Παρέμβαση στην εκδήλωση των Νέων Αγροτών « Αγροτικό περιβάλλον και Αγρότης: Η επίδραση του Ασωπού» στην Αλίαρτο (27.4.09)

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Ομιλώ από το βήμα αυτής της αίθουσας, δείγμα αγροτικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 1900, κτισμένη την εποχή της ακμής του Βρετανικού ιμπεριαλισμού. Βρίσκεται μέσα στην καρδιά του Δήμου της Αλιάρτου, στη καρδιά της Βοιωτίας, στην καρδιά της Κωπαΐδας που έχει ποτισθεί με τον ιδρώτα και το αίμα χιλιάδων αγροτών. Η παρέμβασή μου είναι δομημένη ανάμεσα σε δύο πόλους: Ο ένας είναι οι Νέοι Αγρότες των οποίων σημειώνω την απουσία. Το είπαν οι προλαλήσαντες κ.κ. Γιαννάκης και Τόγιας ο καθένας με το δικό του τρόπο, πού δεν δίστασαν να απολογηθούν για τις ευθύνες των κομμάτων τους. Όσο αφορά τους νέους αγρότες η προσέλευσή τους είναι αντίστροφη σε σχέση με την ένταση του προβληματισμού των. Μάλλον απελπισμένοι από συλλογικές δράσεις, ψάχνονται και ψάχνουν κατά μόνοι τους και θα πρέπει να προβληματίσει τα κόμματα. Νομίζω ότι προσπαθούν να κινηθούν -πέρα από τα κλασικά, κορεσμένα, κληρονομημένα στερεότυπα στην αγροτική δραστηριότητα- και στο δευτερογενή ή τριτογενή τομέα της παραγωγής, σε παράλληλη ή κάθετη διάταξη με τον πρωτογενή. Άλλος πόλος είναι ότι είμαι Πολιτικός Μηχανικός από τα Βάγια με γραφείο στη Θήβα. Πελάτες μου κυρίως αγρότες συνάδελφοί σας της ευρύτερης περιοχής και όχι golden boys. Από τη δική σας οικονομική λοιπόν δυνατότητα κρίνεται και η επιβίωση του γραφείου μου. Δουλεύω παράλληλα σαν ΕΔΕ καμιά φορά σε έργα πρασίνου. Επομένως θα μιλήσω περισσότερο τεχνοκρατικά, επιχειρηματικά. Οι προτάσεις μου ούτε αντιμετωπίζουν συνολικά το πρόβλημα, ούτε είναι οι μόνες. Τις καταθέτω σε μια εποχή που ο αγροτικός τομέας καρκινοβατεί και μαστίζεται με τις συνέπειες της κρίσης. Προτείνω λοιπόν:
Α) Tο πράσινο ως παραγωγική αγροτική δραστηριότητα: Τα περισσότερα υλικά και προϊόντα για έργα κηποτεχνίας και πρασίνου, εισάγονται (φυτικό υλικό, ξύλινοι πάσσαλοι υποστύλωσης, επεξεργασία και παραγωγή προϊόντων κομποστοποίησης, για την έρευνα και μαζική παραγωγή φυτών που είναι ενδημικά στην Eλλάδα (άρα μοναδικά στον κόσμο) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή έργων πρασίνου (π.χ. αειθαλής πλάτανος, κλπ).κ.λπ.). Εκτιμώ ότι η μπορεί να αναπτυχθεί παραγωγή τέτοιων προϊόντων στην Ελλάδα για την εγχώρια ζήτηση αρχικά και ύστερα για εξαγωγή. Μού είπε κάποιος άριστος γνώστης του αντικειμένου ότι τέτοια προγράμματα ήδη υλοποιούνται για λογαριασμό ξένων ερευνητικών ιδρυμάτων ή εταιρειών στην Ελλάδα.
Β) Aγροτικό τοπίο και περιβάλλον - υπηρεσίες που μπορεί να παράγει ο αγροτικός χώρος: Στην περιοχή μας το τοπίο και το περιβάλλον καταστρέφεται γιατί γίνεται εντατική εκμετάλλευση της αγροτικής γης.
Αυτό έχει αρνητική επίδραση όχι μόνο στην ποιότητα ζωής των αγροτών και στην παραγωγική ικανότητας της γης , αλλά κυρίως στην αδυναμία δημιουργίας υπηρεσιών και άλλων δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να ενισχύσουν το αγροτικό εισόδημα. Όμως προϋπόθεση για την ανάπτυξη του τομέα υπηρεσιών στις αγροτικές περιοχές, είναι η βελτίωση της επισκεψιμότητας της περιοχής και προτείνω: 1. Tην δενδροφύτευση όλων των εθνικών, επαρχιακών και των κύριων αγροτικών δρόμων, των εισόδων, των κεντρικών οδών και πλατειών όλων των πόλεων, κωμοπόλεων και χωριών, με φυτά που θα ανήκουν στην τοπική χλωρίδα και αντιπροσωπευτικού χαρακτήρα ανά περιοχή. Tο αναβαθμισμένο αγροτικό τοπίο που θα προκύψει, εκτιμώ ότι μπορεί άμεσα να γίνει ελκυστικότερο και να βελτιωθεί η επισκεψιμότητά του. 2. πιλοτικά προγράμματα, ανά περιοχή για δυνητικές δραστηριότητες ή υπηρεσίες που να συνδέονται με την παραγωγή και το τοπίο (π.χ. εκπαίδευση, αγροτουρισμός, πολιτισμός, αθλητικά κέντρα, γηπέδα γκολφ, εκτροφεία θηραμάτων, θεματικά πάρκα, κ.λπ.). Δημιουργία ανοικτών χώρων υψηλών περιβαλλοντικών προδιαγραφών, σε κάθε αγροτική περιοχή, που θα αναδεικνύει την μοναδικότητά της και το μικροτοπίο της, θα μπορούσε να γίνει το σημείο αναφοράς και ο χώρος προβολής των υπηρεσιών που μπορεί να παράγει η κάθε περιοχή. 3. πιλοτικά προγράμματα ενημέρωσης ώστε να αποκτήσει συμμετοχή ο αγροτικός τομέας στο παγκόσμιο χρηματιστήριο ρύπων. O τομέας αυτός έχει εξαιρετική δυναμική και τα ποσά που ήδη δαπανά η Eλλάδα, μετρώνται σε εκατομμύρια ευρώ. H φύτευση π.χ. των χαμηλής γονιμότητας αγροτικών περιοχών, μέσω προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από τις πληρωμές «αγοράς ρύπων» (βλ. ΔEH), είναι εφικτή και δυναμική και θα μπορούσε να καταστήσει την Eλλάδα «πωλητή ρύπων» με άμεσα θετικά αποτελέσματα στο αγροτικό εισόδημα. 4. Δημιουργία γραφείων παροχής υπηρεσιών αγροτικής ανάπτυξης στελεχωμένων όχι μόνον με γεωτεχνικούς αλλά ειδικούς σε θέματα τουρισμού, βιομηχανιών τροφίμων, marketing, κ.λπ). Θεωρούμε δε, ότι τα γραφεία αυτά θα πρέπει να κατανέμονται, όχι ανά νομό ή επαρχία, αλλά ανά υδρολογική λεκάνη. 5. πιλοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για την προαγωγή της επιχειρηματικότητας των αγροτών.( εκπαίδευση - γνώσεις σε θέματα χρηματοδότησης επιχειρηματικών δράσεων, σχεδιασμού, διοίκησης -ι οργάνωσης αγροτικών επιχειρήσεων, πωλήσεων, κ.λπ.)
Σκοπός η μετεξέλιξη του αγρότη, σε επιχειρηματία που θα στοχεύει -όχι στη ληστρική και βραχυχρόνια εκμετάλλευση της γης αλλά σε επιχειρηματία που θα στοχεύει στην πολύπλευρη και αειφορική εκμετάλλευση του συνόλου των παραγωγικών δυνατοτήτων που του δίνει η γη, η φύση, ο πολιτισμός, και η κοινωνία.
Γ) H αγροτική παραγωγή μπορεί να αποτελέσει επενδυτική ευκαιρία: Tο κύριο πρόβλημα της γεωργίας σήμερα, είναι η αποεπένδυση (η οικονομική απαξίωση του επαγγέλματός, η ερημοποίηση της υπαίθρου, η υποβάθμιση του αγροτικού περιβάλλοντος και τοπίου, η ρύπανση της γης και του νερού, η κακή πολλές φορές ποιότητα των αγροτικών προϊόντων κ.λπ.) Επιβάλλεται επενδυτής του αγροτικού τομέα, να είναι μόνον αυτός που έχει την ιδιότητα του αγρότη (δηλαδή το εισόδημα του οποίου να προέρχεται από την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας, τουλάχιστον σε ποσοστό 50%) και η ταυτόχρονη προσέλκυση νέων επενδυτών, τόσο σε ό,τι αφορά την διάθεση κεφαλαίων , τεχνογνωσίας , νέων ιδεών και αντιλήψεων στην επιχειρηματική αξιοποίηση της αγροτικής γης και του αγροτικού περιβάλλοντος.
Με αυτές τις προϋποθέσεις θα δίνονταν ευκαιρίες επένδυσης - απασχόλησης σε νέους επιστήμονες, σε επαγγελματίες άλλων κλάδων, σε επιχειρήσεις κ.λπ.
Δ) H παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (η/ε)από των ήλιο ως αγροτική δραστηριότητα: H πρόταση αυτή εκφράζει την αγωνία για την ανεπάρκεια και την αναπλήρωση του αγροτικού εισοδήματος συνδυαστικά με την κλασική αγροτική δραστηριότητα.
Θα συμβάλει στην κάλυψη των στόχων της χώρας ως προς τις δεσμεύσεις της στο Κιότο, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας,συναλλαγματικό όφελος
Είναι όμως το χέρι μας να άρουμε την νομική απαγόρευση της εγκατάστασης (φ/β )σε γη υψηλής παραγωγικότητας.
Ε) Kλιματική αλλαγή και γεωργία: H επερχόμενη κλιματική αλλαγή προφανώς θα επηρεάσει τόσο τον αγροτικό τομέα(οικονομική δραστηριότητα) όσο και το πράσινο (περιβαλλοντική δράση) . Θεωρώ ότι το YΠAAT θα πρέπει να ασχοληθεί με το θέμα, πολυδιάστατα ως πρόβλημα και ως δυνατότητα. Για να υπάρξουν όμως σχετικές προτάσεις, απαιτείται έρευνα και διάλογος που σημαίνει πρωτοβουλίες οποίες όχι μόνο οι κυβερνώντες (ως οφείλουν) αλλά και ο καθένας από μας.
ΣΤ) Ασωπός : Γνωρίζετε την λαϊκή παροιμία «Κάλλιο αργά παρά ποτέ». Καθυστερήσατε κε Νομάρχη και κινηθήκατε μετά την πρόσφατη σαφή θέση του κ. Παπανδρέου , ύστερα από τον διεθνή διασυρμό και την απειλή αν όχι επιβολή προστίμου από την Ε.Ε . Χάσαμε λοιπόν πολύ χρόνο. Δεν δείχνετε σίγουρος ακόμη και τώρα . Ως πρώτος πολίτης του Νομού υπεκφεύγετε απαράδεκτα από το πρόβλημα με το να λέτε ‘..λέγεται από κάποιους ότι…. ’. Έχω την τιμή να είμαι μέλος της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΒΑΓΙΩΝ για το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ . Πριν ένα χρόνο και κάτι εναντιώθηκε και πέτυχε να μην εγκατασταθεί μονάδα παραγωγής (Η/Ε) από (Φ/Α ) . Αμέσως μετά εντόπισε εξασθενή χρωμιορρύπανση και στα Βάγια (σε ηπιότερη μορφή σε σχέση με τον Ασωπό). Αγνοήθηκε αρχικά από την Νομαρχία αφού κανένα έγγραφό της δεν απαντήθηκε. Απειλήθηκε μετά από τον Δήμο. Τώρα όμως δικαιώνεται, αναγνωρίζεται, επιβραβεύεται. Είναι η γνωστή διαδρομή των πρωτοπόρων κατά Γκάντι.
Ζ) Αναδασμός: Αν είχαμε ακούσει τους πεταλωτές σήμερα δεν θα είχαμε αυτοκίνητα. Σήμερα ακούμε την υστεροβουλία, την παρακμιακή νοοτροπία κάποιων μεγάλης ηλικίας αγροτών και δεν έχουμε αναδασμούς.
Η) Άρδευση: Τα νερά της Βοιωτίας (λεκάνη του Βοιωτικού Κηφισού), οδηγούνται στην Υλίκη και μετά για ύδρευση στο Λεκανοπέδιο. Προτείνω να εξετασθεί το ενδεχόμενο τα απόβλητα να επιστρέψουν με καταθλιπτικό αγωγό κλπ. αφού προηγηθεί πλήρης επεξεργασία και να καλύψουν εν μέρει ή συνολικά τις αρδευτικές ανάγκες του Κωπαιδικού πεδίου μαζί και των Βαγίων. Σήμερα μετά την βιολογική επεξεργασία στην Ψυτάλλεια πάνε στον Σαρωνικό και γίνονται σκέψεις για άρδευση με αυτά της πεδιάδας των Μεγάρων. Προϋπόθεση όμως γι αυτό είναι να διεκδικήσουμε με το Χωροταξικό Σχεδιασμό η περιοχή μας να παραμείνει αγροτική. Δεν έχω τον χρόνο ούτε στοιχεία τώρα και περί αυτού επιφυλάσσομαι να σας δώσω εφόσον μού τα ζητήσετε. Για να γίνουν όμως πραγματικότητα απαιτείται μια άλλη αντίληψη που έχει να κάνει με την πράσινη ανάπτυξη και κυρίως πολιτική βούληση.