Πλατωνικά θέματα: Το δαχτυλίδι του Γύγη

[[ δαμ-ων ]]

Τα παραμύθια έχουν μέσα τους περισσότερα δαχτυλίδια κι από τα κοσμηματοπωλεία. Όμως τα παραμυθένια δαχτυλίδια έχουν αξία πολύ μεγαλύτερη κι από το πιο ζηλευτό κόσμημα μιας Ινδής μαχαρανής ή μιας κυρίας πολυεκατομμυριούχου, καθώς είναι μαγικά και πραγματοποιούν όλες τις επιθυμίες! Μπορούν να κάνουν τον ήρωα αόρατο, να κατασκευάσουν αστραπιαία μια ολόκληρη πόλη, να χωρίσουν σωρούς από στάρι ή να εμφανίσουν ένα τραπέζι γεμάτο φαγητά. Άλλα πάλι αλλάζουν χρώμα ειδοποιώντας τον κάτοχό τους για έναν κίνδυνο.

Ακόμα πιο παλιά από τα δαχτυλίδια των παραμυθιών είναι τα δαχτυλίδια των μύθων. Ένα τέτοιο δαχτυλίδι είναι το δαχτυλίδι του Γύγη, που αναφέρει ο Πλάτωνας στο έργο του “Πολιτεία”. O Γύγης, στο μύθο που αναφέρει ο Πλάτωνας, έγινε βασιλιάς της Λυδίας στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. χάρη σε ένα δαχτυλίδι που, όταν του έστριβε κατάλληλα την πέτρα, τον έκανε αόρατο. Η γνώση του μυστικού, που κάνει πρόσωπα και πράγματα αόρατα, είναι στρατηγικής σημασίας όπλο και τεράστιος πειρασμός, όταν η συνειδητότητα δεν είναι αφυπνισμένη όπως πολύ εύγλωττα επισημαίνει ο Πλάτωνας. Εκεί αναφέρεται ο μύθος του Γύγη του βοσκού, που ένας ξαφνικός σεισμός τον έφερε σε ένα χάσμα της γης, όπου ανακάλυψε ένα χρυσό δακτυλίδι. Φορώντας το μπορούσε και γινόταν αόρατος όποτε ήθελε και εμφανιζόταν επίσης όποτε ήθελε. Έτσι ο ταπεινός βοσκός μπορούσε να κάνει ό,τι επιθυμούσε χωρίς να γίνεται αντιληπτός και φυσικά χωρίς να τιμωρείται. Κατάφερε λοιπόν να γίνει εραστής της βασίλισσας και με τη βοήθειά της σκότωσε τον βασιλιά παίρνοντας τη θέση του. Κι έτσι από τα βάθη του χρόνου ο Πλάτων επισημαίνει πως η αόρατη δύναμη γίνεται επικίνδυνη και μπορεί να οδηγήσει στην εγκληματικότητα και τον σφετερισμό της εξουσίας

Ας δούμε τον μύθο από μετάφραση όπως τον παραθέτει ο Πλάτωνας:

[ Λεν ότι αυτός (ο πρόγονος του Λυδού Γύγης) ήταν βοσκός και δούλευε στην υπηρεσία του τότε άρχοντα της Λυδίας. Όταν έπεσε νεροποντή και έγινε σεισμός, ράγισε ένα τμήμα στον τόπο όπου έβοσκε το κοπάδι του. Το είδε, παραξενεύτηκε και κατέβηκε σ’ αυτό• είδε τότε, όπως λέει κάποιος μύθος, και άλλα περίεργα και ένα χάλκινο άλογο κούφιο από μέσα με θυρίδες• όταν έσκυψε μέσα, είδε να υπάρχει ένας νεκρός με διαστάσεις μεγαλύτερες από όσο ένας κανονικός άνθρωπος• δεν είχε πάνω του τίποτε άλλο, αλλά φορούσε στο χέρι του ένα χρυσό δαχτυλίδι• του το έβγαλε και ανέβηκε επάνω. Όταν έγινε η συνηθισμένη συνάθροιση των βοσκών, για να ενημερώσουν, όπως γινόταν κάθε μήνα, το βασιλιά για τα κοπάδια τους, έφτασε κι εκείνος φορώντας το δαχτυλίδι. Καθώς λοιπόν καθόταν με τους άλλους βοσκούς, έστριψε τυχαία το δέσιμο του δαχτυλιδιού προς το μέρος του, προς την παλάμη• μόλις το έκανε, έγινε άφαντος για όσους κάθονταν γύρω του, έτσι που εκείνοι μιλούσαν γι’ αυτόν σαν να είχε φύγει. Αυτός παραξενεύτηκε και ψηλαφώντας πάλι το δαχτυλίδι έστριψε το δέσιμο προς τα έξω• όταν το έστριψε, έγινε ορατός σ’ όσους ήταν γύρω του. Όταν αντιλήφθηκε αυτό που έγινε, δοκίμασε αν το δαχτυλίδι είχε τη δύναμη αυτή και αν έτσι του συμβαίνει, δηλαδή, όταν στρέφει το δέσιμο προς τα μέσα, να γίνεται φανερός. Όταν το διαπίστωσε, πέτυχε να πάει κι αυτός με τους βοσκούς που στέλνονται στο βασιλιά για ενημέρωσή του. Όταν πήγε, είχε σεξουαλική επαφή με τη γυναίκα του βασιλιά, μαζί της επιτέθηκε εναντίον του, τον σκότωσε και πήρε την εξουσία. ] ( Πλάτωνας, “Πολιτεία”, 359C- 360B)

Η συνέχεια >>> VAGIAblog