εκ του Πατρός, που είναι άναρχος, που μόνος υπήρξε ο δικός του Πατέρας και η δική του Μητέρα, αυτός του οποίου τα δώδεκα βάθη περιβάλλει το Πλήρωμα. Το πρώτο βάθος είναι η Πανπηγή, από την οποία εξήλθαν όλες οι πηγές. Το δεύτερο βάθος είναι η Πανσοφία, από την οποία εξήλθαν όλες οι σοφίες…Το δωδέκατο βάθος είναι η Αλήθεια, απ’ όπου εξήλθε κάθε αλήθεια: Είναι η Αλήθεια που κάλυψε τους πάντες, είναι η εικόνα του Πατρός, είναι το τέλος όλων των πραγμάτων, είναι η μητέρα όλων των αιώνων, είναι αυτή που περιβάλλει όλα τα βάθη, είναι η ακατάγνωστη Μονάδα και που δεν την γνωρίζει κανείς, δεν έχει χαρακτήρα και μέσα της υπάρχουν όλοι οι χαρακτήρες, είναι η ευλογημένη εις τους αιώνας των αιώνων. Είναι ο άφατος, ο ασύλληπτος, ακατανόητος, αμετάβλητος Πατέρας. Είναι αυτός προς τον οποίον ομοίασαν όλα τα πράγματα ως προς την υπόσταση…».
Ας ακούσουμε και τον βαθυστόχαστο Ν. Καζατζάκη: « Τι θα πει αλήθεια; Τι θα πει ψευτιά; Αλήθεια είναι ό,τι δίνει φτερά στον άνθρωπο, ό,τι γεννάει μεγάλα έργα και μεγάλες ψυχές και μας σηκώνει ένα μπόι απάνω από τη γης. ψευτιά ό,τι ψαλιδίζει τα φτερά του ανθρώπου »
Στο Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο συναντούμε το παρακάτω εδάφιο σχετικά με την αλήθεια:
[ Ο Λαμάας ρώτησε, « Εβραίε δάσκαλέ μου, τι είναι η Αλήθεια;»
Και ο Ιησούς απάντησε: « Η αλήθεια είναι το μόνο πράγμα που δεν αλλάζει. Σ’ όλο τον κόσμο υπάρχουν δύο πράγματα, το ένα είναι η Αλήθεια, το άλλο η ψευτιά. Κι αλήθεια είναι αυτό που είναι, και ψευτιά είναι ό,τι φαινομενικά είναι. Τώρα, αλήθεια είναι οτιδήποτε, και δεν έχει αιτία, κι όμως είναι η αιτία για κάθε πράγμα. Η ψευτιά δεν είναι τίποτε, κι όμως είναι η εκδήλωση του οτιδήποτε. Οτιδήποτε έχει γίνει θα ξαναγίνει, αυτό που έχει αρχή πρέπει να τελειώσει. Όλα τα πράγματα, που μπορούμε να δούμε με τα ανθρώπινα μάτια μας, είναι εκδηλώσεις του οτιδήποτε, είναι τίποτε, κι έτσι, πρέπει να παρέλθουν. Τα πράγματα που βλέπουμε δεν είναι παρά αντανακλάσεις που απλώς εμφανίζονται, ενώ οι αιθέρες δονούνται έτσι κι έτσι, κι όταν οι συνθήκες αλλάζουν αυτά εξαφανίζονται. Η Θεία Πνοή είναι αλήθεια, είναι εκείνο το οποίο υπήρχε κι υπάρχει και θα υπάρχει πάντα. Δεν μπορεί ν’ αλλάξει ή να παρέλθει ».
Ο Λαμάας είπε: « Καλά απάντησες. Τώρα, τι είναι άνθρωπος; »
Κι ο Ιησούς απάντησε: « Ο άνθρωπος είναι η αλήθεια και το ψέμα παράξενα αναμειγμένα. Ο άνθρωπος είναι η Πνοή που έγινε σάρκα. Έτσι η αλήθεια και το ψέμα συναντώνται σ’ αυτόν, και τότε παλεύουν, και το τίποτα υποχωρεί, καθώς ο άνθρωπος σαν αλήθεια εδρεύει.» ]( Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, κεφ. 22, 2- 13 )
Σ’ ένα Γνωστικό κείμενο, “το βιβλίο του Θωμά”, διαβάζουμε:[ Είπε ο Σωτήρας, « -Αδελφέ Θωμά, όσο παραμένεις στον κόσμο, άκουσέ με κι εγώ θα σου αποκαλύψω όλα εκείνα που απασχολούν τη νου σου. Επειδή έχει λεχθεί ότι είσαι δίδυμός μου και αληθινός μου σύντροφος, ερεύνησε τον εαυτό σου ώστε να μπορέσεις να κατανοήσεις ποιος είσαι, με ποιο τρόπο υπάρχεις και τι θα γίνεις. Εφόσον αποκαλείσαι αδελφός μου, δεν ταιριάζει να έχεις άγνοια για τον εαυτό σου. Και γνωρίζω ότι καταλαβαίνεις, γιατί ήδη έχεις κατανοήσει πως είμαι η γνώση της αλήθειας…Όποιος αναζητά την αλήθεια στην αληθινή σοφία, δίνει στον εαυτό του φτερά, με τα οποία μπορεί να πετάξει μακριά από τη λαγνεία που καίει το πνεύμα των ανθρώπων…Μακάριος είναι ο σοφός άνθρωπος που αναζήτησε την αλήθεια και όταν την βρήκε αναπαύτηκε για πάντα σ΄ αυτή και δεν φοβόταν καθόλου εκείνους που επεδίωκαν να τον διαταράξουν…» ]
Ας θυμηθούμε και τα λόγια του Ιησού, όπως έχουν καταγραφεί στα ευαγγέλια: « εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή. ουδείς έρχεται προς τον πατέρα ει μη δι’ εμού.» ( Κατά Ιωάννην, ιδ’, 6 ). Επίσης, « και γνώσεσθαι την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς » ( Κατά Ιωάννην, η’, 32 )
Ο Ειρηναίος αφηγείται ότι ο ευαγ. Μάρκος ισχυριζόταν πως η θεία αλήθεια του είχε αποκαλυφθεί γυμνή « είχε κατεβεί επάνω του με γυναικεία μορφή (*3), από ένα αόρατο και άφατο χώρο, διότι ο κόσμος δεν θα είχε ανεχθεί να παρουσιαστεί με ανδρική μορφή ». Σύμφωνα με τον Ειρηναίο, ο Μάρκος έλεγε ότι του είχε αποκαλυφθεί μέσα από γράμματα και αριθμούς, πως κάθε μέρος του κορμιού της ήταν στολισμένο με ένα από τα 24 γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου και πως είχε ψελλίσει το μυστικό όνομα “Ιησούς Χριστός”. « όταν δε έλθει εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν. Ου γαρ λαλήσει αφ’ εαυτού, αλλ’ όσα αν ακούσει λαλήσει, και τα ερχόμενα αναγγελεί υμίν » ( Ιωαν. ιστ’ 13 ).
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας λέει: « Ο Κύριος ανέφερε το ποτήρι πριν το βάπτισμα, επειδή η αρετή είναι για την αλήθεια και όχι η αλήθεια για την αρετή. Γι’ αυτό εκείνος που πράττει την αρετή για την αλήθεια, είναι άτρωτος από τα βέλη της κενοδοξίας. Εκείνος όμως που ασκεί την αλήθεια ένεκα της αρετής, έχει σύνοικο της κενοδοξίας την οίηση. Αλήθεια, λέει, είναι η θεία γνώση· αρετή, οι αγώνες για χάρη της αλήθειας εκείνων που την επιθυμούν. Εκείνος λοιπόν που για χάρη της γνώσεως υποφέρει κόπους, δεν κενοδοξεί, γιατί γνωρίζει ότι από τη φύση της η αλήθεια δεν αποτελεί κατόρθωμα κόπων· επειδή εκ φύσεως το πρώτο δεν περιορίζεται από τα δεύτερα. Εκείνος όμως που εμφανίζεται να έχει γνώση επειδή αγωνίστηκε γι’ αυτήν, είναι οπωσδήποτε κενόδοξος γιατί νομίζει ότι έλαβε τα στεφάνια πριν από τους ιδρώτες, μη γνωρίζοντας ότι οι κόποι είναι για τα στεφάνια, αλλά όχι τα στεφάνια για τους κόπους. Γιατί εκ φύσεως παύει να ενεργείται κάθε μέθοδος, όταν ο σκοπός της κατορθωθεί ή νομιστεί ότι κατορθώθηκε.» Και σε κάποιο άλλο σημείο μας επισημαίνει ότι: « Η οδός της αλήθειας είναι η αγάπη. Δίνοντας στον εαυτό Του αυτό το όνομα ο Λόγος του Θεού, παρουσιάζει στο Θεό και Πατέρα εκείνους που βαδίζουν αυτή την οδό καθαρούς από κάθε κακία.» ( Φιλοκαλία, τομ. Β’ )
Ο Πυθαγόρας προβάλλοντας διάφορα κριτήρια αλήθειας διακηρύσσει ότι «μία είναι η αλήθεια και αν είναι αλήθεια, είναι πάντοτε συνεπής προς τον εαυτό της και καθολική στην εφαρμογή της». Αυτό το απόφθεγμα σημαίνει ότι το καθετί στην αλήθεια προσαρμόζεται σε κάθε άλλο με απόλυτη ακρίβεια και η αλήθεια βρίσκεται στα έργα, στις πράξεις. « ο δε ποιών την αλήθειαν έρχεται προς το φως, ίνα φανερωθεί αυτού τα έργα, ότι εν Θεώ εστιν ειργασμένα » ( Ιωαν. γ’ 21 ). Επομένως ο Θεός, χωρίς φωνή, αλλά με τα έργα Του αποκαλύπτεται στον σοφό (*4). Ο Κόσμος διακηρύσσει την αλήθειά Του και φέρει τη σφραγίδα Του, γιατί η αλήθειά Του εγγράφεται στον Κόσμο κι όχι στα ανθρώπινα βιβλία, ενώ οι φυσικοί νόμοι καταμαρτυρούν την ύπαρξή Του.
Ο αποκρυφιστής Papus εξηγώντας τον ερμητικό Σμαράγδινο Πίνακα, αποδίδει γεωμετρικά την αλήθεια στους τρεις κόσμους, σχηματίζοντας ένα ισόπλευρο τρίγωνο, στο οποίο η βάση παριστάνει τη “φυσική αλήθεια” και οι άλλες δύο πλευρές την “ηθική” και “τη νοητική αλήθεια”.
Ο Πλάτωνας δίνοντας την ερμηνεία διαφόρων λέξεων, για την αλήθεια αναφέρει : « Η δ’ “αλήθεια” και τούτο τοις ‘αλλοις έοικε προσειρήσθαι τούτω τω ρήματι, τη “αληθεία”, ως θεία ούσα άλη ». [ Μετάφρ.: Ως προς το όνομα αλήθεια, και αυτό μοιάζει με τα άλλα ονόματα και φαίνεται να είναι σύνθετο, γιατί φαίνεται ότι εκφράζεται μ’ αυτή τη λέξη, δηλ. την αλήθεια, η θεία κίνηση του όντος, ότι δηλ. είναι θεία άλη ( αιτία κίνησης, ορμή ).] ( Πλάτωνα “Κρατύλος”, 421 b )
Έτσι ως “θεία άλη” η αλήθεια βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, γιατί άλη= κίνηση, περιπλάνηση, περιφορά, όπως κινούνται όλα τα υλικά σώματα, από το ηλεκτρόνιο και το άτομο μέχρι τους πλανήτες και τα άστρα, ακόμη και τους γαλαξίες. Άρα δεν υπάρχει στατικότητα στην αλήθεια, αλλά κινητικότητα, ροή, η αλήθεια μετατοπίζεται προς ανώτερες ιδέες, ανώτερη αντίληψη περί του θείου. Και αυτή την ορμή να εκπορθήσει η αλήθεια την άγνοια, την ψευδή αίσθηση των πραγμάτων, την προκαλεί το θείο ( θεία άλη ) (*5). Συνεπώς η αλήθεια συνδέεται με το φως ( Απόλλωνα ). Η λήθη/Ληθώ/Λητώ είναι η θνητή μητέρα του θεού, που γονιμοποιήθηκε από τον Δία- Διάνοια κι έφερε στον κόσμο τον Απόλλωνα- Φως. Η α-λήθεια στερεί την λήθη, χαρακτηριστικό του παροδικού, του πεπερασμένου, του θνητού, και προκαλεί συνεχή ( αεί ) μνήμη, που είναι παντοτινή, αθάνατη. Συνεπώς η αλήθεια ( α- λήθη ) αναφέρεται σε κάθε τι που δεν πέφτουν πάνω του τα πέπλα της λήθης, της λησμονιάς. Άρα σε κάθε τι που παραμένει στο φως της πραγματικότητας ή της γνώσης.
Η ερευνήτρια κι ερμηνεύτρια του αρχαίου ελληνικού λόγου Αλτάνη κάνει έναν αναγραμματισμό:
Αλήθεια= α+ληθ+αεί, και δίνει την ερμηνεία: « η λέξις αλήθεια, εμπεριέχουσα την ρίζαν –ληθ-, της οποίας προηγείται το στερητικόν α-, αναιρεί την σημασίαν της αποκρύψεως, της μη αποκαλύψεως. Η λέξις λήθη παράγεται εκ του ρήματος λανθάνω. Λανθάνω σημαίνει ότι εν γνώσει μου αποκρύπτω τι, δεν κοινοποιώ εκείνο, το οποίον ώφειλα να καταστήσω γνωστόν, αποσιωπώ, παραλείπω, αντιπαρέρχονοα, παραμελώ. Αλήθεια συνεπώς είναι η αποκάλυψις δια του λόγου:
α. της καθαράς και αυθορμήτου σκέψεως του ομιλούντος
β. η καθ’ εαυτού πραγματικότης της ουσίας του πράγματος, της εννοίας ή του γεγονότος »
Το φως της αλήθειας μας κάνει ικανούς να αντιληφθούμε το αγαθό. Ο Πλάτωνας μας λέει: « Τα δ’ ούν εμοί φαινόμενα ούτω φαίνεται, εν τω γνωστώ τελευταία η του αγαθού ιδέα και μόγις οράσθαι, οφθείσα δε συλλογιστέα είναι ως άρα πάσι πάντων αύτη ορθών τε και καλών αιτία, έν τε ορατώ φως και τον τούτου κύριο τεκούσα, εν τε νοητώ αυτή κυρία αλήθειαν και νουν παρασχομένη, και ότι δει ταύτην ιδείν τον μέλλοντα εμφρόνως πράξειν ή ιδία ή δημοσία » [ Μετάφρ. : Οπωσδήποτε για μένα έτσι φαίνονται πως είναι αυτά, πως μέσα στο νοητό κόσμο τελευταία που παρουσιάζεται είναι η ιδέα του αγαθού, μόλις και μετά βίας ορατή. Όταν όμως τη δει κανείς, δεν μπορεί να μη συμπεράνει πως αυτή είναι γενικώς η αιτία του κάθε καλού και ωραίου, πως αυτή είναι που γέννησε και μέσα στον ορατό κόσμο το φως και τον κύριο του φωτός, και μέσα στο νοητό κόσμο αυτή είναι η δέσποινα που χαρίζει την αλήθεια και το νου, και ότι σ’ αυτήν πρέπει να αποβλέπει όποιος το έχει σκοπό με φρόνηση να κυβερνηθεί και στον ιδιωτικό του και στο δημόσιο βίο ]. ( Πλάτωνος “Πολιτεία”, 517 b-c ).
Υπάρχει ένα απόκρυφο Ευαγγέλιο, που αποκαλείται “Ευαγγέλιο της Αλήθειας”, το οποίο απεικονίζει το Αγ. Πνεύμα ως πνοή Θεού, και οραματίζεται τον Πατέρα να φυσά και να δημιουργείται όλο το σύμπαν των όντων ( « τα τέκνα Του είναι η ευωδιαστή ανάσα Του »), και στη συνέχεια τα τραβά όλα στη αγκαλιά της θείας πηγής τους. Νουθετεί αυτούς, που « ανακαλύπτουν το Θεό εντός τους, και τον εαυτό τους εντός του Θεού » να μετατρέψουν τη γνώση σε δράση:
« Πείτε την αλήθεια σε όσους τη ζητάνε.
Και μιλήστε για κατανόηση σε εκείνους που έχουν αμαρτήσει από λάθος.
Δυναμώστε τα πόδια όσων έχουν σκοντάψει.
Απλώστε τα χέρια στους ασθενείς.
Δώστε τροφή στους πεινασμένους.
Ξεκουράστε τους αποκαμωμένους.
Και σηκώστε όσους θέλουν να σηκωθούν »
Για τον Χριστιανό μία είναι η υπέρτατη αλήθεια: ότι η ανθρώπινη ζωή από την αρχή ως το τέλος είναι όλη από το Θεό. Το πιο ωραίο, πιο τέλειο και καταφανές πρότυπο ζωής είναι η ίδια η ζωή του Θεανθρώπου Χριστού. Με την αλήθειά Του ο Ιησούς αγιάζει τους ανθρώπους και τους ενώνει σε μία αδιαίρετη και αιώνια θεανθρώπινη ενότητα, σε ενότητα μα Αυτόν και με όλη την Αγία Τριάδα. Σ’ αυτό τον κόσμο της ατέλειας οι άνθρωποι αγιάζονται μόνο με τη θεία Αλήθεια. Μπορούν να το πετύχουν όταν τη δεχθούν και την οικειοποιηθούν κι όταν στη συνέχεια ζούν, σκέφτονται, ενεργούν και κατακλειστούν απ’ αυτήν. Η βίωση της Θείας Αλήθειας δημιουργεί μέσα τους την έμπειρη επίγνωση και τη ζωντανή αίσθηση, ότι δεν είναι απ’ αυτόν τον κόσμο, αλλά από τον κόσμο του Θεού, από τη Θεία Αλήθεια. « Εκ του κόσμου ουκ εισί, καθώς εγώ εκ του κόσμου ουκ ειμί. Αγίασον αυτούς εν τη αληθεία σου• ο λόγος ο σος αλήθειά εστι.» ( Ιωάννης, ιζ’ 16-17) λέει ο Ιησούς καθώς απευθύνεται στον Πατέρα Του. Όσοι πιστεύουν το λόγο Του αισθάνονται ότι είναι από τον ίδιο το Χριστό γιατί Εκείνος είπε για τον Εαυτό Του: « εγώ ειμί η αλήθεια».
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναϊτης λέει: « Εκείνος που ζητεί να εμβαθύνει στους λόγους των εντολών, χωρίς να εργάζεται τις εντολές, κι επιθυμεί να το πετύχει με την ανάγνωση και τη μάθηση, είναι όμοιος μ’ εκείνον που φαντάζεται αντί για την αλήθεια, τη σκιά της. Γιατί στους λόγους της αλήθειας μετέχουν μόνο εκείνοι που είναι μέτοχοι της αλήθειας. Εκείνοι που δεν μετέχουν στην αλήθεια κι είναι αμύητοι σ’ αυτήν, ζητούν ωστόσο τους λόγους της κοσμικής σοφίας που αποδείχτηκε μωρία. Αυτούς ο Απόστολος τους ονόμασε ψυχικούς, [« ούτοί εισίν οι αποδιορίζοντες, ψυχικοί, Πνεύμα μη έχοντες ( επιστολή Ιούδα, 19)] καθώς δεν έχουν το Πνεύμα, κι ας υπερηφανεύονται ότι κατέχουν την αλήθεια.» ( Φιλοκαλία, τομ. Δ’)
Σε όλες τις εποχές η θεία Πρόνοια έχει μεριμνήσει να έχουμε πρόσβαση προς την πηγή της αλήθειας (*6 ). Όλες οι θρησκευτικές διδασκαλίες οδηγούν σ’ αυτήν. Οι θρησκείες είναι δρόμοι που μας οδηγούν στον ίδιο Θεό. Ο Θεός του Ορθόδοξου δεν είναι καλύτερος απ’ αυτόν του Καθολικού, ούτε του Ιουδαίου απ’ Αυτόν του Μουσουλμάνου. Σ’ ένα Ινδοϊστικό κείμενο ο Θεός λέει: « όλοι οι δρόμοι οδηγούν σ’ Εμένα, γιατί όλοι οι δρόμοι είναι δικοί Μου »! Κι ο δρόμος του Δωδεκάθεου και ο δρόμος των μονοθεϊστικών Μυστηρίων των αρχαίων Ελλήνων, στον ίδιο Θεό οδηγούσαν. Δεν μπορούμε ως Έλληνες, κι εδώ αναφερόμαστε σ’ αυτούς που μας παρουσιάζονται ως “θεϊκότεροι του Θεού”, να κατηγορούμε τους προγόνους μας ως παγανιστές και ειδωλολάτρες, και να εξυμνούμε τους πριν την έλευση του Χριστού Ισραηλίτες, γιατί πίστευαν στον αληθινό Θεό ( ποιόν Θεό; τον εκδικητικό, ζηλιάρη, αιμοδιψή και μεροληπτικό Ιεχωβά;). Ας συγκρίνουμε τις ιδέες περί ηθικής και αρετής και που είχαν τοποθετήσει τον άνθρωπο οι “μακριά από το Θεό” πρόγονοί μας με τις αντίστοιχες ιδέες και την τοποθέτηση των “εκλεκτών του Θεού” Ισραηλιτών…H Σοφία που εκφράζει τη σχέση με το Θεό, οι κανόνες του δρόμου, που οδηγούν τα περιπλανώμενα βήματά μας στην “επιστροφή στον οίκο του Πατρός” μας και η διδασκαλία, που μας φέρνει την αποκάλυψη του θελήματός Του, υπήρξαν πάντα τα ίδια κατά τη διαδρομή σε όλους τους αιώνες. Και είναι ταυτόσημα μ’ εκείνα που δίδαξε ο Χριστός. « Μη νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον ή τους προφήτας. Ουν ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι. Αμήν γαρ λέγω υμίν, έως αν παρέλθη ο ουρανός και η γη, ιώτα ή μία κεραία ου μη παρέλθη από του νόμου έως πάντα γένηται » ( Ματθ. ε’ 17-18 ). Αυτό το σώμα των εσωτερικών αληθειών και αυτός ο πλούτος της θείας γνώσης υπήρξαν από αμνημονεύτων χρόνων. Είναι η αλήθεια που και ο Χριστός αποκάλυψε. Αλλά ο Ίδιος έκανε κάτι περισσότερο απ’ αυτό, αποκάλυψε με τον Εαυτό Του και με τη ζωή Του, τι μπορούσε να κάνει για τον άνθρωπο αυτή η σοφία και η γνώση (*7). Απέδειξε με τον Εαυτό Του την πλήρη έκφραση της θεότητος και έπειτα παράγγειλε στους μαθητές Του, αλλά και στον καθένα μας « πορεύου και σύ και ποίει ομοίως »
Θα κλείσουμε αυτό το ανάπτυγμα με το ποίημα του Κωστή Παλαμά “Η Αλήθεια”:
Αλήθεια, δίψα των σοφών παντοτεινή, για σένα
τα πλήθη δεν ταράζονται και ζούνε ξεγνοιασμένα
και λίγοι βγάζουν μια φωνή λαχτάρας: - Φανερώσου,
ανέβ’ από τα Τάρταρα, κατέβ’ από τ΄αστέρια.
Αλήθεια, ιδές! Γονατιστοί σου απλώνουμε τα χέρια
δεν έχουμ’ άλλο πιο βαθύ καημόν απ’ τον καημό σου.
Μας φαίνεται πως άλλοτε σε ξεχασμένη χώρα
καθάρια σ’ αντικρύζαμε, σ’ αγγίζαμε, και τώρα
για σε γυρνώντας ψάχνουμε στου κόσμου το σκοτάδι
παρόμοια με τη Δήμητρα, με τη θεϊκή μητέρα,
που μαυροφόρα έτρεχ’ εδώ κι εκεί νύχτα και μέρα
κι εγύρευε την κόρη της κλεμμένη από τον Άδη.
Και πάντα ελπίζουμε σ΄εσέ πως θα μας βγάλει ο δρόμος,
καμιά φορά μας έρχεται πως είσ’ εμπρός μας. Όμως
όλα τα μάτια κι ας θωρούν, όλα δεν βλέπουν ίσια.
Και τόσον είσαι αχνόπλαστη, τέτοια σε κρύβει σκέπη,
που λες, θαμπώνεται κανείς και βλέπει και δε βλέπει
στο πρόσωπό σου τ’ άγγιχτο την ομορφιά περίσσια.
……………………………………………………………
Ό,τι κι αν είσαι, ο πόνος σου μας καίει και μας παιδεύει…
Μην είσαι τ’ άστρο τ’ άφταστο που ακόμα ταξιδεύει,
που ακόμα δεν κατέβηκεν εδώ στη γη το φως του;
Ο μαύρος άνθρωπος τρελά, χωρίς να σε γνωρίζει,
σε θέλει, και με της ψυχής τα μάτια σ’ αντικρύζει
κι όμοια σε πλάττει με το νου κι όμοια σε φέρνει εμπρός του.
…………………………………………………………………
Αλήθεια, δίψα των σοφών, ονειρευτή παρθένα,
Που και ποτέ οι στενόμυαλοι δε λαχταρούν για σένα,
Κι όνειρ’ αν έχουν, δε θωρούν εσένα στα όνειρά τους,
Για μένα είσαι η Ομορφιά! Και μόνη αυτή που νοιώθω
Και μόνη αυτή που κυνηγώ μ’ έναν αιώνιο πόθο
Σε στίχους αιθερόπλαστους, νου και καρδιά γεμάτους.
----------------------------------------------------------------
(*1). Την ίδια ερώτηση έκανε κι ο Πόντιος Πιλάτος προς τον Ιησού, όταν το ιερατείο των Ιουδαίων οδήγησαν τον Κύριο προς αυτόν για να τον δικάσει. « Είπεν αυτώ ο Πιλάτος. Ουκούν βασιλεύς ει σύ; Απεκρίθη Ιησούς, συ λέγεις ότι βασιλεύς ειμί εγώ. Εγώ εις τούτο γεγέννημαι και εις τούτο ελήλυθα εις τον κόσμον, ίνα μαρτυρήσω τη αληθεία. Πας ο ων εκ της αληθείας ακούει μου της φωνής. Λέγει αυτώ ο Πιλάτος. Τι εστιν αλήθεια; Και τούτο ειπών πάλιν εξήλθε προς τους Ιουδαίους…» ( Ιωαν. ιη’ 37-38)
Απάντηση δεν έχουμε από τον Ιησού σ’ αυτή την βασική ερώτηση! Γιατί; Μήπως γιατί η αλήθεια εξαρτάται από το βαθμό της εξέλιξής μας;
(*2). Απόσπασμα από το περιοδικό ( πνευματικής αναζήτησης και κοινωνικού προβληματισμού ) “Οδοδείκτες”, τεύχος 28: « …οι πραγματικοί Τέκτονες μάχονται ενάντια στα ελαττώματα και τα κακά πάθη, ενώ ταυτόχρονα αφιερώνονται στο Μεγάλο Έργο της νοητικής χειραφετήσεως ή του Ναού της Αλήθειας, προκειμένου οι άνθρωποι που πιστεύουν στο Θεό, να μπορούν να τον λατρεύουν και, πάνω απ’ όλα, να τον σέβονται » ( Τυπικό του VIII βαθμού, Ιππότης του Ξίφους ή της Ανατολής, από τον Αρχαίο και Αρχέγονο Ανατολικό Τύπο των Μισραήμ και Μέμφις )
(*3). Με αναγραμματισμό έχουμε: αλήθεια---θήλεια+ α (αρχή )
(*4). « εις γενεάν και γενεάν η αλήθειά σου. εθεμελίωσας την γην και διαμένει » ( Ψαλμ. ριή 90 )
(*5). Είπε ο Ιησούς, « Αν σας ρωτήσουν, “Από πού ήρθατε;”, απαντήστε, “Ήρθαμε από το Φως, από το μέρος όπου το Φως γεννιέται μόνο του κι εκδηλώθηκε μέσα από την εικόνα σας”. Αν σας ρωτήσουν “Ποιο είναι το σημείο του Πατέρα σας μέσα σας;” Απαντήστε “Είναι κίνηση και ανάπαυση” » ( Aπόκρυφ. Ευαγγέλ. Θωμά, εδαφ.50 )
(*6). « Εισέλθετε δια της στενής πύλης. Ότι πλατεία η πύλη και ευρύχωρος η οδός η απάγουσα εις την απώλειαν, και πολλοί εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν! Τι στενή και τεθλιμμένη η απάγουσα εις την ζωήν, και ολίγοι οι ευρίσκοντες αυτήν!» ( Ματθ. ζ’ 13-14 ).
(*7). « Αμήν αμήν λέγω υμίν, ο πιστεύων εις εμέ, τα έργα ά εγώ ποιώ κακείνος ποιήσει, και μείζονα τούτων ποιήσει, ότι εγώ προς τον πατέρα μου πορεύομαι » ( Ιωαν. ιδ’ 12 )
---------------------------------------------------------------------
"Πού να σε κρύψω γιόκα μου
να μη σε φτάνουν οι κακοί
σε ποιο νησί του ωκεανού
σε πια κορφή ερημική.
Δε θα σε μάθω να μιλάς
και τ' άδικο φωνάξεις
ξέρω πως θα χεις την καρδιά
τόσο καλή τόσο γλυκή
που μες τα βρόχια της οργής
ταχειά, ταχειά θε να σπαράξεις.
Συ θα'χεις μάτια γαλανά
θα 'χεις κορμάκι τρυφερό
θα σε φυλάω από ματιά κακή
και από κακό καιρό
Από το πρώτο ξάφνιασμα
της ξυπνημένης νιότης
δεν είσαι συ για μάχητες
δεν είσαι συ για το σταυρό
εσύ νοικοκερόπουλο
όχι σκλάβος, όχι σκλάβος ή προδότης
Κι αν κάποτε τα φρένα σου
το δίκιο φως της αστραπής
κι αν η αλήθεια σου ζητήσουνε
παιδάκι μου να μην τα πεις
Θεριά οι ανθρώποι δεν μπορούν
το φως να το σηκώσουν
δεν είναι η αλήθεια πιο χρυσή
απ' την αλήθεια της σιωπής
χίλιες φορές να γεννηθείς
τόσες, τόσες θα σε σταυρώσουν
Κώστας Βάρναλης
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ:Η απόφαση της καταδίκης του Ιησού Χριστού
Μεταφέρω από το blog taxalia με κάθε επιφύλαξη….
Το παρακάτω συγκλονιστικο εγγραφο,παρέμεινε μέχρι το 1309 μ..Χ. τελείως άγνωστο,οποτε βρεθηκε στην-γνωστη σημερα για τον καταστροφικο σεισμο-πολη L'Aquila της Κεντρικης Ιταλιας. Το 1381 μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη επί των ημερών του Πατριάρχου Ιερεμίου.Μεταφράστηκε από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Διονύσιο, κατά το έτος 1643:
"Τω εβδόμω και δεκάτω Τιβερίου Καίσαρος, Βασιλέως Ρωμαίων, μονάρχου ανικήτου, Ολυμπιάδος διακοσιοστής πρώτης, Ηλιάδος ογδόης από κτίσεως κόσμου, κατά τον ημέτερον μερισμόν των Εβραίων τετράκισχίλια και εκατόν εβδομήκοντα τέσσερα έτη και καταβολής των Ρωμαίων βασιλείας έτη εβδομήκοντα τρία και από της ελευθερίας της δουλωσύνης Βαβυλώνος έτη πεντακόσια εβδομήκοντα και καταστροφής του ιερού βασιλείου έτη εννενήκοντα και επτά, επί υπάτου του λαού των Ρωμαίων Λουκίου Ζιζονίου και Μάρκου Συννίου και ανθυπάτου του Ιλλιρικού Παλιστέρα, κοινού διοικητού της χώρας των Ιουδαίων Κουίντου Φλαβίου, επί της διοικήσεως... Ιερουσαλήμ ηγεμόνος κρατίστου Ποντίου Πιλάτου, επιστάτου της Κάτω Γαλιλαίας Ηρώδου του Αντιπάτρου, της άκρας αρχιερωσύνης Άννα και Καιάφα Αλλιάσου και Ματίλ μεγιστάνων εις τον ναόν, Ραμπάλ Αμαμπέλ Πιοκτένου εκατόνταρχου υπάτου Ρωμαίων της πόλεως Ιερουσαλήμ Σουμπιμασάξιου Ποπιλίου Ρούφου.
Εγώ Πόντιος Πιλάτος, ηγεμών δια της βασιλείας των Ρωμαίων, επί του Πραιτωρίου της αρχιηγεμονίας, κρίνω και κατακρίνω και καταψηφίζω εις θάνατον σταυρικόν τον Ιησού λεγόμενον υπό του πλήθους Χριστόν, και από πατρίδος Γαλιλαίας, άνθρωπον στασιώτη κατά τον Νόμο του Μωσαϊκού και εναντίον του μεγαλοπρεπούς βασιλέως Ρωμαίων Τιβερίου Καίσαρος και ορίζω και αποφαίνομαι τον θάνατον αυτού σταυρικόν μετά των άλλων κατά το συνήθες των καταδίκων, επεί συνοίθρησεν αυτός πλήθος ανθρώπων πλουσίων και φτωχών, ουκ έπαυσε θορύβους εγείρων, ενοχλείν την Ιουδαίαν ποιών εαυτόν Υιόν Θεού και βασιλέα της Ιερουσαλήμ, απειλών φθοράν της Ιερουσαλήμ και του Ιερού Ναού, απαρνούμενος τον φόρον του Καίσαρος και τολμήσας εισελθείν μετά βαϊων θριαμβευτής και πλείστου όχλου ώσπερ τις Ρήξ εντός της πόλεως Ιερουσαλήμ ως τον Ι. Ναόν και διορίζομεν τον ημέτερον πρώτον εκατόνταρχον Κουϊντον Κορνήλιον περιάξαι τούτον παρρησία εις την χώραν Ιερουσαλήμ δεδεμένον, μαστιζόμενον και ενδεδυμένον πορφύραν, εστεφανωμένον ακάνθινω στεφάνω και βαστάζοντα τον ίδιον σταυρόν επί ώμου αυτού, ίνα ει παράδειγμα τοις άλλοις και πάσι τοις κακοποιοίς μεθ’ ού βούλομαι συνάγεσθαι δύο ληστάς φονείς και εξέρχεσθαι δια της πύλης Γιαμπαρόλας, της νυν Αντωνιανής, αναχθήναι δε Αυτόν τον Χριστόν παρρησία επί το όρος των κακούργων ονόματι Κολβάριον, ούτινος σταυρωθέντος μείναι το σώμα εν τω σταυρώ εις κοινόν θεώρημα πάντων των κακούργων, και άνω του σταυρού τίτλου τεθήναι γεγραμμένου τρισί γλώσσας τον ΙΗΣΟΥΣ ΑΛΟΝ Ο ΙΛΗΣ ΙΟΔΑΜ (Εβραϊστί) ΙΗΣΟΥΣ Ο ΝΑΖΩΡΑΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΙΟΥΔΑΙΩΝ (Ελληνιστί) ΙΕΖΟΥΣ ΝΑΖΩΡΑΙΟΥΣ ΡΕΞ ΙΟΥΔΑΙΟΡΟΥΜ (Ρωμαϊστί).
Ορίζομεν ουν μηδένα των ηστινοσούν τάξεις και ποιότητος τομήσαι απερισκέπτως της τοιαύτην εμποδίσαι δίκην, ως υπ’ εμού ωρισμένην μετά πάσης σεμνότητος εις ποινήν της αυτομολίας τούτου, Εβραίου όντος κατά τα ψηφίσματα και τους Νόμους της των Ρωμαίων Βασιλείας.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΗΜΕΤΕΡΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ
- Από της φυλής Ισραήλ: Ρωδιέ, Δανιήλ, Ραμπινήλ, Ιονακείν, Μπανικάν, Ροτάμ, Ιουταβέλ και Περκουλάμ.
- Από της Βασιλείας και ηγεμονίας Ρωμαίων: Λούκιος, Σεξτίλιος και Μαξιμίλιος.
- Από των Φαρισσαίων: Μπαρμπάς Συμεών και Μπονέλη.
- Από των υπάτων και δικαστών των Ρωμαίων: Λούκιος, Μπαντάνης, και Μακαρόλας.
- Από της αρχιερωσύνης: Ρωάν, Ιουάδους και Μπουκασόλης.
- Νομικός δημόσιος από των εγκλημάτων των Εβραίων: Μπουτάν".
Δημοσίευση σχολίου