Ανάπτυξη το ποθούμενο … Ποια όμως; Το ζητούμενο …!

Από "Τάδε έφη SFIGGA"

Εισαγωγικά «οικονομική ανάπτυξη», είναι η διαδικασία με την οποία το πραγματικό εθνικό εισόδημα μίας χώρας αυξάνει στη διάρκεια μίας (μακράς) χρονικής περιόδου». Επομένως αν υποθετικά ο ρυθμός που αυξάνει ο πληθυσμός είναι μικρότερος από το ρυθμό που αυξάνει το εισόδημα, τότε το κατά κεφαλή εισόδημα θ' αυξάνει.
Η αύξηση του ΑΕΠ ήταν ο συνήθης στόχος που ζητούσε η οικονομία μιας χώρας να πετύχει και από αυτό προσδιοριζόταν ότι υπάρχει ανάπτυξη Η ανάπτυξη είναι μια οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική διαδικασία, δυναμική και όχι στατική, που αφορά ολόκληρη την κοινωνία. Η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, η ολοκληρωμένη ανάπτυξη, είτε την προσδιορίζουμε ως βιώσιμη, είτε της δώσουμε τη μορφή μιας ολοκληρωμένης, μιας «ολιστικής» ανάπτυξης, πρέπει να έχει δημοκρατικό χαρακτήρα.
Άρα λοιπόν, η ανάπτυξη που επιζητούμε στον 21ο αιώνα έχει κατ΄ ανάγκη και έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Επιπλέον, έχει και έντονο περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη αλλά με πρώτιστη διασφάλιση του περιβάλλοντος που θα κληροδοτηθεί στην επόμενη γενιά. Συνήθως τους όρους «οικονομική μεγέθυνση» (growth) και «οικονομική ανάπτυξη» (development), μεταφράζουμε αδιακρίτως ως «ανάπτυξη». Όμως δεν πρόκειται για το ίδιο πράγμα. «Μεγέθυνση» σημαίνει περαιτέρω εξάπλωση σε νέες αγορές, νέα προϊόντα, νέες πηγές πρώτων υλών, ενώ «ανάπτυξη» μπορεί κάλλιστα να σημαίνει λελογισμένη εκμετάλλευση ή ποιοτική αναβάθμιση των υφιστάμενων. Εκεί άλλωστε βασίζεται η χρήση του όρου «βιώσιμη ανάπτυξη».Μπορεί να σκεφτεί κανείς αναρίθμητες περιπτώσεις όπου μια πολιτική «βιώσιμης ανάπτυξης» βελτιώνει μια οικονομία, ενώ αντίθετα μια «άγρια» και «επιθετική» ανάπτυξη την τελματώνει.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η οικονομική ανάπτυξη αντιμετωπίζονται ως δύο πόλοι ανταγωνιστικοί για αυτό είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της αειφόρου ανάπτυξης. Οι προσπάθειες της οργάνωσης προς αυτήν την κατεύθυνση εστιάζονται στην εφαρμογή της περιφερειακής πολιτικής της Ε.Ε στη χώρα μας (τα γνωστά Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης - ΚΠΣ), η οποία και αποτελεί την κυριότερη αναπτυξιακή πολιτική, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Η συνταγματική κατοχύρωση της αρχής της αειφορίας έγινε το 2001, με τη διατύπωση: «Το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα, στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας». Η αειφορία ως νομική και συνταγμα­τική αρχή περιορίζει τις δημόσιες πολιτι­κές και τις δραστηριότητες των ιδιωτών, επειδή δεν επιτρέπει την υποβάθμιση του περιβάλλοντος σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τίθεται σε κίνδυνο η ανάπτυξη για τις επόμενες γενιές. Η προ­τεινόμενη εν πολλοίς αντικατάσταση της αειφορίας με την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης, ίσως αποτελεί «μετάλλαξη» που προκαλεί ερωτηματικά και εγείρει σοβαρότατες ανησυχίες. Η «αειφόρος ανάπτυξη/sustainable development» έχει αναχθεί στην κορυφή των στόχων της Ε.Ε με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ.
Τα υπαρκτά προβλήματα που βιώνουν σήμερα οι αγρότες, μη εξαιρούμενων και των Βοιωτών και των Βαγαίων αγροτών, πιθανώς να αποτελούν «βάση», αγωνιώδους διαβούλευσης για τη διασφάλιση έστω και «ελάχιστων θέσεων εργασίας», σε τοπικό επίπεδο από «βιομηχανική δραστηριότητα», έναντι κόστους που δεν μπορούν να αποτιμήσουν, ενώ οι «Δαναοί» επενδυτές καιροφυλακτούν με τα «δώρα» ανά χείρας.
Η δημιουργία μονάδας ηλεκ/γής θα επηρεάσει άμεσα το οικοσύστημα, τη ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων. Φυσικό και επόμενο είναι λοιπόν να κορυφώνονται οι λαϊκές αντιδράσεις, αφού απουσιάζει ο ουσιαστικός διάλογος, τα όποια αντισταθμιστικά οφέλη εξαντλούνταν στην πιθανή προσφορά ολιγάριθμων «θέσεων εργασίας» ή στην επιλεκτική χρηματοδότηση κάποιων «έργων υποδομής» π.χ οδοποιία «υποκαθιστώντας» οι ιδιώτες επενδυτές την Κεντρική Διοίκηση και την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (;) και στην προσφορά «ενέργειας και ζεστού νερού» στους κατοίκους.
Η αλλαγή στο κλίμα είναι όμως ένα παγκόσμιο πρόβλημα κάτι που επιβάλλει λύσεις παγκόσμιας αποδοχής. Πολλές όμως από τις τεχνολογίες, είτε προσκρούουν στη μη-δεκτικότητα των κοινωνιών -άνθρακας, πυρηνική-, είτε επιβαρύνουν υπέρμετρα το ενεργειακό κόστος είτε δεν είναι ακόμα διαθέσιμες με όρους αγοράς. Αντίθετα οι τεχνολογίες βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι διαθέσιμες, ώριμες για χρήση και οικονομικά συμφέρουσες συνδυάζοντας με το πέρας της απόσβεσής τους το περιβαλλοντικό όφελος με το οικονομικό.
Ας διεκδικήσουμε ενεργά το «δικαίωμα λόγου» στη διαχείριση της ζωής μας. Ας απαιτήσουμε σε κάθε περίσταση, ο διάλογος όταν αφορά κατά κυριολεξία την αυριανή «μορφή» της περιοχής και την «ποιότητα ζωής», να είναι ουσιαστικός και όχι «προσχηματικός» ή και «κατευθυνόμενος» από δογματικά αναπτυξιακά πρότυπα και στεγανά.
Η ποιότητα του περιβάλλοντος αποτελεί σημαντικό παράγοντα για προσέλκυση επενδυτών και ιδιαίτερα για επενδύσεις που έχουν «υψηλή προστιθέμενη αξία» όπως είναι αυτές που αφορούν στην έρευνα και την τεχνολογία. Είναι λοιπόν «ψευδεπίγραφο» το δίλημμα «μονόδρομων» οικονομικής ανάπτυξης, μέσω «ρυπογόνων δραστηριοτήτων» ανεξαρτήτως ποσοστού έκλυσης ρύπων και ανεξαρτήτως «καύσιμης» πρώτης ύλης. Η «ζήτηση και ανάπτυξη» εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων, που σχετίζονται με «καθαρές» επιχειρηματικές βιομηχανικές και βιοτεχνικές δράσεις που δεν «οχλούν και ρυπαίνουν», προσδίδει αφενός συγκριτικό πλεονέκτημα στις περιοχές αυτές, χωρίς αφετέρου να εκτοπίζει ή (και) να ανταγωνίζεται τις υπάρχουσες κλασσικές δραστηριότητες όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία κλπ.
Πριν λοιπόν καταλήξουμε στη μετατροπή του «Τηνερίου Πεδίου» σε κάποιας μορφής «Αλιβέρι», ας εξετάσουν οι αρμόδιοι, την ανάγκη αλλαγής του προσανατολισμού της τοπικής γεωργίας & κτηνοτροφίας στην παραγωγή προϊόντων που ζητούνται στις αγορές, όπως τα βιολογικά, τα ΠΟΠ, στην συνεργασία με τους φορείς του Νομού για την ίδρυση Βοιωτικού «Γεωργικού Ινστιτούτου» που θα προτείνει νέα προϊόντα, νέες μορφές καλλιέργειας και θα εκπαιδεύει τους αγρότες, στην ίδρυση Διαμετακομιστικού και Εμπορευματικού Κέντρου προϊόντων. Ας λάβουν σοβαρά υπόψη τις εισηγήσεις για την ίδρυση Βιομηχανικού Πάρκου (ΒΙ.ΠΑ.) και Βιοτεχνικού Πάρκoυ (ΒΙΟ.ΠΑ.) που υπερτονίζεται από πολλούς φορείς στις δύο επαρχίες του νομού, που θα λειτουργήσει ως χώρος «οργανωμένης υποδοχής» βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων μέσης και χαμηλής όχλησης
Η περιοχή της Θήβας παρουσίασε σημαντική βιομηχανική ανάπτυξη, τα τελευταία όμως 10-15 χρόνια εξαιτίας της διαρθρωτικής κρίσης της ελληνικής βιομηχανίας, είχαμε τη συρρίκνωση ή και το κλείσιμο δεκάδων επιχειρήσεων και τη μείωση των θέσεων εργασίας σε ποσοστό ίσως και πάνω από 50%. Σε καμιά όμως περίπτωση, δεν πρέπει να εξετάζουμε την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, με όρους και υπό το πρίσμα των όποιων «καλών» επιφέρει, αν γίνουν δεκτές τέτοιου είδους «επενδύσεις», όπως τα «θερμικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής» αλλά και υπό το «πρίσμα των δεινών» που πολλαπλασιαστικά θα επιφέρουν οι επενδύσεις αυτές, αν «μακροπρόθεσμα», αποδειχθούν λάθος… Η προστασία του περιβάλλοντος πάνω απ΄ όλα, αποτελεί μια γνήσια συνεισφορά και στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας και φυσικά «ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζει μόνο με ΑΕΠ», σημείωνε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός οικ/γος Paul Samuelson. Ή για θυμηθούμε και την κλασσική ρήση του ετέρου Άγγλου, κλασσικού οικ/γου, John Mayard Keynes:
«Το μακροπρόθεσμο είναι παραπλανητικό για τα σημερινά (οικονομικά) πράγματα, γιατί απλά μακροπρόθεσμα, θα είμαστε όλοι νεκροί…».
Λελογισμένες σκέψεις χρειάζονται και πέρα απ΄ όλα έγκαιρα «αντανακλαστικά» των εχόντων τα «ηνία» του τόπου σήμερα και τις τύχες των Βαγίων στα χέρια τους.
Οι γλυκόλαλες «Σειρήνες» της «απρογραμμάτιστης-επιδερμικής» βιομηχανικής ανάπτυξης και η άνευ όρων προσέλκυση στα «θέλγητρά τους» κάλλιστα αύριο, μπορούν να αποτελέσουν τις «Ερινύες» της συνείδησης, που θα κατατρύχουν όσους αμέσως ή εμμέσως «υπέκυψαν», συνήργησαν και προσέφεραν αφελώς ή και «θυσίασαν» «την γην, το ύδωρ και τον ουρανόν» του Τηνερίου Πεδίου…
Ίσως όμως τότε να είναι πολύ αργά για όλους τους υπόλοιπους, που αποφάσισαν για τη ζωή τους, χωρίς την συναίνεση τους !