Απο το Press-gr Γράφει ο ΝΤΑΝΤΟΝ
Στη μνήμη του Γιάννη Σταμούλη
"Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ... ΕΙΝΑΙ Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΛΗΘΗ"... Μίλαν Κούντερα.
Από τους 800ους Γερμανούς στρατιωτικούς που είχε ασκήσει δίωξη το μεταπολεμικό "Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου", για την γεννοκτονική δράση τους στην Ελλάδα, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την ισοπέδωση και το κάψιμο 2500 (!) χωριών, 50000 εκτελέσεις μαχητών και αθώων πολιτών και τον θάνατο 300000 ανθρώπων από την πείνα ( λοιμό) τον χειμώνα του 1941, αλλά και μέχρι το 1945 και δεκάδες χιλιάδες σωματικά ανάπηρους και ψυχικά ασθενείς, ΔΕΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΘΗΚΕ ΚΑΝΕΝΑΣ!
Υπολογίζεται πως εξοντώθηκε το 12 % των Ελλήνων. Το 8 % από τις δολοφονίες - εκτελέσεις και την πείνα, αλλά και ένα 4 % από τις υπολειπόμενες γεννήσεις που δεν έγιναν, λόγω των ασθενειών - κακουχιών. Πέρα από τις καταστροφές τ
ων δημόσιων υποδομών και των ιδιωτικών περιουσιών τις οποίες η "Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων" (1947) αναγνώρισε μια συνολική μελλοντική απαίτηση για Επανορθώσεις-Αποζημιώσεις ύψους 8,5 δις δολαρίων, ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ 1938 (!), χωρίς να αναγνωρισθούν τα ¨διαφυγόντα κέρδη¨ για τις επόμενες δεκαετίες (!). Η Ελλάδα ζήτησε τότε την αναγνώριση αποζημιώσεων ύψους 14 δις δολαρίων.
Το 1959, η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, υποχρεώθηκε από την "δημοκρατική" Γερμανία ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ - αναστείλει την λειτουργία του Ελληνικού Γραφείου Εγκληματιών πολέμου ( με προϊστάμενο τον Εισαγγελέα Ι. Τούσση) και να στείλει τους 800 φακέλους στην "Δικαιοσύνη¨ της τότε Δυτικής Ομοσπονδιακής Γερμανίας, ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΟΤΙ ΘΑ ΑΣΚΗΣΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΔΙΩΞΗ ΣΤΟΥΣ ΟΜΟ-ΕΘΝΕΙΣ ΤΟΥΣ, επειδή είναι, τώρα πια είναι "δημοκράτες"! Παράλληλα η κυβέρνηση Καραμανλή υποχρεώθηκε να ΑΜΝΗΣΤΕΥΣΕΙ και να στείλει τον σε 25 χρόνια καταδικασμένο Μάξ Μέρτεν (για τις δολοφονίες και την ληστεία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης) στη Γερμανία για να εκτίσει την ποινή του εκεί! Η συνέχεια ήταν η "δημοκρατική" Γερμανία ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΑΛΛΑΞΕΙ ΟΛΟΥΣ (!)ΜΕ "ΒΟΥΛΕΥΜΑΤΑ" με το "ατράνταχτο νομικό επιχείρημα" ΟΤΙ ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ (ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΚΥΛΙΑΣΜΑ ΕΓΚΥΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ) ΑΠΟΤΕΛΟΥΣΑΝ ΝΟΜΙΜΑ "ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ" ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ "ΑΝΤΑΡΤΩΝ" (ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ 50 ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΓΕΡΜΑΝΟ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥΣ!) ...
ων δημόσιων υποδομών και των ιδιωτικών περιουσιών τις οποίες η "Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων" (1947) αναγνώρισε μια συνολική μελλοντική απαίτηση για Επανορθώσεις-Αποζημιώσεις ύψους 8,5 δις δολαρίων, ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ 1938 (!), χωρίς να αναγνωρισθούν τα ¨διαφυγόντα κέρδη¨ για τις επόμενες δεκαετίες (!). Η Ελλάδα ζήτησε τότε την αναγνώριση αποζημιώσεων ύψους 14 δις δολαρίων.Το 1959, η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, υποχρεώθηκε από την "δημοκρατική" Γερμανία ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ - αναστείλει την λειτουργία του Ελληνικού Γραφείου Εγκληματιών πολέμου ( με προϊστάμενο τον Εισαγγελέα Ι. Τούσση) και να στείλει τους 800 φακέλους στην "Δικαιοσύνη¨ της τότε Δυτικής Ομοσπονδιακής Γερμανίας, ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΟΤΙ ΘΑ ΑΣΚΗΣΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΔΙΩΞΗ ΣΤΟΥΣ ΟΜΟ-ΕΘΝΕΙΣ ΤΟΥΣ, επειδή είναι, τώρα πια είναι "δημοκράτες"! Παράλληλα η κυβέρνηση Καραμανλή υποχρεώθηκε να ΑΜΝΗΣΤΕΥΣΕΙ και να στείλει τον σε 25 χρόνια καταδικασμένο Μάξ Μέρτεν (για τις δολοφονίες και την ληστεία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης) στη Γερμανία για να εκτίσει την ποινή του εκεί! Η συνέχεια ήταν η "δημοκρατική" Γερμανία ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΑΛΛΑΞΕΙ ΟΛΟΥΣ (!)ΜΕ "ΒΟΥΛΕΥΜΑΤΑ" με το "ατράνταχτο νομικό επιχείρημα" ΟΤΙ ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ (ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΚΥΛΙΑΣΜΑ ΕΓΚΥΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ) ΑΠΟΤΕΛΟΥΣΑΝ ΝΟΜΙΜΑ "ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ" ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ "ΑΝΤΑΡΤΩΝ" (ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ 50 ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΓΕΡΜΑΝΟ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥΣ!) ...
Περισσότερα στο Press-gr
1 σχόλιο:
10/6/19944, Ημέρα μνήμης, που μας βοηθά να γυρίσουμε χρόνια πίσω και να αναλογιστούμε την προσφορά όσων έχασαν τη ζωή τους στο Δίστομο...
Άλλωστε η αναγνώριση και η απόδοση τιμής σε εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης είναι χρέος όλων μας…
Ημέρα «αποφράδα», ημέρα Βοιωτικής περισυλλογής και ιστορικής μνήμης, σαν ο ελάχιστος φόρος τιμής, στα θύματα των Γερμανών ναζιστών…
«Δίστομο, ανείπωτε θρήνε των θρήνων / Δίστομο, ματωμένε καθρέφτη της βαρβαρότητας / μικρή πόλη που εσαρκώθης τον πόνο της γης / μεγάλο σύμβολο ελπίδας για την ειρήνη του κόσμου»
(Ανδρέας Τσούρας).
Και επί της σκηνής:
A SONG FOR ARGYRIS- ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ
Σκηνοθεσία: Στέφαν Χάουπτ
Πρωταγωνιστούν: Αργύρης Σφουντούρης, Χρυσούλα Τζάθα Σφουντούρη, Αστέρω Λιάσκου Σφουντούρη, Κονδυλία Σφουντούρη, Χαράλαμπος Γιάγκος
Οι φριχτές μνήμες και η γόνιμη δράση του Αργύρη Σφουντούρη, που επέζησε της σφαγής του Διστόμου από τους Γερμανούς το 1944.
(ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ)
«Ανέκαθεν οργιζόμουν με πολλούς Έλληνες που θαύμαζαν τους Γερμανούς, λίγα μόλις χρόνια μετά την Κατοχή, για τη μεθοδικότητα, την εργατικότητα και την επαγγελματική τους αξιοπιστία. Καλά εμείς, τα παιδιά που δεν έζησαν, αλλά απλά άκουσαν τη φρίκη του πολέμου. Εκείνοι που είχαν το δικαίωμα να βγάζουν αλλεργία και ενδεχομένως να αναπτύξουν τραυματική προκατάληψη γιατί δεν το έκαναν, και μάλιστα δεν έδρασαν ποτέ εκδικητικά όντας στη Γερμανία, φτωχοί μετανάστες, αμέσως μετά; Όλο αυτό δείχνει μια ευγενική φύση, αλλά και μια παράξενη παθητικότητα. Ο μεγάλος θυμός δεν είναι νόμιμος, ωστόσο θα ήταν απόλυτα δικαιολογημένος. Μυστήριες οι βουλές του συλλογικού ασυνείδητου, και ειδικά του ελληνικού, που επιλέγει να θεωρεί ακόμη τους Τούρκους ασύμβατους με το γενετικό του κώδικα, ή τους Αλβανούς ή ακόμη και τους συμπάσχοντες Εβραίους, έναντι μιας φυλής που, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, μας προξένησε ανείπωτο κακό.
Ευτυχώς υπάρχουν άνθρωποι σαν τον Αργύρη Σφουντούρη, που παιδάκι έγινε μάρτυρας του σφαγιασμού των γονιών του και άλλων τριάντα συγγενών του στο Δίστομο, ξενιτεύτηκε στην Ελβετία, έγινε επιστήμονας και ταξίδεψε όλο τον κόσμο, διατηρούσε δεσμούς με την πατρίδα, ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση και τελικά επέστρεψε στον τόπο του, κοντά στις αδελφές που επέζησαν και που πάντα πρόσεχε, έστω και από μακριά. Το λιτό, δυνατό και πάρα πολύ συγκινητικό ντοκιμαντέρ του Χάουπτ συμπλέει με το χαμηλόφωνο χαρακτήρα του Σφουντούρη, το υλικό που έχει απομείνει προς αξιοποίηση, και που κατά έναν μαγικό τρόπο ισορροπεί ανάμεσα στη γερμανική ενοχή και την ελληνική ευγένεια.
Σκοπός του Σφουντούρη τα τελευταία χρόνια είναι η έμπρακτη αποζημίωση της Γερμανίας στους συγγενείς των νεκρών που έσπειρε κατά χιλιάδες στη χώρα μας. Με τρόμο ανακαλύπτουμε πως, επισήμως, η σφαγή στο Δίστομο δεν έχει αναγνωριστεί ως τέτοια, αλλά τοποθετείται στο πλαίσιο μιας στρατιωτικής στρατηγικής δράσης. Κατά συνέπεια, οι αποζημιώσεις απορρίφθηκαν και το γεγονός υποβαθμίστηκε, με ένα Γερμανό πρέσβη να παρίσταται για πρώτη φορά στην 60χρονη επέτειο των γεγονότων, ψελλίζοντας διπλωματικές τυπικούρες περί συγχώρεσης και μνήμης. Το πνεύμα του σχεδόν 70χρονου Αργύρη είναι στιγματισμένο από το πάγωμα ενός τρυφερού παιδιού (και σήμερα παραδέχεται πως τρέφεται από το απόθεμα της αγάπης που του έδειξαν οι γονείς του όσο πρόλαβαν να τον χαϊδέψουν στην αγκαλιά τους), που θα αναρωτιέται όσο ζει το βαθιά ανθρώπινο «τι θα γινόταν αν», περισσότερο από το συζητήσιμο και φιλοσοφικό «γιατί».
Και ενώ δεν μπορούσα να συγκρατήσω τα δάκρυά μου βλέποντας την εξαδέλφη του να περιγράφει τον σκοτωμό, την σταματημένη στο χρόνο αδελφή του να παίζει μαζί του ένα παιδικό παιχνιδάκι, και τη θεία του να μονολογεί θάβοντας ακόμη τους νεκρούς της στα χαντάκια των ματιών της, αναρωτιέμαι κι εγώ, ταπεινά, για ποιο λόγο δεν έχουμε την τόλμη και την ικανότητα να προπαγανδίσουμε το δικό μας ολοκαύτωμα, ή τουλάχιστον να του δώσουμε την προτεραιότητα που του ταιριάζει στην Ιστορία μας. Όχι για λόγους διχαστικούς ή εκδικητικούς, αλλά για τη γαμημένη την αποζημίωση που δεν πήραμε ποτέ.
Αυτό είναι ένα ζήτημα εθνικής σημασίας, και όχι οι 300 του Λεωνίδα ή αν ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ολίγον gay.
………………………………………………………………………………………….
"Το ολοκαύτωμα του Διστόμου"
«…Χωρίς δεύτερη κουβέντα, οι κάτοικοι του χωριού διατάχθηκαν να κλειστούν στα σπίτια τους. Ύστερα εκτελέστηκαν στην ανατολική πλευρά του σχολείου οι 12 όμηροι που είχαν συλληφθεί το πρωί. Κατόπιν δόθηκε διαταγή να ορμήσουν οι ορδές των βαρβάρων στα σπίτια και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο.
Έτσι κι έγινε. Δεν έμεινε τίποτα όρθιο!!! «Οι φονιάδες - γράφει ο Λάππας- μεθυσμένοι από το κακούργο πάθος τους, σπάζουν τις πόρτες των σπιτιών κι ορμάνε μέσα. Όποιον συναντάνε, τον σκοτώνουν. Άλλοι θερίζουν χωρίς διάκριση ψυχές μέσα στα κοντινά σπίτια κι άλλοι ξεχύνονται στις γειτονιές... Τα παρακάλια κι ο θρήνος που κάνουν τα γυναικόπαιδα δε στέκουν ικανά να μαλάξουν την άγρια ψυχή των μακελάρηδων.
Η λόγχη και το βόλι, ανάλγητα, τους κόβουν τη φωνή και γιομίζουν τα σπίτια καταματωμένα κορμιά. Το αίμα απ' τα θύματα γίνεται αυλάκι και κυλάει προς τα σοκάκια. Γέροι και γριές πέφτουν απ' τα βόλια. Άνδρες κυλιόνται χάμω νεκροί μ' απανωτές θανατηφόρες πιστολιές, κι άλλους τους βάζουν στη σειρά και τους εκτελούνε. Γυναικόπαιδα σφάζονται κι αβάφτιστα βυζανιάρικα στραγγαλίζονται και λογχίζονται κι ύστερα ξεκοιλιάζονται...
Μπροστά σε τέτοιο θέαμα κι οι θεατές ακόμα του Κολοσσαίου θα σκέπαζαν τα μάτια τους από φρίκη κι αυτός ο Ηρώδης ή ο Νέρωνας θα φρένιαζαν απ' το κακό τους, που ύστερα από τόσους αιώνες βρέθηκαν κτηνάνθρωποι σαν κι αυτούς, όχι μονάχα να τους μιμηθούνε, μα να τους ξεπεράσουν κιόλας».
Να πώς περιγράφει το μακελειό και η V ταξιαρχία του ΕΛΑΣ σε ειδική έκθεσή της5: «Σκότωσαν (σ.σ. οι Γερμανοί) αδιάκριτα, γέρους, μωρά, εξαμηνίτικα, γριές, τα παιδιά του σχολείου (όλα στην αίθουσα του σχολείου) κι αυτόν τον παπά. Βρέθηκαν όλες σχεδόν οι γυναίκες σχισμένες με ξίφος ή μαχαίρι από τα γεννητικά τους όργανα μέχρι το στήθος, βρέθηκαν γυναίκες με κομμένους τους μαστούς, ξεκοιλιασμένες με τα παιδιά στην αγκαλιά τους, βρέθηκαν μικρά παιδιά σφαγμένα και ξεκοιλιασμένα και τα έντερα περασμένα στο λαιμό. Του παπά του κόψαν το κεφάλι και το είχαν πεταμένο μακριά από το πτώμα του. Ολόκληρες οικογένειες σφαγιάστηκαν...
Όλα τα σπίτια ληστεύτηκαν...
Πολλοί κάτοικοι τρελάθηκαν και υπάρχουνε πολλοί τραυματισμένοι...».
Ήταν τόσο φρικιαστικά κι ανείπωτα τα εγκλήματα των ναζί στο Δίστομο, που ακόμα κι αυτοί οι Κουίσλιγκς δεν μπόρεσαν να σιωπήσουν. Θα αναφέρουμε τις αντιδράσεις τους, γιατί αποδεικνύουν το μέγεθος του εγκλήματος των κατακτητών, αλλά και της δικής τους προδοσίας, αφού ακόμη κι υπό αυτές τις συνθήκες ούτε για μια στιγμή δε σκέφτηκαν να παραιτηθούν.
Ο κατοχικός νομάρχης Βοιωτίας Ι. Γεωργόπουλος, με τηλεγράφημά του, στις 12/6/44, προς την κατοχική κυβέρνηση του Ι. Ράλλη, προς άλλες υπηρεσίες και προς την Επιτροπή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, γνωστοποίησε το απαίσιο τούτο έγκλημα και λίγες μέρες αργότερα, με μακροσκελή εμπιστευτική έκθεσή του προς το κατοχικό υπουργείο Εσωτερικών, περιέγραψε όσα έγιναν με πλήρως αποκαλυπτικό τρόπο.
Αναφερόμενος στο μακελειό, υπογράμμιζε ότι «ο σαδισμός είναι χαρακτηρισμός κενός, αν μη αστείος διά την περίπτωση». Κι αναφερόμενος στη δράση των Γερμανών στρατιωτών γράφει: «Δαίμονες εξορμούντες εις καταστροφήν θα ήσαν ολιγώτερον άγριοι και περισσότερον ήπιοι. Ορδαί αγρίων φυλών, άγρια στίφη που ωρμήθησαν από τα απολίτιστα βάθη της Ασίας ή της αφρικανικής ζούγκλας δε θα εξετρέποντο εις τας αιματηράς ωμότητας, εις τη φρικαλέαν τραγωδίαν του Διστόμου»6.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, υποχρεώθηκε ακόμη κι αυτός ο κατοχικός πρωθυπουργός Ι. Ράλλης να προβεί σε παραστάσεις «διαμαρτυρίας» προς τις γερμανικές αρχές κατοχής και, συγκεκριμένα, προς τον στρατηγό Schimana, ζητώντας την τιμωρία των εμπλεκομένων στη σφαγή7…»
Αντί επιλόγου: Η φασιστική αναλγησία…
Ένα μήνα μετά τη σφαγή, στις 9/7/1944, οι γερμανικές αρχές κατοχής δημοσίευσαν στον αθηναϊκό Τύπο μια ανακοίνωση με τίτλο «Η δημοκοπία περί ωμοτήτων εις το Δίστομον», όπου χωρίς ίχνος ντροπής ισχυρίζονταν ότι τα περί ολοκαυτώματος ήταν ψεύδη των κομμουνιστών. Ακόμη υποστήριζαν ότι μια γερμανική στρατιωτική μονάδα δέχτηκε επίθεση από αντάρτες του ΕΑΜ μπροστά από το Δίστομο, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί σε άμυνα και σε συνέχεια σε επίθεση εναντίον «των συμμοριτών, οι οποίοι είχον οχυρωθεί μέσα εις το Δίστομον, με όλα τα υπάρχοντα μέσα».
Έτσι «κατόπιν της χρησιμοποιήσεως των βαρέων γερμανικών οπλών, εκυριεύθη εξ εφόδου το Δίστομον... Ηριθμήθησαν περί τους 250 νεκροί συμμορίται» και «ο θάνατος αριθμού τινός γυναικών και παιδιών υπήρξεν αναπόφευκτος κατόπιν της χρησιμοποιήσεως των βαρέων όπλων και κατόπιν ενός τοιούτου κανονιοβολισμού εναντίον του χωρίου». Τι να σχολιάσει κανείς μπροστά σε τέτοιο θράσος και σε τόσα ψεύδη; Το παρακάτω γεγονός τα λέει όλα.
Οι γερμανικές στρατιωτικές αρχές υποχρεώθηκαν να διεξάγουν έρευνα για τα όσα συνέβησαν στο Δίστομο, κάτι που σπάνια έκαναν για παρόμοιες περιπτώσεις, όπως μας πληροφορεί ο καθηγητής Mark Mazower8. Η έρευνα ήταν εντελώς τυπική.
Έλληνες μάρτυρες δεν κλήθηκαν. Κι ο κατηγορούμενος διοικητής Λόχου Φριτς Λάουτενμπαχ αθωώθηκε. Πώς, άλλωστε, να μην αθωωθεί, όταν υπήρχε διαταγή του στρατάρχη Κάιτελ, από το Δεκέμβρη του 1942, που σύστηνε στις γερμανικές μονάδες τα αντίποινα σε βάρος αθώων πολιτών - ακόμα και γυναικών και παιδιών - χαρακτηρίζοντας «έγκλημα εναντίον του γερμανικού έθνους» ανθρωπιστικές επιφυλάξεις οποιουδήποτε είδους9;
ΣΧΕΤΙΚΑ:
1. Mark Mazower: «Στην Ελλάδα του Χίτλερ - Η εμπειρία της κατοχής», Εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», σελ. 239
2. Δ. Μαγκριώτη: «Θυσίαι της Ελλάδος και εγκλήματα κατοχής 1941 - 1944», Αθήναι 1949, σελ. 109
3. Τάκη Λάππα: «Η Σφαγή του Διστόμου - Χρονικό», Αθήνα 1945, σελ. 20
4. Στο ίδιο, σελ. 27
5. «Στ' Άρματα! - Στ' Άρματα - Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» ΠΛΕ 1967, σελ. 342 - 343
6. Τάκη Λάππα: Στο ίδιο, σελ. 70 - 71 και 72 - 80
7. Γ. Α. Φαρμακίδη: «Πεπραγμένα της παρά τω πρωθυπουργώ υπηρεσίας ανταποκρίσεων μετά των γερμανικών αρχών κατά την κατοχήν», Αθήναι 1957, σελ. 65 - 66.
8. Mark Mazower, στο ίδιο, σελ. 239
9. Mark Mazower, στο ίδιο, σελ. 179
(ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ TOY “ANEXARTITOU”. )
Δημοσίευση σχολίου