Μηδενική αύξηση των δημοτικών τελών για το 2009

Γράφει ο Πολιτικός Μηχανικός Θεόδωρος Κ. Παπαϊωάννου

Άρχισε πάλι η συζήτηση για τις αυξήσεις των δημοτικών τελών που προετοιμάζεται να επιβάλει η δημοτική αρχή Βαγίων και όχι μόνο για το 2009.
Οι αυξήσεις αυτές δεν αφορούν μόνο τα τέλη φωτισμού ή καθαριότητας, αλλά και τις κάθε είδους «ανταποδοτικές» υπηρεσίες που παρέχουν οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις των Δήμων, χωρίς να εξαιρείται ο δήμος των Βαγίων.
Έχω την αίσθηση ότι στους περισσότερους δήμους της Βοιωτίας οι αυξήσεις των ανταποδοτικών τελών για το 2009 πρέπει να θεωρούνται αναπόφευκτες, παρά το ότι διανύουμε περίοδο οικονομικής ύφεσης, με πολλούς δημότες να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Οι περισσότεροι δήμαρχοι, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν συγκρούσεις με τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και να αποτρέψουν αντιδράσεις που θα προέλθουν από τις ίδιες τους τις παρατάξεις, κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους και αποφεύγουν να ανακοινώσουν τις προθέσεις τους για το ύψος των αυξήσεων που θα επιβάλλουν. Σύμφωνα με το Νόμο είναι δυνατή εκ μέρους των Ο. Τ. Α. η επιβολή ανταποδοτικών τελών ή εισφορών για την αντιμετώπιση δαπανών για υπηρεσίες ή έργα στην περιοχή τους, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Τα τέλη αυτά έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα και το ύψος τους, οι υπόχρεοι καταβολής τους, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, ορίζονται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Για να είναι ωστόσο ανταποδοτικά τα τέλη θα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις και συγκεκριμένα να αποτελούν αντάλλαγμα μιας ειδικής παροχής που προσφέρεται αποκλειστικά στους βαρυνόμενους με αυτά και το ύψος τους να είναι ανάλογο προς το ύψος της αντιπαροχής της οποίας μπορεί να κάνει χρήση ο πολίτης. Το ερώτημα που κάθε χρόνο τίθεται στις συζητήσεις για την αύξηση των τελών, είναι κατά πόσο είναι ανάλογα των υπηρεσιών που απολαμβάνουν οι πολίτες. Το πρόσημο για τους δημότες είναι πάντα αρνητικό καθώς οι δήμοι υστερούν σε βασικές υπηρεσίες και κυρίως στην καθαριότητα Θα επαναλάβουν λοιπόν και πάλι το γνωστό: «δεν είναι αυξήσεις αλλά τιμαριθμική αναπροσαρμογή των τιμολογίων του Δήμου στο ύψος του πληθωρισμού ή κάτω κι απ΄ αυτόν». Μετά θα παιχτεί το επίσης γνωστό θέατρο, οι υπηρεσίες να εισηγούνται μεγάλες αυξήσεις και η δημοτική αρχή -με τις κοινωνικές τάχα ευαισθησίες της- να τις μειώνει γενικά ή ειδικά για ορισμένες κατηγορίες δημοτών. Και ο χορός καλά κρατεί! Μόνο που φέτος, η οικονομική κρίση (των νοικοκυριών και όχι των Τραπεζών) έχει φέρει τους πολίτες σε απόγνωση. Μεγάλες κατηγορίες πληθυσμού τα φέρνουν βόλτα. Στέρεψαν και τα δάνεια που κάλυπταν τις καθημερινές ή βασικές καταναλωτικές ανάγκες τους, κι έτσι ξέμειναν τα νοικοκυριά. Αν επαληθευθεί μάλιστα αυτό που λέγεται, πως δηλαδή ακόμα δεν είδαμε τίποτα από τις συνέπειες της κρίσης, τότε το 2009 η κατάσταση θα φτάσει στο απροχώρητο.

Η κυβέρνηση συνεχίζει το δικό της τροπάριο. Όλα είναι αναπόφευκτες συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Κάνει πως δεν γνωρίζει το αδιέξοδο των νοικοκυριών, ενώ οι πρώην ΔΕΚΟ ετοιμάζονται για γενναίες αυξήσεις των τιμολογίων τους, αυξήσεις που θα επιφέρουν το τελειωτικό χτύπημα. Με αυτά τα δεδομένα, όσο συνεχίζεται η ίδια κυβερνητική πολιτική κι όσο παραμένει αυτή η κυβέρνηση, τουλάχιστον η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να είναι αρωγός στον πολίτη και να μην κάνει κι αυτή τη ζωή του ακόμα δυσκολότερη. Γι΄ αυτό η δημοτική αρχή οφείλει να μην επιβάλει καμιά άμεση ή έμμεση, τιμαριθμική ή τιμολογιακή αύξηση σε κανένα δημοτικό τέλος . Οφείλει να παγώσει όλα τα τέλη για το 2009. Διαφορετικά στα μάτια των δημοτών θα αποδειχθούν αναξιόπιστες και αφερέγγυες οι εξαγγελίες της δημοτικής αρχής περί κοινωνικής πολιτικής και ευαισθησίας.

Αν το πάγωμα των δημοτικών τιμολογίων είναι η αναγκαία πράξη τη στιγμή αυτή, η επιδίωξη της συνεχούς μείωσής τους θα έπρεπε να είναι πάγια πολιτική της δημοτικής αρχής, που προϋποθέτει βέβαια αλλαγή της γενικότερης πολιτικής της. Αυτό μπορούσε και μπορεί να γίνει με μέτρα εξορθολογισμού των δαπανών, πολιτικές μείωσης του κόστους και ταυτόχρονα αύξησης της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Τέτοια περιθώρια υπάρχουν πάρα πολλά. Ήδη έχουν αρχίσει οι δημότες να προβάλλουν το αίτημα προς τις δημοτικές διοικήσεις, χωρίς να ξέρω αν αυτές συλλαμβάνουν το μήνυμα. Υπερθεματίζοντας εισηγούμαι τα μέτρα να είναι ευρύτερα και να επεκταθούν μάλιστα και σε άλλες μορφές οικονομικής βοήθειας, είτε με την παροχή σίτισης είτε με την ενίσχυση μέσω κάποιου ποσού οικονομικής βοήθειας, πρός τα άτομα που είναι σε εξαιρετικά δεινή οικονομική θέση. Τέτοια υπάρχουν όπως και άλλα πού αδυνατούν να πληρώσουν τη συμμετοχή τους στα φάρμακα.

Για να υλοποιηθεί όμως αυτό πρέπει να αποτιμηθεί το ακριβές οικονομικό ποσό που θα διατεθεί από κάθε Δήμο, προκειμένου να διαπιστωθεί η αντοχή του αντίστοιχου δημοτικού προϋπολογισμού. Σε αντίθετη περίπτωση οι δήμαρχοι πρέπει να είναι άκρως διεκδικητικοί για τη χρηματοδότησή τους από τα αντίστοιχα υπουργεία και να επιμένουν συνεχώς μεμονωμένα και συλλογικά στην καταβολή των αναλογούντων από παρελθόντα έτη θεσμοθετημένων πόρων. Θα πρέπει να είναι σε θέση οι ΟΤΑ να χαρτογραφήσουν σε απόλυτους αριθμούς, μέσα στα διοικητικά τους όρια πόσες είναι οι συγκεκριμένες οικογένειες (π.χ. πολυμελείς, άλλες στις οποίες ο αρχηγός της είναι μακροχρόνια άνεργος, άτομο με ειδικές ανάγκες κοκ.) Τέτοιες κοινωνιολογικές έρευνες όμως με αυτού του είδους χρήσιμα κοινωνιολογικά στοιχεία που αποτυπώνουν το «προφίλ» των δημοτών τους αμφιβάλλω αν διαθέτουν οι ΟΤΑ.

Οι αντιπολιτευόμενες δημοτικές παρατάξεις, π.χ. σαν των Βαγίων με την γνωστή μακρά τους θητεία, μαζί με την σωρευμένη εμπειρία τους όπως ευελπιστώ, πρέπει να ανακαλύψουν, να εντοπίσουν και να αποκαλύψουν τις πορώδεις περιοχές σπατάλης και διασπάθισης του δημοτικού χρήματος που πρέπει να «στεγανοποιηθούν» αμέσως. Κατά την συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο με τα αξιόπιστα και τα τεκμηριωμένα στοιχεία που θα διαθέτουν, να εισηγηθούν, να υποστηρίξουν διεκδικήσουν το πάγωμα όλων των δημοτικών τελών το 2009. Θα είμαι στο πλευρό τους αν φέρουν με δική τους πρωτοβουλία το θέμα «ανταποδοτικά τέλη» σε δημόσια διαβούλευση.
Έγραψα αυτό το άρθρο γιατί θεωρώ επιεικώς απαράδεκτο να δημοσιοποιώ ευρύ πεδίο προβληματισμών μου τελευταία με την παρούσα χρηματοπιστωτική κρίση και να αντιπαρέρχομαι, -εκών ή άκων- υπάρχοντες συνειρμούς με τοπικές συμπεριφορές, επιπτώσεις, αποφάσεις και πολιτικές.