Από τον 8ο αιώνα π.Χ. και μετά οι Έλληνες μέσω του εμπορίου και των αποικιών μετατρέπουν τη Μεσόγειο σε ελληνική θάλασσα, στα παράλια της οποίας αναπτύσσεται με εκπληκτική ταχύτητα και ασύγκριτα λαμπρά ο πολιτισμός των νησιών, των χερσονήσων, των παράλιων περιοχών, ένας πολιτισμός που δεν εισδύει στο εσωτερικό. Η εμφάνιση του Αλέξανδρου του Μεγάλου στο τέλος του 4ου αιώνα διαφοροποιεί την κατάσταση. Ο στρατηλάτης αφήνει την Ευρώπη το 334 π.Χ. και βρίσκεται στον Ινδό το 325: σε λιγότερο από 10 χρόνια οι Μακεδόνες νικώντας την περσική αυτοκρατορία γίνονται κυρίαρχοι του κόσμου. Αυτή λοιπόν η εξάπλωση, που στρατιωτικά και πολιτικά είναι έργο των Μακεδόνων, πολιτιστικά είναι έργο της Ελλάδας. Από το θαλασσινό τομέα ο Ελληνισμός μεταφέρεται ξαφνικά σε ένα διαφορετικό τομέα, χερσαίο, που ενώνει τις χώρες που προηγουμένως διοικούσαν οι Αχαιμενίδες, από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τη Νουβία και από το Βόσπορο στον Ινδό.
Ο Ελληνισμός στον τομέα της θάλασας δεν συνάντησε κανένα εμπόδιο, δεν είχε εχθρούς. Παντού όπου έφτανε ο Αλέξανδρος οι λαοί οι οποίοι από τους Έλληνες ονομάζονταν βάρβαροι, δηλαδή λαοί με στοιχειώδη πολιτισμό ή οι μη Έλληνες ή ακόμα και οι λαοί με υψηλό πολιτισμό, επηρεάζονται από τον τρόπο ζωής και σκέψης των Ελλήνων. Σε όλες τις ανατολικές χώρες ο Ελληνισμός επιβάλλεται ως διεθνής και ως μοντέρνος για τον καιρό του. Για τους Έλληνες, η ενωποίηση του πολιτισμένου κόσμου έχει τροχιοδρομηθεί.
Η ελληνικοποίηση της Ανατολής είναι το αποτέλεσμα της κατάκτησης των επαρχιών της περσικής αυτοκρατορίας από το Μεγάλο Αλέξανδρο. Αυτό το οποίο ελληνικοποιείται είναι ό,τι αποτελούσε την περσική αυτοκρατορία ή άλλως πώς το σύνολο των χωρών των παλαιών πολιτισμών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ινδό ποταμό, γεωγραφικός χώρος που οι Αχαιμενίδες ενωποίησαν σε μια χώρα δύο αιώνες ενωρίτερα. Τι απέγινε η τέχνη που δημιουργήθηκε σε αυτές τις περιοχές; Η ελληνική τέχνη γίνεται αισθητή στο τέλος του 4ου αρχές 3ου αιώνα π.Χ. και απλώνεται παντού με τον ίδιο τρόπο. Είναι όμως νοητό ότι η τέχνη αυτή δεν μπορούσε να είναι συνεχής, με την πάροδο του χρόνου ποικίλλει. Η ελληνική τέχνη απλώνεται σε όλη την επικράτεια και είναι η ίδια από τη δυτική Μεσόγειο, την Ιταλία, τη Γαλλία την Ισπανία και τη Β. Αφρική. Ακολούθως, όταν οι μακεδονικές κατακτήσεις μετατρέπονται σε ρωμαϊκές και η τέχνη με τη σειρά της μετατρέπεται σε ελληνορωμαϊκή. Τουλάχιστον ένας μεγάλος αριθμός μνημείων, κυρίως ναών που οικοδομήθηκαν στις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες, δεν διαφέρουν από τον προϋπάρχοντα ελληνικό ρυθμό. Διαφορετική είναι η κατάσταση σε απομακρυσμένες από τη Ρώμη περιοχές, όπως η Μεσοποταμία. Είναι η πρώτη φορά που, αφού η ελληνική τέχνη εδραιώθηκε, σημείωσε βαθιά ρήξη με την τοπική, από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι την άφιξη των Σασσανίδων. Η νέα πολιτιστική συνάντηση, με τη σειρά της, δίνει τη γένεσή της σε ό,τι ονομάζεται Νέα Ανατολή, δηλαδή επανέρχεται ως είδος αναγέννησης η παλαιά ανατολική τέχνη και η ελλληνική παύει να δεσπόζει. Έστω και αν η ελληνική στρατιωτική κυριαρχία είναι σύντομη, ο ελληνικός πολιτισμός δεν είχε την ίδια τύχη. Η συνέχιση της παρουσίας του ελληνικού πολιτισμού φαίνεται από την επίμονη χρήση της ελληνικής γλώσσας στις χώρες που δεν ήταν πλέον ελληνικές. Π.χ. στην Περσία έξι αιώνες μετά την άφιξη του Αλέξανδρου, η ελληνική γλώσσα, κάτω από βασιλική διαταγή, είνα η επίσημη γλώσσα του κράτους, μαζί με την περσική και την παρθική. Στην περιοχή Arachosie, στο σημερινό Αφγανιστάν, η μακεδονική κυριαρχία κράτησε μόνο 25 χρόνια, από την άφιξη του Αλέξανδρου το 330 έως το 305 π.Χ. όταν ο Σέλευκος παραχώρησε την περιοχή στο βασιλιά των Ινδιών. Τουλάχιστον μέχρι το 250 π.Χ. τα θρησκευτικά και φιλισοφικά κείμενα γράφονται στην ελληνική και βρίσκεται σε ανταγωνισμό με την αραμαϊκή που δέσποζε στην περιοχή. Σε αυτή την ίδια την περιοχή Arachoisie, ο Ισίδωρος ο Charax, ο επονομαζόμενος "Έλληνας της Μεσοποταμίας" ο οποίος έζησε την εποχή του Καίσαρα Αύγουστου, αναφέρεται στη μητρόπολη της περιοχής, που ονομάζει Αλεξανδρούπολη και θεωρεί ελληνική. Η πόλη λοιπόν αυτή που αρχικά ανήκε στους Έλλληνες της Βακτριανής, αργότερα κάτω από ινδοσκυθική κυριαρχία διατήρησε μέχρι τις αρχές του Χριστιανισμού την ελληνική γλώσσα και αναμφίβολα τις ελληνικές διατάξεις. Αναμφισβήτητη είναι η ύπαρξη μνημείων ελληνικής τεχνοτροπίας στην περιοχή πέραν του Ευφράτη. Οι περιοχές αυτές διοικήθηκαν από βασιλείς, αντιβασιλείς, Σελευκίδες σατράπες, βασιλείς της Βακτριανής, οι οποίοι οικοδόμησαν πόλεις βάσει ελληνικού σχεδίου: ισχυρά τείχη, δημόσια κτίρια, θέατρα, ναούς, αγορά, γυμνάσιο, νεκροπόλεις έξω από τα τείχη, ό,τι δηλαδή αποτελεί μιαν ελληνική πόλη. Δυστυχώς όμως σε αυτές τις περιοχές το κύριο υλικό οικοδομής είναι η ωμή πλίνθος, εύθραυστη στις κακοκαιρίες, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο αρχαίο κόσμο, ο οποίος έκτιζε με λίθο. Εντούτοις παρέμειναν αρκετά κατάλοιπα ικανά να μαρτυρήσουν την ελληνική τους ταυτότητα. Η μεγαλοπρεπής Ευρωπός, κτίσμα των Σελευκίδων, στη Μεσοποταμία, η Βαβυλώνα, η Ορχόη, η Νιμρούτ στην Ασσυρία, η Λαοδίκεια και η Σελεύκεια επί του Ευράτη, η Περσέπολη η Ίκαρος-ελληνιστικό λιμάνι του περσικού κόλπου- στην Περσία, πόλεις στο Αφγανιστάν -η Αϊ Χανούμ- και στις Ινδίες είναι φορείς αντικειμένων, κεραμεικής, νομισμάτων, επιγραφών, αρχείων, ναών δωρικού, ιωνικού και κορινθιακού ρυθμού, όλα αποτελούν στοιχεία που μαρτυρούν την ελληνική παρουσία.
politis.-news.com
Ο Ελληνισμός στον τομέα της θάλασας δεν συνάντησε κανένα εμπόδιο, δεν είχε εχθρούς. Παντού όπου έφτανε ο Αλέξανδρος οι λαοί οι οποίοι από τους Έλληνες ονομάζονταν βάρβαροι, δηλαδή λαοί με στοιχειώδη πολιτισμό ή οι μη Έλληνες ή ακόμα και οι λαοί με υψηλό πολιτισμό, επηρεάζονται από τον τρόπο ζωής και σκέψης των Ελλήνων. Σε όλες τις ανατολικές χώρες ο Ελληνισμός επιβάλλεται ως διεθνής και ως μοντέρνος για τον καιρό του. Για τους Έλληνες, η ενωποίηση του πολιτισμένου κόσμου έχει τροχιοδρομηθεί.
Η ελληνικοποίηση της Ανατολής είναι το αποτέλεσμα της κατάκτησης των επαρχιών της περσικής αυτοκρατορίας από το Μεγάλο Αλέξανδρο. Αυτό το οποίο ελληνικοποιείται είναι ό,τι αποτελούσε την περσική αυτοκρατορία ή άλλως πώς το σύνολο των χωρών των παλαιών πολιτισμών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ινδό ποταμό, γεωγραφικός χώρος που οι Αχαιμενίδες ενωποίησαν σε μια χώρα δύο αιώνες ενωρίτερα. Τι απέγινε η τέχνη που δημιουργήθηκε σε αυτές τις περιοχές; Η ελληνική τέχνη γίνεται αισθητή στο τέλος του 4ου αρχές 3ου αιώνα π.Χ. και απλώνεται παντού με τον ίδιο τρόπο. Είναι όμως νοητό ότι η τέχνη αυτή δεν μπορούσε να είναι συνεχής, με την πάροδο του χρόνου ποικίλλει. Η ελληνική τέχνη απλώνεται σε όλη την επικράτεια και είναι η ίδια από τη δυτική Μεσόγειο, την Ιταλία, τη Γαλλία την Ισπανία και τη Β. Αφρική. Ακολούθως, όταν οι μακεδονικές κατακτήσεις μετατρέπονται σε ρωμαϊκές και η τέχνη με τη σειρά της μετατρέπεται σε ελληνορωμαϊκή. Τουλάχιστον ένας μεγάλος αριθμός μνημείων, κυρίως ναών που οικοδομήθηκαν στις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες, δεν διαφέρουν από τον προϋπάρχοντα ελληνικό ρυθμό. Διαφορετική είναι η κατάσταση σε απομακρυσμένες από τη Ρώμη περιοχές, όπως η Μεσοποταμία. Είναι η πρώτη φορά που, αφού η ελληνική τέχνη εδραιώθηκε, σημείωσε βαθιά ρήξη με την τοπική, από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι την άφιξη των Σασσανίδων. Η νέα πολιτιστική συνάντηση, με τη σειρά της, δίνει τη γένεσή της σε ό,τι ονομάζεται Νέα Ανατολή, δηλαδή επανέρχεται ως είδος αναγέννησης η παλαιά ανατολική τέχνη και η ελλληνική παύει να δεσπόζει. Έστω και αν η ελληνική στρατιωτική κυριαρχία είναι σύντομη, ο ελληνικός πολιτισμός δεν είχε την ίδια τύχη. Η συνέχιση της παρουσίας του ελληνικού πολιτισμού φαίνεται από την επίμονη χρήση της ελληνικής γλώσσας στις χώρες που δεν ήταν πλέον ελληνικές. Π.χ. στην Περσία έξι αιώνες μετά την άφιξη του Αλέξανδρου, η ελληνική γλώσσα, κάτω από βασιλική διαταγή, είνα η επίσημη γλώσσα του κράτους, μαζί με την περσική και την παρθική. Στην περιοχή Arachosie, στο σημερινό Αφγανιστάν, η μακεδονική κυριαρχία κράτησε μόνο 25 χρόνια, από την άφιξη του Αλέξανδρου το 330 έως το 305 π.Χ. όταν ο Σέλευκος παραχώρησε την περιοχή στο βασιλιά των Ινδιών. Τουλάχιστον μέχρι το 250 π.Χ. τα θρησκευτικά και φιλισοφικά κείμενα γράφονται στην ελληνική και βρίσκεται σε ανταγωνισμό με την αραμαϊκή που δέσποζε στην περιοχή. Σε αυτή την ίδια την περιοχή Arachoisie, ο Ισίδωρος ο Charax, ο επονομαζόμενος "Έλληνας της Μεσοποταμίας" ο οποίος έζησε την εποχή του Καίσαρα Αύγουστου, αναφέρεται στη μητρόπολη της περιοχής, που ονομάζει Αλεξανδρούπολη και θεωρεί ελληνική. Η πόλη λοιπόν αυτή που αρχικά ανήκε στους Έλλληνες της Βακτριανής, αργότερα κάτω από ινδοσκυθική κυριαρχία διατήρησε μέχρι τις αρχές του Χριστιανισμού την ελληνική γλώσσα και αναμφίβολα τις ελληνικές διατάξεις. Αναμφισβήτητη είναι η ύπαρξη μνημείων ελληνικής τεχνοτροπίας στην περιοχή πέραν του Ευφράτη. Οι περιοχές αυτές διοικήθηκαν από βασιλείς, αντιβασιλείς, Σελευκίδες σατράπες, βασιλείς της Βακτριανής, οι οποίοι οικοδόμησαν πόλεις βάσει ελληνικού σχεδίου: ισχυρά τείχη, δημόσια κτίρια, θέατρα, ναούς, αγορά, γυμνάσιο, νεκροπόλεις έξω από τα τείχη, ό,τι δηλαδή αποτελεί μιαν ελληνική πόλη. Δυστυχώς όμως σε αυτές τις περιοχές το κύριο υλικό οικοδομής είναι η ωμή πλίνθος, εύθραυστη στις κακοκαιρίες, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο αρχαίο κόσμο, ο οποίος έκτιζε με λίθο. Εντούτοις παρέμειναν αρκετά κατάλοιπα ικανά να μαρτυρήσουν την ελληνική τους ταυτότητα. Η μεγαλοπρεπής Ευρωπός, κτίσμα των Σελευκίδων, στη Μεσοποταμία, η Βαβυλώνα, η Ορχόη, η Νιμρούτ στην Ασσυρία, η Λαοδίκεια και η Σελεύκεια επί του Ευράτη, η Περσέπολη η Ίκαρος-ελληνιστικό λιμάνι του περσικού κόλπου- στην Περσία, πόλεις στο Αφγανιστάν -η Αϊ Χανούμ- και στις Ινδίες είναι φορείς αντικειμένων, κεραμεικής, νομισμάτων, επιγραφών, αρχείων, ναών δωρικού, ιωνικού και κορινθιακού ρυθμού, όλα αποτελούν στοιχεία που μαρτυρούν την ελληνική παρουσία.
politis.-news.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου