Η ανάσταση του Λάζαρου είναι πραγματικό γεγονός;

[[ δαμ-ων ]]

Στα μαθητικά μας χρόνια διδαχτήκαμε στο μάθημα των θρησκευτικών, έχοντας εγείρει τον θαυμασμό μας, την ανάσταση του Λάζαρου, φίλου του Χριστού, μετά από τέσσερις μέρες θανάτου. Η παιδική μας φαντασία, συνεπικουρούμενη από τις αντίστοιχες αγιογραφίες, δημιουργούσε τις εικόνες του θαύματος της έγερσης του νεκρού Λάζαρου. Τα χρόνια πέρασαν, δεν μείναμε στα λόγια του δάσκαλου και του θεολόγου, ανοίξαμε το βιβλίο της Κ. Διαθήκης και τότε ξεπήδησαν πολλά ερωτηματικά. Η ανάσταση του Λάζαρου αναφέρεται μόνον από τον Ιωάννη στο κεφάλαιο ια’. Κανείς από τους άλλους τρεις ευαγγελιστές δεν την αναφέρει! Ούτε καν ο Ματθαίος, ένας από τους δώδεκα μαθητές που ακολουθούσαν παντού τον Ιησού και υποτίθεται πως ήταν παρών στο μέγιστο αυτό θαύμα. Η έγερση εκ νεκρών θα ήταν θέμα συζήτησης για πολλά χρόνια, οπότε και οι άλλοι ευαγγελιστές θα το είχαν ακούσει. Ήταν κι ένα γεγονός προπομπός της Ανάστασης του Χριστού, το οποίο θα ήταν σκόπιμο να υπερτονίσουν για να αποδώσουν το μεγαλείο της Ανάστασης μετά τον Σταυρικό θάνατο. Γιατί λοιπόν παρατηρείται αυτή η σημαντικότατη παράληψη; 

Ας ξετυλίξουμε σιγά- σιγά το κουβάρι, ψάχνοντας να βρούμε τον “μίτο της Αριάδνης”. Δεν είναι στις προθέσεις μας να σας σκανδαλίσουμε, ούτε να προκαλέσουμε το θρησκευτικό σας “πιστεύω”. Θέλουμε, απλά, να σας προβληματίσουμε και να σας δώσουμε κάποιες άλλες διαστάσεις. 

« Ην δε τις ασθενών Λάζαρος από Βηθανίας, εκ της κώμης Μαρίας και Μάρθας της αδελφής αυτής. Ην δε Μαρία η αλείψασα τον Κύριον μύρω και εκμάξασα τους πόδας αυτού ταις θριξίν αυτής, ης ο αδελφός Λάζαρος ησθένει » γράφει εισαγωγικά ο Ιωάννης. Κι όταν ειδοποίησαν τον Ιησού οι αδελφές για την κρίσιμη κατάσταση, στην οποία βρισκόταν ο φίλος του Κυρίου, αυτός εξηγώντας στους μαθητές του είπε: « αύτη η ασθένεια ουν έστι προς θάνατον, αλλά υπέρ της δόξης του Θεού, ίνα δοξασθή ο υιός του Θεού δι’ αυτής ». Η ασθένεια του Λάζαρου ήταν, λοιπόν, για να δοξαστεί ο υιός του Θεού. Κι αυτό το θαυμαστό γεγονός ο Ματθαίος, που έπρεπε να υπερτονίσει για τη δόξα του διδασκάλου του, το αποσιώπησε… Ήταν πεθαμένος τέσσερις μέρες και θαμμένος στον τάφο κατά τον Ιωάννη: « Ελθών ουν ο Ιησούς εύρεν αυτόν τέσσαρας ημέρας ήδη έχοντα εν τω μνημείω ». Μέχρι τότε ο Ιησούς είχε επαναφέρει στη ζωή κι άλλους, αλλά τους είχε εγείρει από το νεκρικό κρεβάτι. Τον Λάζαρο τον έβγαλε από το μνήμα. 

Όταν ο Χριστός έφθασε στη Βηθανία, έτρεξε να τον προϋπαντήσει η μία αδελφή του νεκρού, η Μάρθα, « Μαρία δε οίκω καθέζετο ». Στο εύλογο παράπονό της πως έφθασε αργά ο φίλος Ιησούς, αυτός της απάντησε: « αναστήσεται ο αδελφός σου ». Κι επειδή αυτό ήταν άγνωστο στην Μάρθα ο Ιησούς συμπλήρωσε: « εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται∙ και πας ο ζων και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα.» Κι όταν έφθασαν στον τάφο δίνει ο Ιησούς τρεις εντολές. Την πρώτη εντολή την απευθύνει στους παριστάμενους: «άρατε τον λίθο ». Στη συνέχεια στρέφει την προσοχή του στον ουρανό: « ο δε Ιησούς ήρε τους οφθαλμούς άνω και είπε∙ πάτερ, ευχαριστώ σοι ότι ήκουσάς μου. Εγώ δε ήδειν ότι πάντοτέ μου ακούεις∙ αλλά δια τον όχλον τον περιεστώτα είπον, ίνα πιστεύσωσιν ότι συ με απέστειλας », και δίνει την δεύτερη εντολή προς τον νεκρό: « Λάζαρε, δεύρο έξω ». Εγέρθη ο νεκρός και « εξήλθεν ο τεθνηκώς δεδεμένος τους πόδας και τας χείρας κειρίαις, και η όψις αυτού σουδαρίω περιδέδετο ». Τότε δίνει ο Ιησούς στους “περιεστώτας” την τρίτη εντολή: « λύσατε αυτόν και άφετε υπάγειν ». 

Αυτό το θαύμα περιγράφει ο Ιωάννης και το οποίο μας το παρουσιάζει ως καθοριστικό γιατί: « πολλοί ουν εκ των Ιουδαίων, οι ελθόντες προς την Μαρίαν και θεασάμενοι α εποίησεν ο Ιησούς, επίστευσαν εις αυτόν ». 

Γιατί ο Ματθαίος αγνοεί το θαύμα των θαυμάτων; Και γιατί και οι άλλοι δύο δεν το αναφέρουν. Ο Λουκάς αναφέρει στο κεφάλαιο ι’ το επεισόδιο της έλευσης του Κυρίου στο σπίτι της Μάρθας και της Μαρίας, χωρίς να αναφέρει τον αδελφό τους Λάζαρο, όπου η Μαρία κάθεται στα πόδια του Ιησού και τον παρακολουθεί καθώς μιλάει στο πλήθος, ενώ η Μάρθα παραπονείται που η αδελφή της δεν την βοηθάει στη διακονία των ακροατών. Τότε είπε ο Χριστός την με πολύ βαθύ νόημα φράση: « Μάρθα- Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περί πολλά∙ ενός δε έστι χρεία∙ Μαρία δε την αγαθήν μερίδα εξελέξατο, ήτις ουκ αφαιρεθήσεται απ’ αυτής. » Ο Ματθαίος στο κεφάλαιο κστ’ και ο Μάρκος στο κεφάλαιο ιδ’ αναφέρονται στη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Κυρίου στη Βηθανία. Οι τρεις επομένως ευαγγελιστές περιγράφουν επεισόδια ήσσονος σημασίας που έχουν σχέση με την οικογένεια των αδελφών από τη Βηθανία, αλλά δεν περιγράφουν το μείζονος σημασίας επεισόδιο της ανάστασης του Λαζάρου, του οποίου το πρόσωπο, αν και ήταν ο καλύτερος φίλος του Ιησού, αγνοούν! Γιατί;

Μήπως η ανάσταση του Λαζάρου δεν είναι πραγματικό γεγονός, αλλά συμβολική μυητική πράξη την οποία γνωρίζει μόνον ο μυημένος; Μήπως ο μαθητής « ον ηγάπα » ο Ιησούς τήρησε το: « ότι υμίν (τοις μυημένοις) δέδοται γνώναι τα μυστήρια της βασιλείας των ουρανών, εκείνοις (τοις μη μυημένοις) ου δέδοται »; και μήπως μας δίνει συμβολικά ελάχιστα- όσα επιτρέπονται να δίνονται στους λεγόμενους “βέβηλους” στον κόσμο που δεν έχει σχέση με τα μυητικά τάγματα και τις μυητικές εσωτερικές σχολές- σχετικά με κάποια υψηλή μύηση με βάση το « εν παραβολαίς αυτοίς λαλώ, ίνα βλέποντες μη βλέπωσι και ακούοντες μη ακούωσι μηδέ συνώσι »; 

Ο μύστης Ρούντολφ Στάϊνερ εκφράζει την άποψη ότι ο Ιωάννης ταυτίζεται με τον Λάζαρο, γι’ αυτό τον αγνοούν οι άλλοι τρεις ευαγγελιστές. Η ανάσταση του Λάζαρου, που περιγράφει, είναι μια μυητική διαδικασία γνωστή από την αρχαιότητα για την επαφή του μυούμενου με τον θείο κόσμο. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν η τελετή της “εγκοίμησης” σε στενά σπήλαια- άντρα, όπως στο Τροφώνειο άντρο της Λειβαδιάς, κοντά στις πηγές της Έρκυνας. Σ’ αυτήν ο μυούμενος, αφού έκανε τους κατάλληλους καθαρμούς κι εναγισμούς, θυσίαζε στις θεότητες και στη συνέχεια έμπαινε σε ένα πολύ στενό άντρο, σαν σε τάφο, όπου έμενε ξαπλωμένος μόνος του, όπως οι νεκροί, σε μια κατάσταση μεταξύ ύπνου κι έκστασης, διάρκειας τρεισήμισι ημερών, κατά την οποία ερχόταν σε επαφή με ανώτερες οντότητες του πνευματικού κόσμου. Αυτή η επαφή ήταν καθοριστική, γιατί ο μυούμενος άλλαζε κυριολεχτικά τρόπο ζωής, αναγεννιόταν και γινόταν άλλος άνθρωπος- σαφώς πολύ καλύτερος. 

Ο ευαγγελιστής πάει κάπου να θολώσει τα νερά, λέγοντας άλλοτε για κοίμηση κι άλλοτε για θάνατο. Μας λέει ότι ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: « Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται∙ αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνίσω αυτόν ». Πιθανή εκδοχή: Ο Ιωάννης- Λάζαρος είχε μυητή τοη Ιησού. Μένει στον μυητικό χώρο τρεισήμισι (πραχτικά τέσσερις) μέρες σε μια κατάσταση μεταξύ ύπνου και θανάτου και εγείρεται- ανασταίνεται ως νέος άνθρωπος έχοντας αντικρίσει τη θεϊκότητα του διδασκάλου του. Είναι ο νέος, ο αναστημένος άνθρωπος, ο ξαναγεννημένος πνευματικά. Ο ίδιος ευαγγελιστής στο διάλογο του Ιησού με τον Νικόδημο γράφει: « απεκρίθη Ιησούς και είπεν αυτώ∙ αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή άνωθεν, ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού. Λέγει προς αυτόν ο Νικόδημος∙ πώς δύναται άνθρωπος γεννηθήναι γέρων ων; Μη δύναται εις την κοιλίαν της μητρός αυτού δεύτερον εισελθείν και γεννηθήναι; Απεκρίθη Ιησούς∙ αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή εη ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού ». Βαθύτατος συμβολισμός παντού από τον μύστη μαθητή…

Με όσα αναφέραμε, τα ερωτήματα για την ανάσταση του Λάζαρου παραμένουν. Δίνουν όμως αφορμή για σκέψεις και αναζητήσεις…