Οι κλώνοι ζώων-ανθρώπων δεν "δουλεύουν" - Τα ωάρια ζώων δεν είναι καλή πηγή για εμβρυικά βλαστοκύτταρα

Ερευνητές που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν ωάρια ποντικιών, αγελάδων και λαγών για να δημιουργήσουν ανθρώπινους κλώνους, ανακοίνωσαν ότι οι προσπάθειές τους απέτυχαν να παράγουν λειτουργικά έμβρυα, αν και επέμειναν ότι η ανθρώπινη κλωνοποίηση μπορεί να "δουλέψει" στην πράξη, σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό.

Η ανάμιξη ανθρώπινων και ζωικών κυττάρων δεν φαίνεται να προγραμματίζει σωστά το ωάριο, δήλωσε ο δρ Ρόμπερτ Λάντσα της εταιρίας Advanced Cell Technology με έδρα τη Μασαχουσέτη. Όμως η χρήση ανθρώπινων κυττάρων όντως αναπρογραμματίζει το ωοκύτταρο και ενεργοποιεί τα αναγκαία γονίδια για ένα βιώσιμο κλωνοποιημένο έμβρυο, όπως αναφέρουν ο Λάντσα και οι συνεργάτες του σε άρθρο στο περιοδικό "Cloning and Stem Cells" (Kλωνοποίηση και Βλαστοκύτταρα).

Αρκετές επιστημονικές ομάδες έχουν προσπαθήσει να δημιουργήσουν υβρίδια ανθρώπων-ζώων ως πηγή για εμβρυικά βλαστοκύτταρα. Επειδή τα ανθρώπινα ωάρια είναι σπάνια και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθούν από τη γυναίκα, μερικοί επιστήμονες πρότειναν τη χρησιμοποίηση ζωικών ωαρίων. Ο πυρήνας του ωοκυττάρου αφαιρείται και στη θέση του τοποθετείται ο πυρήνας ενός άλλου τύπου κυττάρου, είτε από το ζώο-δωρητή είτε από τον άνθρωπο που θα κλωνοποιηθεί. Αν όλα πάνε καλά, το ωάριο αρχίζει να αναπτύσσεται και να διαιρείται σαν να είχε γονιμοποιηθεί από σπέρμα, ενώ το έμβρυο που θα προκύψει, θα έχει κυρίως το DNA του δωρητή.

Σύμφωνα με τον Λάντσα, η βασική ιδέα ήταν να τοποθετηθεί το DNA ενός ασθενούς μέσα σε κενό (από πυρήνα) ωοκύτταρο αγελάδας ή λαγού και έτσι να γίνει ο αναπρογραμματισμός του DNA σε βλαστοκύτταρο. Όμως οι επιστημονικές ομάδες που δοκίμασαν αυτή την τεχνική, μετά από εκατοντάδες πειράματα εδώ και μια δεκαετία, τελικά πάντα κατέληξαν με μια κυτταρική διαίρεση, από όπου δεν προκύπτει έμβρυο. Το υβρίδιο ποντικιού-ανθρώπου "έσβησε" μετά από μια μόνο κυτταρική διαίρεση, ενώ τα υβρίδια αγελάδας-ανθρώπου και λαγού-ανθρώπου πήγαν μακρύτερα, αλλά σταμάτησαν μόνα τους στο σημείο που το μητρικό DNA θα έπρεπε να παρέμβει στην όλη διαδικασία για να μετατρέψει τη διαιρούμενη κυτταρική σφαίρα (το μορίδιο) σε κανονικό έμβρυο - κάτι που ποτέ δεν έγινε.

Σύμφωνα με τον Λάντσα, μάλλον η χρήση ωαρίου άλλου ζωικού είδους (μη ανθρώπινου) "σβήνει" τα γονίδια που πρέπει να ενεργοποιηθούν, ώστε να παραχθεί πλήρες έμβρυο. Όμως, πρόσθεσε, ο κλώνος ανθρώπου-ανθρώπου όντως "ανάβει" τα σωστά γονίδια, αν και, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης σταμάτησε πριν μπορέσει να παράγει βλαστοκύτταρα.

Ο Ίαν Γουίλμουτ, διευθυντής του Κέντρου Αναγεννητικής Ιατρικής του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και ένας από τους επιστήμονες που κλωνοποίησαν το πρώτο θηλαστικό, το πρόβατο "Ντόλι", που είναι και αρχισυντάκτης του περιοδικού "Cloning and Stem Cells", χαρακτήρισε "απογοητευτικά" τα αποτελέσματα της έρευνας , τα οποία, όπως είπε, καθιστούν εξαιρετικά απίθανο να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον ωοκύτταρα ζώων ως δέκτες για μεταφορά ανθρώπινου κυτταρικού πυρήνα.

Ο Λάντσα πάντως δήλωσε ότι η έρευνά του έδειξε "για πρώτη φορά πως η ανθρώπινη κλωνοποίηση πραγματικά δουλεύει και ότι το DNA αναπρογραμματίζεται". Όπως είπε, η κλωνοποίηση μπορεί να επιτευχθεί και με άλλες μεθόδους, όπως με την χρήση κυττάρων από αναπτυσσόμενα έμβρυα που χρησιμοποιούνται στις τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης, ή με την χρήση κυττάρων από το δέρμα, τα οποία αναπρογραμματίζονται για να λειτουργήσουν ως βλαστοκύτταρα. Τα τελευταία είναι τα άκρως εύπλαστα κύτταρα που μπορούν να εξελιχθούν σε οποιονδήποτε άλλο ιστό του σώματος.

Οι επιστήμονες οραματίζονται να μπορέσουν να αναδημιουργούν στο μέλλον ανθρώπινα όργανα (καρδιά, μάτια, δέρμα, εγκέφαλο κ.α.), για αρρώστους που έχουν καταστραφεί τα δικά τους όργανα, με τη χρήση δικών τους βλαστοκυττάρων, ώστε τα νέα όργανα να είναι απόλυτα συμβατά με τον οργανισμό του ασθενούς και να μην απορρίπτονται από αυτόν, όταν προέρχονται από δωρητή. Η κλωνοποίηση εμβρύων, ώστε να έχουν το ίδιο DNA ή τύπο ιστού με τον ασθενή, έχει προταθεί ως κατάλληλη κλινική λύση. Όμως οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει ακόμα να πάρουν ένα εμβρυικό βλαστοκύτταρο από ένα κλωνοποιημένο έμβρυο, ούτε έχουν βρει ένα αποτελεσματικό τρόπο να κλωνοποιούν ανθρώπινα έμβρυα, όπως έδειξε και η εργασία του Λάντσα.

Πηγή: ΑΝΑ-ΜΠΑ