Η ΒΟΙΩΤΙΑ απέναντι στη νέα περιβαλλοντική και αναπτυξιακή πρόκληση

Aπό τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Ο Κάδμος γιός του Αγήνορα και της Τηλέφασσας ψάχνοντας κατά την εντολή του πατέρα του να βρει την πανέμορφη αδελφή του Ευρώπη που απήγαγε ο Δίας κατά σατανικό τρόπο μεταμορφωθείς σε λευκό ταύρο, πήγε μέχρι τους Δελφούς να ρωτήσει την Πυθία προς τα πού να κινηθεί. Αυτή του υπέδειξε να ακολουθήσει μια αγελάδα και όπου αυτή σταματήσει εκεί να κτίσει μια πόλη. Αν λοιπόν ψάχνοντας σταμάτησε στη σημερινή Θήβα και στον χώρο της Καδμείας έκτισε το ανάκτορο, σήμερα όλη η Βοιωτία από την οποία πέρασε ο Κάδμος ψάχνει να βρει το δρόμο της αλλά ίσως και τα κατάλληλα στελέχη που θα τον διανοίξουν. Αυτά σαν εισαγωγή, σαν αίτημα, σαν διακύβευμα, σαν επίκαιρος χρονικός και χωρικός συμβολισμός, σαν σημαντικό ιστορικό και μυθολογικό κοίτασμα με την συγκυρία των Ευρωεκλογών. Το περιβάλλον και η οικονομία βρίσκονται σε κρίση πλανητικού χαρακτήρα, κυριολεκτικά στο « τρίγωνο των Βερμούδων». Πρόσφατη έκθεση οικονομολόγων της Ε.Ε. εκτίμησε ότι κάθε χρόνο, από την υποβάθμιση των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα των δασών, σε παγκόσμιο επίπεδο χάνουμε πάνω από 3,5 τρις δολάρια. Για μεν την απαξίωση του περιβάλλοντος επιβάλλεται να αλλάξουμε το γνωστό αναπτυξιακό πρότυπο. Η περιβαλλοντική διάσταση να διαπερνά όλο τον σχεδιασμό σε όλους τους τομείς(δημόσιες επενδύσεις, ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, συγκοινωνίες, ενεργειακή πολιτική, φορολογική πολιτική, επιχειρηματικότητα, αγροτική οικονομία, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, τουρισμό). Η επένδυση στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της χώρας μας , στη δημιουργικότητα και τη φαντασία του ανθρώπου είναι οι προϋποθέσεις. Για δε την κατολίσθηση της οικονομίας, «ελιξίριο» η ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας, η παιδεία, η γνώση, η εκπαίδευση, οι νέες τεχνολογίες, η καινοτομία, η ποιότητα, η δίκαιη αναδιανομή εισοδήματος. Όχι στην αδιέξοδη επιλογή της φτηνής εργασίας, στη κατάχρηση των φυσικών πόρων. Ακούμε σήμερα όλο και συχνότερα τον όρο « πράσινη ανάπτυξη» πού ενώ στην αρχή θεωρούσαμε ακατανόητο,σιγά- σιγά εξοικειωνόμαστε μαζί του. Είναι η μόνη διέξοδος για να βελτιωθεί το βιοτικό μας επίπεδο, να ενδυναμωθεί η κοινωνική συνοχή, να βελτιωθεί το συναλλαγματικό ισοζύγιο ,να συμβάλει η χώρα στην παγκόσμια προσπάθεια για ένα ασφαλές και μακροχρόνια βιώσιμο περιβάλλον. Η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να ανοίξει νέα πεδία δράσης και νέες αγορές για τους δημιουργικούς επιχειρηματίες που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, συνδυάζοντας την ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου με την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Αποτελέσματα: η δημιουργία νέου πλούτου και νέων θέσεων εργασίας, αξιοπρεπών εισοδημάτων, πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, αύξηση ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, διασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής για την κοινωνία σε ένα περιβάλλον στο οποίο θα αξίζει να ζούμε και να εργαζόμαστε. Τα πάντα λοιπόν (στόχοι, σχεδιασμός, τρόπος ζωής αλλά κυρίως ο τρόπος σκέψης) προς αναθεώρηση. Η ολόπλευρη ανάπτυξη που προδιαγράφεται με το νέο αναπτυξιακό πρότυπο μη νομισθεί ότι θα γίνει με το Ησιόδειο άροτρο σε «βουκολικές» συνθήκες, αλλά σε ένα αμιγώς επιχειρηματικό περιβάλλον, με πλήρη «μεταβιομηχανικά» χαρακτηριστικά. Ισχυρά κράτη το κατενόησαν και προκειμένου να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κρίσης, ήδη άρχισαν να «πρασινίζουν» πολιτική και προτεραιότητες. Οι Κινέζοι κομμουνιστοκαπιταλιστές διαθέτουν πάνω από 220 δισ. δολάρια, δηλ. το 38% του προγράμματός τους. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Γερμανία διαθέτουν σημαντικούς πόρους για την αντιμετώπιση της κρίσης σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης. Μάλιστα στη Γερμανία η βιομηχανία των ΑΠΕ ξεπερνάει τους 300.000 εργαζομένους και αφορά δεκάδες εταιρείες, τόσο στην έρευνα όσο και στην παραγωγή. Πρέπει βέβαια να επισημανθεί ότι το παρα-πάνω έρχεται ως αποτέλεσμα μιας συγκροτημένης στρατηγικής ανάπτυξης, εκ μέρους των γερμανικών κυβερνήσεων, με κύριους άξονες την προσπάθεια σταδιακής ενεργειακής απεξάρτησης από το πετρέλαιο και κυρίως το φυσικό αέριο αλλά και τη δημιουργία μιας νέας οικονομίας και αγοράς.  Μάλιστα τα πρόσφατα προβλήματα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δικαιώνουν αυτή την πολιτική, αναδεικνύοντας τους κινδύνους στη διανομή των ενεργειακών πόρων. (Κ..Ε.26.4.09). Εδώ πρέπει να υπογραμμίσω ότι δικαιώνεται απόλυτα: αφενός 1) ο αγώνας της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ από τα ΒΑΓΙΑ -στην οποία έχω την τιμή να συμμετέχω- πού δυναμικά απέτρεψε την εγκατάσταση μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, κόντρα στον ενδοτισμό , την συγκατάθεση αν όχι και τις απειλές του οικείου Δημοτικής πλειοψηφίας. Και αφετέρου 2) ο μεγάλος αγώνας που διεξάγεται από το Δήμο Χαιρώνειας και πρωταγωνιστή τον Δήμαρχο Νίκο Παπαγγελή για να αποτραπεί ο βιασμός του διπλανού μεγάλης ιστορικής σημασίας αρχαιολογικού χώρου από παρόμοια ενεργειακή εγκατάσταση. Ενώ όμως αυτά συμβαίνουν στα ΒΑΓΙΑ και στη ΧΑΙΡΩΝΕΙΑ ο Δήμος ΘΗΒΑΙΩΝ με τα περισσότερα Δημοτικά του Διαμερίσματα, σήμερα έχουν ‘’περικυκλωθεί’’ από τέτοιες εγκαταστάσεις με σύμφωνη μάλιστα γνώμη των κατά καιρούς Δημοτικών Συμβουλίων.

Απέναντι όμως στα κράτη αυτά που προανέφερα, η χώρα μας ήδη υστερεί απελπιστικά και πρέπει να καλύψει το χαμένο έδαφος. Η Ελλάδα καρκινοβατεί στην εκμετάλλευση του αιολικού και του ηλιακού δυναμικού . Αναζητεί ακόμη τον στρατηγικό προσανατολισμό της και κυρίως τρόπους εφαρμογής των διάφορων νόμων και μέτρων που θα επιτρέψουν την επίτευξη των στόχων του 2020. Διαθέτει, αθροιστικά, το καλύτερο δυναμικό των δυο πηγών στην Ευρώπη (αέρα και ήλιο), παρ' όλα αυτά χιλιάδες πράσινες επενδύσεις καθυστερούν στα γρα¬νάζια του συστήματος αδειοδότησης, στερώντας από τη χώρα ζωτικούς πόρους και θέσεις εργασίας. Βέβαια, σε καμία περίπτωση το τρένο της πράσινης οικονομίας δεν έχει φύγει οριστικά για την Ελλάδα. Ωστόσο, όλοι οι παράγοντες της αγοράς οφείλουν να εργαστούν αποτελεσματικότερα, τόσο σε πολιτικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο -αλλά και στην εφαρμογή αυτού-, ώστε να δημιουργηθεί ένας νέος πυρήνας ανάπτυξης. Ας αναλογιστούμε ότι στη χώρα μας βρίσκονται σε λειτουργία λιγότερα από 10 ΜΜ φωτοβολταϊκών πάρκων, ενώ στην Ισπανία (τη νέα αναδυόμενη δύναμη στο χώρο των ΑΠΕ), μονάχα το 2008 εγκαταστάθηκαν νέα πάρκα συνολικής ισχύος2600 MW που αντιστοιχεί σε περίπου12δις.ευρώ! Απέναντι σε αυτή την πρόκληση και με δεδομένα τα αναφυόμενα όλο και συχνότερα προβλήματα που αναστατώνουν τις τοπικές κοινωνίες, η Βοιωτία πρέπει να πρωταγωνιστήσει στην ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας και έχει όλες τις προϋποθέσεις. Της το επιβάλλουν άλλωστε η γεωγραφική της θέση, ο φυσικός της πλούτος, ο πολιτισμός της, η ιστορία της, τα μνημεία της. Όμως το σημερινό ή αυριανό στελεχιακό της δυναμικό ( και νομίζω ότι είμαι σαφής ) που έχει ή θα έχει αποκλειστικό, ή συντρέχοντα χαρακτήρα από οποιαδήποτε θέση και επίπεδο στη λήψη κάποιας απόφασης, πρέπει επί τέλους να πάψει να υπογράφει «..ελαφρά τη καρδία..» και «..αβλεπτεί..». Από τώρα και πέρα, πάντα σε διαβούλευση και συμμετοχικά με τις τοπικές κοινωνίες να προσδιορίζουν τη δράση τους και όχι να ανακαλούν εκ των υστέρων όπως συνήθως γίνεται. Όλοι ανεξάρτητα από κομματική τοποθέτηση -και περισσότερο οι του ΠΑΣΟΚ που κατά τα φαινόμενα θα πρωταγωνιστήσει ως κυβέρνηση οσονούπω- σήμερα μπροστά στη νέα αυτή αφετηρία, οφείλουν σχεδιάσουν, να προγραμματίσουν, να απαιτήσουν, να διεκδικήσουν, να εντάξουν στα προγράμματα τη διάθεση των απαραίτητων πόρων και κυρίως να αναλάβουν την ευθύνη της υλοποίησης. Η παμβοιωτική πράσινη ανάπτυξη πρέπει ως μονόδρομος να αποτελέσει το νέο μεγάλο όραμα στο νoμό μας. Θα κλείσω με ένα λογοπαίγνιο: αν το 480 π.χ η απάντηση της Πυθίας στους Αθηναίους ήταν ότι τα ‘’ξύλινα τείχη’’ θα σώσουν την πόλη τους από τους Πέρσες και αυτά κατά τον Θεμιστοκλή ήταν τα πλοία πράγμα πού επιβεβαιώθηκε με την περίλαμπρη νίκη στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, σήμερα για να κωπηλατήσουμε επιτυχώς μέσα στο ‘’ τρίγωνο των Βερμούδων’’ της οικονομικής και όχι μόνο κρίσης είναι τα ’’τείχη της πράσινης ανάπτυξης’’.