Αν η μυθική Σφίγγα ζούσε σήμερα ...

Από "Τάδε έφη: «SFIGGA»"

Η αινιγματική Σφίγγα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας σκορπούσε τον τρόμο απ' το «δυσεπίλυτο» του ερωτήματος της. Ένας πολύ παλιός μύθος επίσης λέει πως η μοίρα του ανθρώπου θ' αλλάξει, «αν και όταν χαμογελάσει η Σφίγγα»…
Το ιστορικό «Σφίγγιον ή Φοινίκιον όρος» ο κοινός μας «Φαγάς», έχει ύψος 570 περίπου μέτρα κατά τον Παυσανία και είναι βραχώδης λόφος, που κατά τη μυθολογία ήταν η «κατοικία της Σφίγγας». Το μυθικό και συνάμα τρομερό «ανθρωπόμορφο» τέρας που έσπειρε τον όλεθρο στους Καδμείους όπως αναφέρει στη «Θεογονία» ο Ησίοδος.
Κατά την πρώτη ερμηνευτική προσέγγιση, η Σφίγγα, δεν ήταν παρά η «προσωποποίηση» της τρομερής ελονοσίας που «θέριζε» και αφάνιζε τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής αφού τα έλη του Τηνερικού Πεδίου και η λίμνη της Κωπαΐδας την ευνοούσαν και η δεύτερη ότι «πειρατές και ληστές», με ορμητήριο τον Ευβαϊκό κόλπο, αποβιβαζόμενοι από τη θάλασσα της Ανθηδόνας στον Ευβοϊκό Κόλπο, έχοντας σαν ορμητήριο το «Σφίγγιον όρος» λεηλατούσαν την περιοχή καθιστώντας αδύνατη τη διαβίωση των κατοίκων.
Αυτές όμως οι εκδοχές και αναφορές θα πείτε -και δικαίως- «χάνονται» στα βάθη της μυθολογίας και της ιστορίας και σήμερα; Αν η Σφίγγα ζούσε σήμερα και ατένιζε από το «βασίλειό» της, τον Φαγά, τον κάμπο των Βαγίων και το Τηνερικό πεδίο, τον χώρο που «διαφέντευε και κατόπτευε», απαγορεύοντας τη διέλευση σ΄ όσους αδυνατούσαν να λύσουν τον αινιγματικό της γρίφο, τι θα αναρωτιόταν άραγε; Τι αίνιγμα θα έπρεπε να βάλει σ΄ όλους όσους άκριτα και άστοχα, βάλθηκαν αναίτια να καταστρέψουν τον τόπο; Πόσο δύσκολο έπρεπε να ήταν; Έτσι ώστε να μην διέλθει κανείς και τελικά σωθεί ο τόπος…
Αλλά και ποιες θα ήταν οι «σύγχρονες ερμηνευτικές εκδοχές» από την «προσομοίωση-επικαιροποίηση-ταύτιση» της Σφίγγας, με τα φοβερά και μη αντιμετωπίσιμα εκείνα παλιά «δεινά του τόπου», που σήμερα δεν θα ήταν όπως τότε, η ελονοσία, οι συνηθισμένες αλλά ανίατες λόγω έλλειψης ιατρικής γνώσης αρρώστιες, τα έλη, οι πειρατές…
Σήμερα; Θα ήταν οι υπερμεγέθεις «καμινάδες και τσιμινιέρες» του θερμικού εργοστασίου, που καταμεσής του Τηνερικού Πεδίου, θα εξέπεμπε καθημερινά τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2), που δημιουργεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα και θα επιτάχυνε τη δημιουργία φαινόμενου του θερμοκηπίου στο κλειστό Τηνέριο Πεδίο, το διοξείδιο του θείου (SO2) που δημιουργεί καρδιαγγειακές παθήσεις και ευθύνεται για πληθώρα ασθενειών του αναπνευστικού αλλά και προκαλεί «όξινη βροχή», με αποτέλεσμα την φθορά της φυτικής παραγωγής και την απαξίωση και σταδιακή καταστροφή καλλιεργειών όπως των ελαιώνων και αμπελώνων, ενώ προκαλεί επίσης ελάττωση της ορατότητας λόγω των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Θα ήταν το μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) και το διοξείδιο του αζώτου (ΝO2), που προκαλούν αλλοιώσεις των πνευμόνων, καρκινογενέσεις και παιδικό άσθμα και είναι υπεύθυνα για το φωτοχημικό νέφος ενώ τέλος θα ήταν και ο «υδράργυρος» που είναι όχι απλά τοξικός αλλά ευθύνεται για μη «αναστρέψιμες» βλάβες στον εγκέφαλο και τους νεφρούς, ενώ έχει βλαπτικές επιπτώσεις ακόμα και στα έμβρυα…
Τι θα σκεφτόταν η Σφίγγα άραγε, για τους σύγχρονους «πειρατές- επενδυτές» που αποβιβάζονται «εν μία νυκτί» στο Τηνερικό Πεδίο και θέλουν να «λαφυραγωγήσουν» τον τόπο και να «επενδύσουν» (σε βάρος του); Τι θα σκεφτόταν άραγε, για τους λίγους ή πολλούς «μηδίσαντας» εγχώριους και αυτόχθονες, που «συμμάχησαν» είτε από άγνοια είτε συγγνωστή πλάνη, το ίδιο κακό θα έκαναν, στην νέο-πειρατική επιδρομή κατά του «Βαγαΐικου περιβάλλοντος» και παραδόθηκαν ως «νεο-Θηβαίοι» στους σύγχρονους εισβολείς «Πέρσες», λέγοντες τον “αληθέστατον των λόγων”, «ως και μηδίζουσι και γην τε και ύδωρ εν πρώτοισι έδοσαν Βασιλεί"…
Στη Βοιωτία, όπως τότε, στην αρχαιότητα που μόνον οι εκ Βοιωτίας Πλαταιείς και Θεσπιείς δεν είχαν δώσει «γη και ύδωρ» και δεν «μήδισαν», έτσι και σήμερα, κανείς δεν πρέπει να προσφέρει «γη και ύδωρ», στους σύγχρονους αυτούς «Πέρσες», φοβούμενος την ισχυρή οικονομική τους θέση και νοιώθοντας εν μέρει ανίσχυρος μπροστά στις «διασυνδέσεις» τους και την εξουσία των «μεγαλοκατασκευαστών» και στις φεουδαρχικές τους αντιλήψεις…
Κανείς να μην παραδώσει βορά στα «απροκάλυπτα μεγαλοσυμφέροντα», την ιστορική Βοιωτική γη …
Δεν της αξίζει, ας μην αναβιώσουμε ενσυνείδητα, τον τραγικό «Θηβαϊκό Κύκλο», με σύγχρονα δεινά και ανείπωτες περιβαλλοντικές συμφορές…
Και πόσα μας διδάσκει ο μύθος του Οιδίποδα, της τραγικής αυτής μορφής, τότε που αυτός, έδωσε την λύση, λύνοντας το γρίφο, γκρεμίζοντας την Σφίγγα από το «θρόνο» της και απελευθερώνοντας την περιοχή του Τηνερικού Πεδίου που καταδυναστεύονταν…Σήμερα όμως ένας «Οιδίποδας», θα ήταν αβέβαιο και αμφίβολο αν μπορούσε να λύσει τα αντίστοιχα υπαρκτά προβλήματα, που δεν θα ήταν απλά οι απαντήσεις στην «προσωποποιημένη» σύγχρονη «μυθική Σφίγγα» των πολλών «δεινών, κακών και συμφορών» αλλά οι «απαντήσεις-λύσεις», για μια μάλλον σύγχρονη «Βοιωτική Λερναία Ύδρα», με πολλά και φαρμακερά κεφάλια, που θα λέγονταν «μόλυνση νερών, μόλυνση εδάφους, CO2, NO, SO2, φωτοχημικό νέφος, φαινόμενο θερμοκηπίου, εξασθενές χρώμιο»…
Ποιο να (πρωτο)κόψεις…
Από το μύθο όμως της «Σφίγγας» και του «Οιδίποδα» και τις τραγωδίες του «Θηβαϊκού Κύκλου», διδασκόμαστε ότι «ο άνθρωπος είναι σε θέση να διατηρήσει την ελευθερία του και στην πιο βίαια επίθεση της Μοίρας εναντίον του, που μπορεί βέβαια να καταστρέψει τη ζωή του, όχι όμως και την ψυχική του ανάταση που δικαιώνει την ανθρώπινη ιδιότητα. Στην προσπάθεια της Μοίρας να τον υποδουλώσει και να τον εξουθενώσει πλήρως μπορεί να αντιτάξει περήφανα το ελεύθερο φρόνημά του».
Ναι, οι σύγχρονοι λοιπόν «επίγονοι», αντιτάσσουν το ελεύθερο φρόνημά τους και διαμηνύουν ότι θέλουν μια Βοιωτία όπως την κληρονόμησαν, «χώρο-κοιτίδα» πολιτισμού, ανθρώπινης διαβίωσης και περιβαλλοντικής ισορροπίας, όχι μια Βοιωτία «Καιάδα» σωμάτων και ψυχών…Μια Βοιωτία που αργοπεθαίνει με σωθικά μολυσμένα και ανάσα δηλητηριώδη και φαρμακερή…
Έγραφε επιγραμματικά πριν ένα περίπου χρόνο, η δημοσιογράφος Τασούλα. Καραϊσκάκη, στην Εφημερίδα «Καθημερινή», στις 06.03.2007:
«Σαν να μιλούν για άλλη χώρα από το βασίλειο της ατιμωρησίας, την απέραντη χωματερή, που είναι η Ελλάδα, όπου «απορρίπτεται» ελεύθερα ό,τι αλλού σχολαστικά μετριέται ή μεθοδικά απομακρύνεται: καυσαέρια, σκουπίδια, τοξικά απόβλητα, παρανομίες, τσαπατσουλιές, αυθαιρεσίες. Η πολιτεία αντιμετωπίζει τη Φύση ως υποχείριο, δίνει το παράδειγμα στην αδιαφορία και τη διαφθορά.
Η κοινωνία έχει μάθει να μη διαβλέπει το αύριο, έχει εθιστεί να πετάει την ακαθαρσία στο «πιάτο» της. Βλέπει τον αφανισμό των δασών, τη ρύπανση των εδαφών, των νερών, του αέρα, τα καθημερινά εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος, δηλαδή κατά την ανθρωπότητας, και δεν νοιάζεται. Λέει, «εγώ θα σώσω τον κόσμο;
«Θα αναθεωρηθεί το Εθνικό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον, θα εφαρμοστεί το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Ρύπων, θα λειτουργήσει το Μητρώο Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων, θα θεσμοθετηθεί Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι, θα, θα, θα θα … » διαβεβαίωνε προ ημερών, ο αρμόδιος υπουργός κ. Γ. Σουφλιάς. Το δυστύχημα είναι ότι κανείς δεν τον πιστεύει. Ίσως ούτε ο ίδιος τον εαυτό του. Και το μέλλον μας; Οι αγορές, υπό τη γοητεία του άμεσου κέρδους, δεν μπορούν να προβλέψουν το μέλλον των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, να σχεδιάσουν τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Ούτε οι πολιτικοί το μπορούν.
Και κατέληγε: Ο (γνωστός μηχανορράφος και δολοπλόκος ΥΠΕΞ των ΗΠΑ) Χένρι Κίσινγκερ, έγραφε σε άρθρο του προ 47ετίας: «Δεν υπάρχει πολιτικός που να ενδιαφέρεται για το καλό των κατοπινών γενεών, γιατί το μέλλον, δεν έχει εκλογική περιφέρεια».
Το παρόν όμως έχει. Έχει και «εκλογική περιφέρεια» έχει και ευθύνες και η λογοδοσία των βουλευτών και κυρίως των «τοπικών αρχόντων» είναι εκ των «ουκ άνευ», είναι υποχρέωσή τους η τήρηση των βασικών δημοκρατικών κανόνων, για τους οποίους συνήθως τους καταλαμβάνει μια αμνησία επιλεκτική, μετά τις εκλογές…
Είναι ρητή υποχρέωσή τους, η διαρκής ενημέρωση-πληροφόρηση των δημοτών και όταν αναφερόμαστε σε τοπικό επίπεδο, τότε η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των συμπολιτών τους, όπως η υγεία και περίθαλψη, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, η υγιής οικονομική ανάπτυξη, η καλυτέρευση των συνθηκών ζωής, η διασφάλιση της ποιότητας των ανθρώπινων σχέσεων και η οικοδόμηση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κοινωνικής συνοχής, πρέπει να είναι το καθημερινό τους μέλημα, η μοναδική τους ενασχόληση…
Βασικές και αυτονόητες δημοκρατικές αρχές και «αξιώματα» πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, που εσχάτως μάλλον έχουν «βυθιστεί» στον Βαρικό …
Λέτε όμως και το άλλο το «βύθισμα» στον Βαρικό, αυτό των «άδικων» και «αναξιοπρεπών» για τον τόπο αναπτυξιακών επιλογών και συμπεριφορών, να είναι η «σύγχρονη» εκδίκηση της Σφίγγας; Ίσως, για να αφεθεί να ανασάνει ελεύθερο το Τηνερικό Πεδίο και ο προστάτης του «Ογχήστιος» Ποσειδώνας…
Ένας πολύ παλιός μύθος λέει, πως η μοίρα του ανθρώπου, θ' αλλάξει, «αν και όταν χαμογελάσει η Σφίγγα»…
Και μάλλον, μετά τις τελευταίες δυναμικές αντιδράσεις και λαϊκές κινητοποιήσεις, αρχίζει «δειλά να χαμογελάει»!