"Κάποτε υπήρξε εκεί ένας ωκεανός στο μέγεθος του Ατλαντικού και τώρα τα υπολείμματά του… Εκεί, το έμπειρο επιστημονικό "μάτι" συναντά ορισμένα από τα σημαντικότερα γεωλογικά φαινόμενα, που χρησιμοποιούνται για την τεκμηρίωση της θεωρίας των λιθοσφαιρικών πλακών. Κι όλα αυτά εντός του ελληνικού γεωγραφικού χώρου. Διατρέχοντας τον "κορμό" της Ελλάδας, από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά, από τη Φλώρινα, μέσω Γρεβενών, προς τη Λαμία, υπάρχει ένα αρχαίο όριο, που διαχωρίζει την Αφρική από την Ευρώπη", εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτριος Κωστόπουλος, επίκουρος καθηγητής Πετρολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.Στην περιοχή αυτή, λοιπόν, κάποτε υπήρξε ένας τεράστιος ωκεανός, υπολείμματα του οποίου υπάρχουν ψηλά στις οροσειρές της Πίνδου, του Βούρινου και του Κόζιακα, συνεχίζοντας να διαφωτίζουν τους επιστήμονες για το πώς οι ήπειροι και οι ωκεανοί δημιουργούνται και καταστρέφονται.
Σαράντα από τους κορυφαίους γεωλόγους ανά τον κόσμο, όπως όλες σχεδόν τις βαλκανικές χώρες, την Τουρκία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Αγγλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ, επισκέφθηκαν τις περιοχές αυτές της Δυτικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας για να γνωρίσουν μερικά από τα αρχαιότερα πετρώματα της Ελλάδας αλλά και μερικά από τα σημαντικότερα γεωλογικά φαινόμενα που χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες για την τεκμηρίωση της θεωρίας των λιθοσφαιρικών πλακών,η οποία αφορά -μεταξύ άλλων- τη μετακίνηση ηπείρων και τη δημιουργία αλλά και την καταστροφή ωκεανών.
Οι ξένοι επιστήμονες, που συμμετείχαν σε επιστημονικό συνέδριο, μαζί με Έλληνες συναδέλφους τους, επισκέφθηκαν τα αρχαιότερα πετρώματα της Ελλάδας, ηλικίας 700 εκατομμυρίων ετών, στο Φωτεινό Τρικάλων και στη Δεσκάτη Γρεβενών.
Τα πετρώματα αυτά, επισημαίνει ο κ. Κωστόπουλος, είναι γρανίτες και δημιουργήθηκαν στο βόρειο περιθώριο μιας μεγάλης ηπείρου που υπήρχε τότε στο νότιο ημισφαίριο, γνωστή ως Γκοντβάνα.
Το περιθώριο αυτό, εξηγεί, αποσχίσθηκε από τη Γκοντβάνα στις αρχές του Παλαιοζωικού αιώνα, πριν από περίπου 490 εκατομμύρια χρόνια και μετακινήθηκε βόρεια, κάνοντας ένα ταξίδι διάρκειας περίπου 70 εκατομμυρίων ετών για να προσαυξηθεί στο νότιο περιθώριο μιας άλλης μεγάλης ηπειρωτικής μάζας που υπήρχε τότε στο βόρειο ημισφαίριο και είναι γνωστή ως Λαυρασία.
Οι επιστήμονες επισκέφθηκαν, επίσης, απολιθωμένες αίθουσες μάγματος που βρίσκονταν κάποτε κάτω από υποθαλάσσια ηφαίστεια, τα οποία και τροφοδοτούσαν με λάβα.
Τα ηφαίστεια αυτά, τονίζει ο επίκουρος καθηγητής Πετρολογίας, ηλικίας 220-170 εκατομμυρίων ετών αποτελούν την Τριαδική και Ιουρασική κληρονομιά της πατρίδας μας που μπορεί μεν να μην έχει σχέση με δεινόσαυρους, έχει όμως συγγένεια πρώτου βαθμού με τον περίφημο ωκεανό της Τηθύος, η εξέλιξη του οποίου είναι υπεύθυνη για τη μορφολογία των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου.
Τις τελευταίες ημέρες, οι σύνεδροι επισκέφθηκαν το μανδύα της γης, που διατηρείται σήμερα επάνω στις κορυφές των βουνών στη Βάλια Κάλντα και το Βούρινο, λόγω των τεράστιων τεκτονικών δυνάμεων που χώρισαν μία φορά την Ελλάδα και μετά την ξαναένωσαν.
Μέσα στα πετρώματα του μανδύα, διευκρινίζει ο κ. Κωστόπουλος, φιλοξενούνται τα τεράστια κοιτάσματα χρωμίου που διαθέτει η Ελλάδα, όπως παραδείγματος χάριν αυτό στο Ξερολίβαδο Κοζάνης.
Η μελέτη των πετρωμάτων αυτών, διαπιστώνει ο καθηγητής, μας αποκαλύπτει τη φύση της ωκεάνιας λιθόσφαιρας, τον τρόπο με τον οποίο αυτή τήκεται και το γεωτεκτονικό περιβάλλον γένεσης των ηφαιστείων, είτε αυτό είναι μια μεσο-ωκεάνια ράχη (όπως οι ράχες που διασχίζουν στη μέση τους τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό σήμερα), είτε ένα νησιώτικο τόξο (όπως τα Μέθανα, η Σαντορίνη και η Νίσυρος) είτε μία ωκεάνια λεκάνη πίσω από το τόξο (όπως το Αιγαίο).
Πώς, όμως, τα γνωρίζουμε όλα αυτά; Όπως λέει ο κ. Κωστοπουλος, εν μέρει οφείλουμε την πολύτιμη αυτή γνώση στις πρωτοποριακές μελέτες ξένων και Ελλήνων επιστημόνων, στην περιοχή των Γρεβενών, ήδη από τη δεκαετία του '30 έως τη σημερινή βασική έρευνα αιχμής.
ANA-MPA , Αποστόλης Ζώης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου