Η αλχημεία ( γ’ μέρος )

[[ δαμ-ων ]]

Στα γραπτά του Ζώσιμου, όπως σχολιάζονται από τον Ολυμπιόδωρο, αναφέρεται ότι οι Δάσκαλοι της Ιερής Τέχνης, της Αλχημείας, μαζί με τις αλχημιστικές τεχνικές δίδασκαν και την ένωση με το Θεό. Η διαδικασία αυτή απαιτεί το καταλάγιασμα των παθών και την ανάπαυση του σώματος. Ο Αλχημιστής οφείλει να επικαλεστεί το θείο ον μέσα του, τον Ανώτερο Εαυτό, κι όσοι γνωρίζουν τον εαυτό τους, γνωρίζουν τον εσωτερικό Θεό, το Χριστικό στοιχείο. Γιατί για τους Χριστιανούς Αλχημιστές ο Χριστός είναι η Φιλοσοφική Λίθος, που μετατρέπει τον εγωιστικό άνθρωπο σε αλτρουιστή. Είναι το ελιξίριο της ζωής, η αλήθεια και ο δρόμος προς την τελείωση. Ας θυμηθούμε εδώ τα λόγια του Ιησού: « Εγώ ειμί η οδός, η ζωή και η αλήθεια.»
Η Αλχημεία είναι η επιστήμη που προκύπτει από τη γνώση του θεού, του ανθρώπου και της φύσης. Κανένα από τα στοιχεία αυτά δεν μπορούμε να γνωρίσουμε, χωρίς να γνωρίσουμε και τα υπόλοιπα δύο, γιατί αυτά τα τρία “στοιχεία” αποτελούν ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο. Σαν επιστήμη η Αλχημεία σχετίζεται τόσο με τα υλικά όσο και με τα πνευματικά θέματα, γιατί η ύλη και το πνεύμα αποτελούν, απλά, τις δυο αντίθετες εκδηλώσεις του Αιώνιου Ενός. Στην ύψιστη όψη της έχει σχέση με την πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου και δίνει τη διαδικασία και τα βήματα που θα κάνει το ανθρώπινο ον για να τελειωθεί, δηλ. καθορίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των θείων ιδιοτήτων και δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονται σε ληθαργική κατάσταση μέσα στον άνθρωπο, σαν σπέρματα, ώστε το ανθρώπινο ον να γίνει τέλειο, να φτάσει στο στάδιο της θέωσης, να μπορέσει να γίνει θεός με τη δύναμη του Θεού, όπως ο σπόρος γίνεται φυτό με τη βοήθεια της φύσης. Όμως στην πραγματικότητα και η ανάπτυξη ενός φυτού, ενός δέντρου ή ενός ζώου αποτελεί μια διαδικασία αλχημική, που πραγματοποιείται στο μεγάλο αλχημικό εργαστήριο της φύσης και εκτελείται από τον μεγάλο Αλχημιστή, τη δύναμη του Θεού που δρα μέσα ανθρώπου στην Φύση.
Έτσι η μεταστοιχείωση των αγενών μετάλλων σε χρυσό δεν ήταν απλά μια πειραματική διεργασία στο εργαστήριο του αλχημιστή, αλλά υπονοούσε μια πνευματική αλχημεία, που είχε σαν σκοπό την εσωτερική μεταμόρφωση του ανθρώπου. Η Φιλοσοφική Λίθος ήταν το Άγιο Δισκοπότηρο, το μυστικό Γρέηλ των ιπποτών του Αρθούρου. Η όλη διαδικασία διέπονταν από νόμους που ίσχυαν και για την ανθρώπινη ψυχή. Η αλχημεία δεν ήταν παρά ο λεπτομερής λειτουργικός συμβολισμός: ό,τι ίσχυε στο εργαστήριο και κωδικοποιούνταν για να μη διαρρεύσει το μυστικό σε αμύητους ανθρώπους, ίσχυε με τον ίδιο τρόπο στην περιπέτεια της εξέλιξης και τη δοκιμασία της ανθρώπινης ψυχής.
Ο εξαγνισμός των μετάλλων και η μεταστοιχείωση σε χρυσό ταυτιζόταν με τον εξαγνισμό του και την Χριστοποίησή του, την απόκτηση Χριστικής συνειδητότητας, δηλ. τη μετατροπή του ανθρώπου (Αδάμ) σε θεάνθρωπο (Χριστό). Η Αλχημεία έγινε έτσι η υπέρτατη γνώση- κλειδί που μπορούσε να δείξει το δρόμο προς την Αλήθεια και τη Φώτιση…
Η αρχαιότατη παγκόσμια πεποίθηση για την συνεργασία του αλχημιστή με τη Φύση απόκτησε μια χριστολογική σημασία. Οι αλχημιστές έφτασαν να πιστεύουν ότι, όπως ο Χριστός λύτρωσε τον άνθρωπο μέσα από τον Σταυρικό Του θάνατο και την Ανάστασή Του, έτσι και το Μεγάλο Έργο μπορούσε να λυτρώσει τη Φύση. Αναγνώρισαν τη Φιλοσοφική Λίθο ως τον Ιησού Χριστό, τον “Υιό του Μακρόκοσμου”, που δρα στον Μικρόκοσμο ως “καταλύτης” και επιταχύνει τη λύτρωση, όπως στο χημικό εργαστήριο ο καταλύτης επιταχύνει μια χημική αντίδραση! Το Ελιξίριο γι’ αυτούς ήταν μέρος του Παγκόσμιου Πνεύματος, ενσαρκωμένο μέσα σε μια Παρθένα γαία, από την οποία το Πνεύμα πρέπει να εξαχθεί, για να περάσει απ’ όλες τις απαραίτητες διαδικασίες πριν φτάσει στο στόχο του: την ένδοξη κι αμετάβλητη τελειότητα.
Ακολουθώντας την αλχημική διαδικασία, στο πρώτο στάδιο το Πνεύμα βασανίζεται ώσπου να χυθεί το αίμα του (σταυρική θυσία), στο δεύτερο πεθαίνει. Όταν το λευκό χρώμα αντικαταστήσει το μαύρο εξέρχεται από το σκοτάδι του τάφου κι “ανασταίνεται εκ νεκρών”, αναβιώνει τυλιγμένο από δόξα, και τέλος ανέρχεται στον ουρανό ως αγνή πεμπτουσία.
Έτσι η Αλχημεία είχε μια θεϊκή σημασία. Αφού η Δημιουργία γινόταν κατανοητή σαν μια χημική (αλχημική) διαδικασία, τα γήινα και τα ουράνια φαινόμενα μπορούσαν να ερμηνευτούν με αλχημικούς όρους. Στη βάση του Μικρόκοσμου και του Μακρόκοσμου και των σχέσεών τους, ο Αλχημιστής Φιλόσοφος μπορούσε να μάθει τα μυστικά των γήινων και ουράνιων θεμάτων…
Μπορούσε να κατανοήσει τα « Όλα σε Ένα και Ένα σε Όλα », τη μεταστοιχείωση του Μικρόκοσμου σε Μεγάκοσμο, την εξερεύνηση του ανθρώπου πέρα από τα στενά του όρια, την αποκωδικοποίηση των μυστικών του Χώρου και του Χρόνου, τη σύμπραξη των ανθρώπινων ενεργειών με τη Φυσική Δημιουργία, τη λύτρωση του ανθρώπινου πνεύματος με τη μεσολάβηση του Παγκόσμιου Πνεύματος.
Η Ιερή Τέχνη όμως δεν μπορούσε να δοθεί στους πολλούς, γιατί η Δύναμη της Αλχημείας στα χέρια των αδαών έκρυβε πολλούς κινδύνους. Εξάλλου υπήρχε και η προτροπή του Μεγάλου Αλχημιστή: « μη δώτε το άγιον τοις κυσί, μηδέ βάλητε τους μαργαρίτας υμών έμπροσθεν των χοίρων. » Έτσι όλα “ντύθηκαν” με σύμβολα, ώστε μόνον οι μυημένοι να κατανοούν. Ένα κοινό σύμβολο του Έργου ήταν ένας όφις ή δράκοντας, που σχηματίζει κύκλο δαγκώνοντας την ουρά του και που φέρει την ελληνική φράση: « Έν το Παν ». Αυτή η φράση έχει τρεις λέξεις και επτά γράμματα, 3+7=10, που αντιπροσωπεύει όλα τα πράγματα και τα ανάγει στο ένα, στην ενότητα. Η Φιλοσοφική Λίθος είναι το Ένα, που είναι επίσης και το Παν. Με ανθρώπινους όρους είναι ο συνολικός άνθρωπος, που, καθώς γίνεται το Ένα, ταυτίζεται με το Παν, το Σύμπαν, τον Θεό. Το έργο είναι κυκλικό σαν το έτος και τον κύκλο της φύσης. Αρχίζει με τον συνολικό άνθρωπο- σώμα, ψυχή, πνεύμα- και τελειώνει με τον τέλειο ολοκληρωμένο άνθρωπο.
Μέσα στο μεγάλο χωνευτήρι της ύλης, σ’ αυτό το μεγάλο Κοσμικό Σχολείο- εργαστήριο, τη Γη, πρέπει με τη φωτιά (δοκιμασίες) να λιώσει το αγενές μέταλλο, ο μόλυβδος (ο άνθρωπος με τον εγωισμό, τα πάθη, τα ελαττώματα, τα κατώτερα ένστικτα), με την επίδραση της Φιλοσοφικής Λίθου (της σωστής φιλοσοφικής- θρησκευτικής πεποίθησης και για πολλούς του πρότυπου “Χριστού”), να μεταστοιχειωθεί σε χρυσό (ν’ αποκτήσει ανώτερες αρετές και όταν “φωτιστεί” να κατακτήσει την μακαριότητα της Βασιλείας των Ουρανών). Έτσι ακολουθώντας την επιταγή του Ιησού ότι για να εισέλθουμε στη βασιλεία των Ουρανών, πρέπει να « αναγεννηθούμε άνωθεν, από ύδωρ και πνεύμα », είναι αναγκαίο να εφαρμόσει στη ζωή του την Πνευματική Αλχημεία.
Ο Αλχημιστής αντιλαμβάνεται ότι αποτελεί ένα “κύτταρο” της ανθρωπότητας. Θεωρεί την ανθρωπότητα σαν ένα ενιαίο οργανισμό, όπου ο καθένας μας λειτουργεί σαν ένα κύτταρο του Παγκόσμιου Ανθρώπου. Έτσι το σώμα του Παγκόσμιου Ανθρώπου είναι η κοινωνία εν τω γίγνεσθαι, όπου ο κάθε άνθρωπος- κύτταρο προσφέρει στους συνανθρώπους του και συνεργάζεται μ’ αυτούς, αλλά και δέχεται ανάλογες προσφορές απ’ αυτούς. Συνεπώς όταν το κάθε “κύτταρο” αποκτά ό,τι χρειάζεται, τότε ο Παγκόσμιος Άνθρωπος τελειοποιείται και μαζί μ’ αυτόν όλη η Φύση. Όταν όμως τα “κύτταρα” δε γνωρίζουν τι ακριβώς χρειάζονται για μια πλήρη κι αρμονική ζωή, γίνονται άπληστα και δυσαρμονικά, όπως στην εποχή μας, κι έτσι υπάρχει σύγχυση και αβεβαιότητα. Ο πραγματικός αλχημιστής οφείλει να εξισορροπήσει τις αντίθετες πολικότητες μέσα του και να εξυψωθεί. Ανυψώνοντας τον εαυτό του πρέπει να υλοποιήσει το: « εάν εγώ υψωθώ, θέλω ελκύσαι πάντας προς ‘με », να βοηθήσει στη “μεταστοιχείωση” τόσο των άλλων ανθρώπων- κυττάρων, όσο κι όλης της Φύσης, ώστε το “τέλος των καιρών” να γίνουν όλα πεμπτουσία, αγνή ύλη, και πνευματοποιημένα να ενσωματωθούν στο Ένα, στο Παν. Τότε πράγματι ο Αλχημιστής θα έχει επιτελέσει το Μεγάλο Έργο!